Astana qalasynda 2023 jyldyŋ basynda 16 problemalyq nysan bolsa, soǧan qarajat salǧan 4 myŋnan asa salymşylardyŋ 90 paiyzy baspanasyn aldy.
Kezekke qoiu aşyq bolsyn
Ükımet otyrysynda Premer-ministr Oljas Bektenov tūrǧyn üi qūrylysy jäne problemalyq nysandar qūrylysyn aiaqtau mäselesı boiynşa Önerkäsıp jäne qūrylys ministrı Qanat Şarlapaevtyŋ, sondai-aq bırqatar öŋırler äkımderınıŋ, sonyŋ ışınde Astana qalasynyŋ äkımı Jeŋıs Qasymbektıŋ baiandamasyn tyŋdady.
Oljas Bektenov Ükımet aldyna biyl tūrǧyn üi qūrylysyna qatysty köptegen maŋyzdy mındetter qoiylǧanyn atap öttı. Būl – rekordtyq 18 mln şarşy metr tūrǧyn üidı tapsyru, Memleket basşysynyŋ jaŋa ipotekalyq baǧdarlamany ıske qosu turaly tapsyrmasyn jüzege asyru, sondai-aq ülestık qūrylys pen zaŋsyz qūrylystyŋ qordalanyp qalǧan problemalaryn tüpkılıktı şeşu.
Ükımet basşysy qazırgı uaqytta 650 myŋnan astam adam üi kezegınde tūrǧanyn atap öttı. 2023 jyly öŋırler äkımdıkterı tūrǧyn üi baǧdarlamasyna qatysuǧa ötınış beruşılerdıŋ talaptarǧa säikestıgın tekseru boiynşa jūmystaryn bastady. Mysaly, Aqmola oblysynda baspana kezegınde tūrǧandardyŋ ışınde talaptardy būzǧan 16 myŋǧa juyq azamat, Şymkent qalasynda 36 myŋnan astam adam anyqtaldy. Bıraq, olardyŋ az ǧana bölıgı kezekten şyǧarylǧan.
Oljas Bektenov äkımdıkterge tızımderdı bırınşı jartyjyldyqtyŋ soŋyna deiın özektendırudı jäne tūrǧyn üi baǧdarlamasynyŋ ıske asyryluyna monitoring jürgızudı tapsyrdy. «Barlyq äkımdıkter osy tızımderdı qaita qarap, jūmysty I jartyjyldyqtyŋ soŋyna deiın aiaqtauy qajet. Bärı belgılengen erejege sai boluǧa tiıs. Kezekke qabyldaudy aşyq ärı bärıne tüsınıktı etıp jasau kerek. Sondai-aq tızımge engızılgen adamdarǧa naqty monitoring jürgızıluge tiıs» dep tapsyrma berdı O.Bektenov.
Zaŋsyz qūrylysqa jauapkerşılık küşeiedı
Premer-ministr jaŋa ipotekalyq baǧdarlamany ıske qosu jäne jyljymaityn mülıkke sūranysty yntalandyru üşın jalǧa berıletın tūrǧyn üi tetıgın ıske asyru jönınde şaralar qabyldaudy tapsyrdy. Prezident Ükımettıŋ aldyna qoiǧan mındetterdı oryndau aiasynda biylǧy 1 nauryzdan bastap «Otbasy bankı» «Otau» baǧdarlamasyn ıske qosty. Şarttarǧa säikes, qazaqstandyqtar Astana men Almaty qalalary üşın 30 mln., basqa öŋırler üşın 18 mln jyldyq 9 paiyzben jäne halyqtyŋ äleumettık jaǧynan osal toptary üşın 7 paiyzben tūrǧyn üi nesiesın räsımdei alady.
18 säuırdegı ahual boiynşa, bank baǧdarlamaǧa qatysuǧa 18 729 ötınım qabyldaǧan. Jyljymaityn mülık baǧasynyŋ ösuın tejeu üşın qūrylys saluşylardy Baspana Market platformasynda ornalastyru kepıl qūny kelısılgennen keiın ǧana jüzege asyrylady. Jaŋa tūrǧyn üi baǧdarlamalaryn ıske qosu jyljymaityn mülıkke sūranysty arttyruǧa mümkındık beredı. Osyǧan bailanysty Önerkäsıp jäne Sauda ministrlıkterıne Bäsekelestıktı qorǧau agenttıgımen bırlesıp, bır ai merzımde jyljymaityn mülık jäne qūrylys materialdary naryǧynda dürbeleŋge jol bermeu üşın qajettı ıs-şaralardy ıske asyru tapsyryldy.
Oljas Bektenov salynyp jatqan qūrylystyŋ sapasyna nazar audardy. Jalǧa berılgen tūrǧyn üige qonystanǧannan keiın kezdesetın mäselelerdı üi saluşylar şeşuı kerek. «Taǧy bır maŋyzdy mäsele – qūrylystyŋ sapasy men onyŋ zaŋnamaǧa säikes boluy. Qūrylys kompaniialary özderıne alǧan mındettemenı tolyq oryndauǧa jäne qūrylystyŋ sapasyn qamtamasyz etuge mındettı. Qandai da bır kemşılıkter anyqtalsa, olardy tez arada joiyp otyruy kerek. Önerkäsıp ministrlıgı müddelı memlekettık organdarmen bırlesıp, bır ai merzımde zaŋsyz qūrylys jürgızgenı üşın qūrylys kompaniialary men lauazymdy tūlǧalarǧa yqpal etu şaralaryn qataŋdatu jönınde zaŋnamalyq tüzetuler äzırlesın. Olardy Qūrylys kodeksınıŋ jobasyna engızu qajet» dep atap öttı Oljas Bektenov.
Qataŋ baqylaudy tapsyrdy
Sondai-aq Oljas Bektenov ūzaqqa sozylǧan qūrylys mäselesın şeşu jäne tūrǧyn üilerdı uaqtyly paidalanuǧa beru üşın qūrylystyŋ zaŋdylyǧyna tiımdı baqylaudy qamtamasyz etudı tapsyrdy. Osy mäselege orai Önerkäsıp jäne qūrylys ministrı Qanat Şarlapaevtyŋ, bırqatar öŋırler äkımderınıŋ aldanǧan üleskerlermen jūmys, zaŋsyz qūrylyspen küres, injenerlık jelılerdı jürgızuge bölıngen qarjynyŋ igerıluı turaly baiandamalary tyŋdaldy.
Qazır elımızde 39 barynşa problemalyq nysan bar. Olar boiynşa aldanǧan üleskerler jyldar boiy sottasyp keledı. 340-qa juyq tūrǧyn üi keşenı zaŋsyz salynuda jäne ūzaq merzımdı qūrylys sanatyna tüsu qaupı bar.
«Önerkäsıp ministrlıgı öŋırlermen bırlesıp, 1 mausymǧa deiıngı merzımde salynyp jatqan barlyq nysandarǧa qūrylys jūmystarynyŋ zaŋdylyǧy men qūjattaryna reviziia jürgızuı qajet. Onyŋ qorytyndysy boiynşa 1 aidyŋ ışınde osyǧan deiın qabyldanǧan Problemalyq obektılerdı aiaqtau jönındegı jol kartasyn özektendıru kerek. Eŋ bastysy, barlyq üilerdı merzımınde tapsyru üşın qataŋ baqylaudy qamtamasyz etu qajet» dedı Ükımet basşysy.
Astana üleskerler mäselesın şeştı
Qūrylys salasy elorda ekonomikasynyŋ negızgı draiverlerınıŋ bırı bolyp tabylady. Ötken jyly bas qaladaǧy qūrylys jūmystarynyŋ kölemı 14,9 paiyzǧa ūlǧaiyp, sonyŋ ışınde tūrǧyn üi qūrylysy 58,1 paiyzǧa ösken. 3,8 mln şarşy metr tūrǧyn üi paidalanuǧa berıldı. Biyl da osyndai şarşy metr baspana salu josparlanǧan. Būl turaly Ükımet otyrysynda Astana qalasynyŋ äkımı Jeŋıs Qasymbek egjei-tegjeilı baiandady.
Memleket basşysynyŋ tapsyrmasy boiynşa aldanǧan üleskerlerdıŋ «ekınşı tolqyny» mäselesın şeşu boiynşa jūmystar jürgızılude. 2019 jyldan bastap «Nūrly jer» memlekettık baǧdarlamasy – qazırgı uaqytta Tūrǧyn üi-kommunaldyq infraqūrylymdy damytudyŋ 2023-2029 jyldarǧa arnalǧan tūjyrymdamasy aiasynda 140 üidıŋ qūrylysy aiaqtaldy, 15,5 myŋǧa juyq ülesker päterlerınıŋ kıltterın aldy. Ötken jyldyŋ basynda elordada 16 problemalyq nysan boldy – būl 32 üi, 4 myŋnan astam salymşylar. Bügıngı taŋda olardyŋ 90 paiyzy baspanalaryn aldy. Qalǧan 484 otbasy päterlerınıŋ kıltın aǧymdaǧy jyldyŋ mausym aiynyŋ soŋyna deiın alady» dedı elorda äkımı.
Qala basşysy jalpy qazırgı uaqytta astanada 401 tūrǧyn üi qūrylysy alaŋdary baryn tılge tiek ettı. Äkımşılık tūrǧyn üi naryǧyndaǧy özgerısterdı eskere otyryp, problemalyq ülestık qūrylystyŋ «üşınşı tolqynynyŋ» paida boluyna tosqauyl qoiu üşın aldyn ala qandai ıs-şaralar jürgızıp jatqanyna toqtaldy.
«Bırınşıden, qala äkımdıgınıŋ Tūrǧyn üi qūrylysyna ülestık qatysu mäselelerı jönındegı vedomstvoaralyq komissiiasynyŋ üilestıruımen jäne qūrylys nysandarynda ärbır tūrǧyn üi keşenı boiynşa üleskerler men qūqyq qorǧau organdarynyŋ qatysuymen jüielı negızde kezdesuler ötkızemız. Būl tuyndaǧan mäselelerdı jedel şeşuge mümkındık beredı jäne salymşylardyŋ arasynda äleumettık şielenıske jol bermeidı. Ekınşıden, üi saluşylarǧa tehnikalyq jäne qarjylyq audit jürgızu, jobalyq qūjattamany säikestendıru, injenerlık jelılerdı salu jäne qosu mäselelerınde tolyq kömek körsetemız. Üşınşıden, salynyp jatqan üilerdıŋ qūrylysyn aiaqtau üşın üi saluşylar qataryna ırı jäne adal investorlardy tartamyz. Salynyp jatqan bırde-bır üi nazardan tys qalmaidy jäne kündelıktı baqylauda» dep tüsındırdı Jeŋıs Qasymbek.
Bes jylda qanşa otbasy üi aldy?
Önerkäsıp jäne qūrylysy ministrlıgınıŋ mälımetı boiynşa, soŋǧy 5 jylda tūrǧyn üi qūrylysyna 12 trln teŋgeden astam investisiia tartylyp, 78,5 mln şarşy metrge juyq jaŋa tūrǧyn üi paidalanuǧa berılgen. Barlyq qarjylandyru közderın eskere otyryp, 695 myŋ otbasy tūrǧyn üi jaǧdaiyn jaqsartypty. «2030 jylǧa qarai barlyq qarjylandyru közderınıŋ esebınen 111 mln şarşy metrdı qamtityn tūrǧyn üi qūrylysy josparlanuda, būl 1 mln-nan astam otbasyny jaŋa baspanamen qamtamasyz etuge mümkındık beredı» dep mälımdedı ministr Qanat Şarlapaev. Onyŋ aituynşa, Ükımettıŋ 2024 jyly Ekonomikalyq ösudı qamtamasyz etu jönındegı bırınşı kezektegı ıs-şaralar josparyn jüzege asyru üşın tūrǧyn üidı paidalanuǧa berudıŋ josparlanǧan kölemı azamattardy tūrǧyn üimen qamtamasyz etu boiynşa qosymşa şaralardy engızumen 15,5-ten 18 mln şarşy metrge deiın ūlǧaityldy.
Osylaişa, halyqtyŋ äleumettık jaǧynan osal toptaryn jalǧa berıletın tūrǧyn üimen qamtamasyz etu maqsatynda jalpy somasy 339 mlrd teŋgege 22 myŋnan astam päter satyp alu josparlanuda. Sonymen qatar äkımdıkterdıŋ memlekettık baǧaly qaǧazdardy şyǧaru arqyly 110 mlrd teŋge somasyna 10 myŋ nesielık päter salu josparlanuda. «6 säuırde Prezident qol qoiǧan käsıpkerlık mäselelerı turaly zaŋ jobasy aiasynda äkımdıkterge naryqta nesielık tūrǧyn üi saluǧa ǧana emes, sonymen qatar satyp aluǧa da qūqyq berıldı, būl qarajat ainalymy arqasynda tūrǧyn üi kölemın jyl saiyn ūlǧaituǧa mümkındık beredı» dedı ministr. Būl rette 7 myŋǧa juyq nesie beruge jyldyq 2 jäne 5 paiyzdyq mölşerlememen jeŋıldetılgen ipoteka beruge 81 mlrd teŋge bölıngen. 9 paiyzdyq mölşerlememen «Otau» ipotekalyq baǧdarlamasy boiynşa 150 mlrd teŋgege 8 myŋ nesie beru közdelgen. 1 mamyrdan bastap jaŋa ipotekalyq baǧdarlamany ıske qosu josparlanyp otyr, onyŋ aiasynda 300 mlrd teŋgege 12 myŋ nesie beru josparlanuda. «7-20-25» baǧdarlamasy boiynşa 100 mlrd teŋgege 5 myŋǧa juyq nesie berıledı. «Osylaişa, biyl tūrǧyn üi qūrylysyn damytuǧa 1 trln teŋgeden astam qarjy bölındı, sonyŋ nätijesınde 64 myŋ azamat tūrǧyn üi jaǧdaiyn jaqsarta alady» dep sözın tüiındedı Q.Şarlapaev.
