KİIM-KEŞEK «KENI»

Özımızdıŋ öndırıstıŋ örısı künnen-künge keŋeiıp keledı. Bügınde sapanyŋ sinonimı ıspettes otandyq tauarlardy köptep kezdestıruge bolady. El eŋsesınıŋ tıkteluıne tırek bola alatyn būl salanyŋ qūlaşyn keŋge sermeuıne Astana qalasy da eleulı üles qosuda. Şahardaǧy önerkäsıptıŋ qainaǧan ortasy – İndustrialdy park. Osy örkendı aimaqtyŋ bır müiısınde «Astana Iýtariia ltd» öndırıstık innovasiialyq kompaniiasy ornalasqan. Kiım-keşek şyǧaratyn bıregei käsıporynnyŋ tynys-tırşılıgımen «Astana aqşamy» gazetınıŋ tılşılerı baryp, tanysyp qaitty.

Jas mamandardy ıs tıguge baulidy

Bız betke alǧan käsıporynnyŋ ışı – qyzu tırlık. Jıptıŋ inesız künı joq degendei, mūndaǧy tırşılık – tıgınşılık. Öndırıs oşaǧynda negızınen toqyma, tıgın jäne pışu sekıldı 3 seh jūmys ısteidı. Bız būl bölımderge bas sūqpastan būryn kışı tıgın şeberhanasynyŋ şaruasymen tanystyq.
Aty aityp tūrǧandai şaǧyn şeberhanada 30 adam jūmys ısteidı eken. Olardyŋ bärı – kıleŋ jas mamandar. Köbısı jūmysqa jaqyn arada kırısken eken. Osy jastarǧa bas-köz bolyp, ısmerlıkke baulyp jürgen şeber Altyn Täşmetova atalmyş şeberhanany studentter brigadasy dep atau­ǧa da bolatynyn aitty. Öit­kenı jas mamandardyŋ 10-y – Bas­qaru kolledjınıŋ, 8-ı – Kölık jäne kommunikasiia kolledjınıŋ oqudy endı ǧana bıtırıp kelgen tülekterı.
Şeberdıŋ aituynşa, jastardyŋ ışınde äzırden eptılıgımen közge tüsıp jatqan mamandar bar. Būl bölımde negızınen jūmys kiımı tıgılıp jatyr. Belgılengen meje – ekı künde 66 jūmys kiımın daiyndau.
– Men osy nauryzdyŋ basynda diplomymdy aldym. Basqaru kolledjın konstruktor-modeler mamandyǧy boiynşa tämamdadym. Bızdıŋ mamandyqtyŋ artyqşylyǧy – oiymyzdaǧydai kiımdı özımız qūrastyryp, tıgıp kiemız. Oqu ornymyzdyŋ osy jerge ıs-täjıribege jıbergenıne quanyştymyn. Sonyŋ arqasynda köbımız jūmysty bolyp, osynda eŋbek jolymyzdy bastadyq. Äleu­mettık jaǧdaidyŋ bärı qaras­tyrylǧan. Qazır täjıribe jinap jatyrmyz. Sondyqtan jūmysymyzdyŋ önımdılıgıne tüsınıstıkpen qaraidy. Jūmys ısteu jyldamdyǧymyz baiau bolǧanymen, bara-bara ony arttyra tüsemız, – dedı Gülsezım Jaqsylyqova esımdı jas maman.
Tıgın maşinasynyŋ tılın endı meŋgerıp jatqan mamandardyŋ bärı aldymen osyndaǧy şeberlerdıŋ aldynan ötedı eken. Jastardyŋ bärı kışı şeberhanada şyŋdalyp, ary qarai jūmystyŋ qainaǧan ortasyna tüsedı.
Käsıptık mamandarǧa sūranys joǧary ekenıne osy jerde taǧy bır köz jetkızdık. Kadr bölımınıŋ basşysy Dinara Şoibekovanyŋ aituynşa, byltyr 100 adam jūmysqa qabyldanǧan. Jūmys küşın älı de arttyra tüsu üşın taǧy 100 adam qajet eken.
– Qalamyzdaǧy Jūmyspen qamtu ortalyǧynyŋ bastamasymen 2016 jyly tört top üş ailyq kurstan öttı. Onyŋ ekı aiy teoriia bolsa, bır aiy – ıs-täjıribe. Kursqa qatysuşylardyŋ bärı osy tıgın sehynda ysyldy. Sol täjıribeden ötkenderdıŋ köbı bızge jūmysqa ornalasty. Mamandar älı de jetıspeidı. Sondyqtan būl joba jalǧasyp, biyl taǧy eŋbekqor jandarmen tolysa tüsemız dep oilaimyn, – dedı ol.

Ismerlık – ıskerlık

Odan keiın Toqyma öndırısı sehyna bas sūqtyq. Käsıporynnyŋ atyn şyǧaratyn sänı kelısken kiımderdıŋ bärı osy jerde toqylady eken. Būl bölım köp jūmysty jeŋıldetken zamanaui tehnikalarmen jabdyqtalǧan. Bızdıŋ köz aldymyzda iırılgen jıp osyndai arnauly stanoktan daiyn toqyma bolyp şyqty. Būl maşinanyŋ tılın bes sausaǧyndai bıletın Ersūltan Qali esımdı maman osynda eŋbek etkenıne bır jylǧa juyq uaqyt bolǧanyn, toqyma stanogynda jūmys ısteudı alǧaş türıkterden üirengenın jetkızdı.
Toqyma öndırısınıŋ negızgı önımderı – üi toqymasy, jempır, qalpaq, şarf, jamylǧylar, neşe türlı sändık būiymdar jäne taǧy basqa. Osy sehtyŋ tehnology Maiia Verşinina jas dizainerlerdıŋ jūmysyna da basa köŋıl bölınetının aitty. Qazır solardyŋ özderı syzǧan eskizderı boiynşa jaŋa kiımder toqylyp jatyr eken. Būl jūmystardyŋ bärı Almatyda ötetın konkursta baǧalanbaq.
Käsıporyndaǧy jūmystyŋ eŋ qyzatyn jerı – tıgın öndırısı sehy. Mūndaǧy jūmysşylardyŋ sany – 140-qa juyq. Ismerler künıne 350 jūmys kiımın tıgu kerek. Al ailyq jūmys jospary – 5000 kiım daiyndau.
Mamandardyŋ bärı belgılı «ZOJE» brendınıŋ tıgın maşinalarymen jūmys ısteidı. Sosyn olar bız oilaǧandai matany özderı pışıp, özderı qūrastyryp uaqyt ketırmeidı. Iаǧni, «jetı ret ölşep, bır ret kesıp» bas qatyrmaidy. Būl eŋbek önımdılıgın 40%-ǧa deiın arttyrady eken.
Al ülgılerdıŋ bärı avtomattandyrylǧan tıgın önımderın şyǧaru sehynda äzırlenedı.
Tapsyrys boiynşa maqūldanǧan ülgını pışu jūmystary lazerlık tehnikalardyŋ küşımen atqarylady. Pışındeuşı maşina matalardyŋ milimetrıne deiın asqan däldıkpen kesedı eken.
Osyndai tehnikanyŋ basqaryp otyrǧan Törehan Medianov esımdı maman bır mezette 66 kiımnıŋ matasyn qabattap bır-aq kesuge bolatynyn aitty. Būl proseske bar bolǧany 15 minut jetkılıktı eken. Sodan soŋ pışılgen ülgıler tıgın sehyna jöneltıledı.
Sonymen qatar, är kiımnıŋ belgısın bederlep tıgetın tehnikalar da bar. Mysaly, mektep formasyna taŋbalanatyn bılım oşaqtarynyŋ emblemalary arnauly maşinamen daiyndalady.
Jeke tapsyryspen kiım tıktırgısı kelgender üşın eksperimentaldy seh jūmys ısteidı.

Käsıporyn önımderınıŋ körmesı ötedı

Elımızdıŋ jeŋıl önerkäsıbın örkendetuge sübelı üles qosatyn būl käsıporyn «Biznestıŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasy aiasynda jüzege asyryluda. Osydan ekı jyl būryn aşylǧan fabrikada bügınde 350-den asa adam eŋbek etedı.
– Bızdıŋ käsıporyn otandyq önımderdıŋ köptep şyǧaryluyna yqpal etıp qana qoimai, Astanadaǧy ekı qolǧa bır kürek ızdegen jūrttyŋ bırazyn jūmyspen qamtuǧa qauqarly. Jūmys ısteimın degen adamdardy osy jerde tegın oqytamyz. Mūndai bastamalardyŋ denı Jūmyspen qamtu ortalyǧy arqyly ıske asyrylyp jatyr. Mäselen, biyl klassikalyq ülgıdegı kostium, jeide, palto sekıldı kiımderdıŋ jobasy qolǧa alynady. Osynyŋ özıne qosymşa 125 adam qajet, – dedı «Astana Iýtariia ltd» öndırıstık innovasiialyq kompaniiasynyŋ tıgın öndırısı jönındegı direktory Şolpan Nūrǧalieva.
Onyŋ aituynşa, mūnda ısteitın jūmysşylar üşın äleumettık jaǧdaidyŋ bärı qarastyrylǧan. Käsıporynnyŋ janynan 150 adamǧa arnalǧan jataqhana berılgen. Al qalanyŋ ışınen kelıp-ketetınder üşın arnaiy 4 avtobus qatynaidy.
Kompaniianyŋ önımderın satatyn elordada arnaiy sauda orny aşylǧan. Kümısbekov köşesınen oryn tepken būl dükende tek qana «Iýtariianyŋ» tauarlary ǧana, elımızdıŋ basqa öŋırlerınen äkelıngen otandyq önımder satylady. «Qazaqstanda jasalǧan» atauymen taŋbalanǧan kiım-keşekterdıŋ Astanaǧa jetkızıluıne osy käsıporyn mūryndyq bolyp otyr.
Şolpan Nūrǧalieva aldaǧy säuır aiynda fabrikanyŋ ülgılı kiımderı üşın arnaiy körme ūiymdastyrylatynyn mälımdedı. Būl ataqty tıgın fabrikasynyŋ Astanada jūmysyn bastaǧanyna tura ekı jyl tolǧan uaqytyna tūspa-tūs kelıp tūr.

Orynbek ÖTEMŪRAT,
«Astana aqşamy»