Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Qazaqstan halqy assambleiasynyŋ «Bırlık. Jasampazdyq. Örleu» atty HHHIII sessiiasynda söilegen sözınde «Tasqyn bastalǧannan berı Qazaqstan halqy assambleiasy belsendı ärı üilesımdı jūmys ıstep jatyr. Oǧan bükıl el kuä. Jūrtqa jan-jaqty kömek beru üşın dereu assambleianyŋ respublikalyq jäne aimaqtyq ştabtary qūryldy. «Jürekten-jürekke» degen auqymdy aksiia jürgızılıp jatyr. Apat aimaqtaryna 1500 tonnadan astam azyq-tülık jäne eŋ qajettı tauarlar joldandy. Onyŋ jalpy somasy şamamen 770 million teŋge boldy. Su tasqynymen küreske etnomädeni bırlestıkterdıŋ 12 myŋǧa juyq ökılı qosyldy. Olar qaiyrymdylyq jäne gumanitarlyq kömek jinauǧa jūmyldy. Sondai-aq jūrtty qaterden habardar etuge jäne qauıpsız jerge köşıruge atsalysty. Mūnyŋ bärı – özara janaşyr jäne tıleules boludyŋ aiqyn körınısı» dep atap öttı.
Rasynda, halqymyzdyŋ basyna auyr synaq tüstı. Elımızdıŋ jartysyna juyq aumaǧyn tasqyn su basyp qaldy. Halyqtyŋ tūtastyǧy, myzǧymas bırlıgı syn saǧatta synaldy. Prezident osy jiynda: «Qūtqaruşylar, volonterler, memlekettık qyzmetşıler, sarbazdar, tärtıp saqşylary, qoǧam belsendılerı, biznes ökılderı jäne jastar – bärı bırge jür. Ortaq ısten eşkım şet qalǧan joq. Bükıl aimaqta qoǧamnyŋ barlyq ökılı bır kısıdei jūmyldy. Otandastarymyz zardap şekken jandarǧa jappai qol ūşyn sozdy. Bır-bırıne şynaiy janaşyr boldy. Men qarǧyn sumen küresuge zor üles qosqan naǧyz otanşyl azamattarǧa şeksız rizamyn. Bız syn saǧatta jūrt bolyp jūmyldyq. Ükımet, memlekettık organdar, qūzyrly mekemeler jäne erıktıler bırlese jūmys ıstedı. Sonyŋ arqasynda 119 myŋnan astam adam der kezınde qauıpsız jerge köşırıldı. Onyŋ 45 myŋǧa juyǧy – balalar. Eŋ bastysy, bız adam ömırın barynşa saqtap qaldyq» dedı.
Öŋırlerde su tasqyny bastalysymen-aq bız, assambleia müşelerı, aldyŋǧy şepte jürdık. Gumanitarlyq kömek körsetu üşın respublikalyq jäne öŋırlık ştabtar qūrylyp, täulık boiy jūmys jürıp jatyr. Respublikalyq ştabtyŋ jetekşısı retınde su basqan barlyq öŋırge bırneşe ret baryp, tūrǧyndarmen jüzbe-jüz kezdesıp, tıldesıp, ne kerek ekenın naqtyladyq. Ştab ökılderımen bırge zardap şekken azamattar men qūtqaruşylardy ystyq tamaqpen, kiım-keşekpen, tösek-oryndarmen jäne basqa da qajettı qūral-jabdyqtarmen qamtamasyz etıp kelemız.
Memleket basşysy osydan bır jyl būryn Qazaqstan halqy assambleiasy töraǧasynyŋ orynbasary retınde maǧan senım artyp, osy qyzmetke taǧaiyndalǧan kezden bastap elımızdıŋ bırqatar öŋırın, atap aitqanda, Türkıstan, Jambyl, Almaty, Qaraǧandy, Aqmola, Şyǧys Qazaqstan, Jetısu, Soltüstık Qazaqstan, Atyrau oblystary, Şymkent jäne Almaty qalalary, sondai-aq atalǧan öŋırlerdegı audan ortalyqtary men auyldardy aralap şyqtyq. Öŋırlerdegı halyqpen betpe-bet kezdesıp, jergılıktı maŋyzdy mäselelerdı talqyladyq. Kezdesuler kezınde Memleket basşysynyŋ bastamalary men tapsyrmalarynyŋ oryndaluy turaly tüsındıru jūmysyn, ortaq dialog jürgızdık. Jalpy alǧanda, öŋırlerde, äsırese etnostar köp şoǧyrlanǧan audandarda jaǧdai tūraqty ärı barlyǧy tatu-tättı kün keşıp jatqanyna köz jetkızdık. Būl degenımız, ärine, eŋ aldymen, memlekettık saiasat dūrys baǧytta jürıp jatyr degendı bıldıredı.
«Jūmyla kötergen jük jeŋıl» degendei, bügınde assambleia mesenattary zardap şekken eldı mekenderdı qalpyna keltıru jūmysyna kırısıp kettı. Qazırdıŋ özınde Batys Qazaqstan oblysyna 14 vagon sement jöneltıldı jäne 5 jaŋa üi tūrǧyzyp beru jūmysy bastaldy. Ärine, memleket tarapynan da kömek körsetılıp jatyr. Eŋ bastysy – öŋırlerdegı halqymyzdyŋ ūiymşyldyǧy men auyzbırşılıgı. Azamattardyŋ tuǧan jerge degen şeksız süiıspenşılıgı olardyŋ apatpen kündız-tünı tynymsyz küresuınen anyq baiqalady. Būl – eşqaşan sarqylmaityn küş. Su tasqynynan zardap şekken bırde-bır azamat memlekettıŋ kömegınen tys qalmaityny anyq. Olarǧa üimen bırge äleumettık nysandardy salu mäselesı de tūr. Būl – öte auqymdy jūmys.
Assambleia jäne qaiyrymdylyq – egız ūǧym. Qaiyrymdylyq – bızdıŋ bırlıgımızdı bekemdeitın ıs. Byltyrdyŋ özınde bız bır ǧana «Mektepke jol» aksiiasy kezınde 7 myŋǧa juyq oquşyǧa qoldau körsettık. Memleket ärdaiym käsıpkerlıktı jan-jaqty qoldap keledı. Prezidentımız qūryltaida elge janaşyr barşa ısker azamatty qoǧamǧa paidaly äleumettık jobalarǧa köbırek män beruge şaqyrdy. Mūny bız, Qazaqstan halqy assambleiasynyŋ müşelerı, öŋırlerdegı eldı mekenderde ıske asyryp kelemız. Mäselen, byltyr Aqmola oblysyna qarasty Qabanbai batyr auyly jäne Soltüstık Qazaqstan oblysy Petropavl qalasyna respublikalyq täjık etnomädeni ortalyǧynyŋ mesenaty, Qazaqstan halqy assambleiasynyŋ müşesı Mansūr Mazbutūly 17 myŋnan astam halyqtyŋ mūŋ-mūqtajyn öz közımen körıp, qoqys poligonyna ainalǧan jerdı ūtymdy paidalanu maqsatynda joba qūny 8 mln bolatyn balalarǧa arnalǧan sport alaŋyn salyp berdı. Sondai-aq bızdıŋ mesenattar Türkıstan oblysynda sport keşenın jäne qazaq tılınde üş bırdei balabaqşany paidalanuǧa berdı.
Biylǧy Alǧys aitu künı jariialanǧan respublikalyq «Qaiyrymdylyq keruenı» aksiiasy aiasynda qoldaudy qajet etetın quyqtai ǧana bır bölmede 8 balasymen jäne asyrauşysy joq 5 balasy bar ekı otbasyna qolymda bar mümkındıktı paidalana otyryp, elorda törınen öz atymnan 2 jaŋa päterdıŋ kıltın tabystadym. Osy aksiiany ärı qarai belgılı mesenatymyz, «Cotton maqta» serıktestıgınıŋ direktory Abduhaşim Boev qasiettı Ramazan aiynda Maqtaaral audanyndaǧy päter jaldap jürgen köpbalaly ekı otbasyn baspanamen qamtamasyz etıp, 200 otbasyǧa azyq-tülık taratyp şyqty. Ärine, osyndai igı ısterge köptegen etnos ökılderı belsene atsalysyp jatyr. Öitkenı Qazaqstan – barşamyzdyŋ ortaq Otanymyz. Otanymyzdyŋ odan ärı damuyna, äsırese öŋırlerdegı eldı mekenderdıŋ ösıp-örkendeuıne qoldan kelgenşe atqaratyn jūmystarymyzdyŋ aiasyn keŋeite beremız. Halqymyzdyŋ «Yrys aldy – yntymaq» degen qanatty sözınde ülken män bar. Dostyq pen tatulyqtyŋ temırqazyǧyndai bolǧan el bırlıgı – eŋ basty qūndylyǧymyz, baǧa jetpes bailyǧymyz. Osylaişa elımızdıŋ auyzbırşılıgı artyp, äl-auqaty jaqsarsa, özgelermen terezemız teŋ, keregemız keŋ el retınde odan ärı dami beretınımız anyq. Odan bölek, menıŋ Qazaqstandaǧy etnostarǧa ündeuım – osy elde tusaŋyz da, kelıp tūrsaŋyz da, memlekettık tıldı qūrmetteu azamattyq paryzyŋyz ekenın ūmytpaǧanyŋyz abzal.
Memleket basşysy menı Qazaqstan halqy assambleiasyna orynbasar etıp taǧaiyndaǧanyna rizaşylyǧymdy bıldıremın. Būl maǧan jüktelgen zor jauapkerşılık ekenın tüsınemın. Sebebı elımızdegı köptegen ūlys pen etnostyŋ özara tatulyǧy men dostyǧyn, memleketımızdıŋ tūtastyǧyn saqtaudaǧy saiasatyna atsalysu – maŋyzdy ıs. Elımız ben jerımız üşın ärqaşan adal bolyp, halqymyzǧa qyzmet etuge qaşanda daiynmyn. Biylǧy «Bırlık. Jasampazdyq. Örleu» atty sessiia taqyrybynyŋ özı täuelsız memleketımızdıŋ tūtastyǧy men bırlıgı üşın barşa qauymdy memlekettık saiasatty qoldap, Qazaqstan degen älem tanyp kele jatqan egemen eldıŋ damuyna jan-jaqty atsalysuda.
Bız, assambleia mesenattary men elge janaşyr azamattar, būl jūmystardy odan ärı jalǧastyra beremız. Bırlıgımız bekem, eŋbegımız jemıstı bolsyn!
Akbarjon İSMAİLOV, täjık etnomädeni
ortalyǧynyŋ töraǧasy, mesenat
