Şekten şyqqan qatygezdık qaidan şyǧady? Otbasynda berılgen tärbieden ketken olqylyqtan ba, älde ainalamyzdaǧy adamdardyŋ kündelıktı ömırge, özınıŋ tūrmys-tırşılıgıne degen narazylyǧynan ba? Astana qalasynyŋ Almaty audandyq soty asa auyr qylmysqa jatatyn ıstı qarady.
Olardyŋ bır-bırıne degen süiıspenşılıgıne dostary qatty qyzyǧatyn. Künı boiy jūptary jazylmaityn ekı jastyŋ tanysulary da kezdeisoq boldy. Köktem merekesıne orai lotereia ūtysy oinatylǧan keşte kezdesedı. Mūnda jinalǧandardyŋ köpşılıgı – jastar. Ernar keşıgıp kelgen soŋ şet jaqta tūryp qalǧan. Däl qasynda ürıp auyzǧa salǧandai körkem bır jap-jas qyz tūr.
– Qanjyǧaŋyz mailansyn, qaryndas, – dedı qazaqy qaljyŋǧa basyp. Qyz onşa tüsınbedı me nemese tanymaityn adammen bırden söileskısı kelmedı me, ündemedı. «Qūrbyŋyz ekeuıŋızge de sättılık tıleimın, tıgılgen eŋ ülken ūtys sızderdıkı bolsyn» dep būl joly dauysyn şyǧaryŋqyrap, orysşa aitty.
– Sız de qūr qol qaitpaŋyz, – dep qyz da külımsırei tıl qatty.
Rasy kerek, jıgıt qyzǧa bır körgennen ǧaşyq boldy. Söitıp, bar önerın salyp, jas sūludyŋ köŋılın aulauǧa kırıstı. Alǧaşqy sätten-aq özın bılımdı, mädeniettı ūstai bılgen jıgıttı qyz da keudesınen itere qoiǧan joq. Söitıp, ekeuı jiı-jiı kezdesetın boldy.
Ernar Alenany ol oqityn Öner universitetınıŋ aldynan künde kütıp alatyn. Osylai kezdesıp jürgen Ernar bır künı Alenaǧa: «Maǧan tūrmysqa şyq» dep tosynnan ūsynys jasady. Rasy kerek, tanysqandaryna ekı ai da uaqyt ötpegen qyz jıgıtten mūndai sözdı kütpep edı. Jöpeldemede ne aitaryn bılmei, sasyp qaldy. Bıraz ünsızdıkten keiın biyl tūrmysqa şyǧa almaitynyn aityp, renjımeuın ötındı.
Uaqyt jyljyp, kün artynan kün, ai artynan ai ötıp jatty. Bır künı Alena kenetten qatty auyryp qaldy. Jedel järdem şaqyrtyp, auruhanaǧa jatqyzyldy. Därıgerler «ūiqy bezı qabynǧan, jatyp emdelu kerek» degen ūiǧarym jasady.
Jiyrma künnen keiın qyz «endı qalǧan emdı üiden alaiynşy» dep emdeluşı därıgerden sūranyp şyqty. Alaida oǧan qataŋ dieta ūstau, erekşe kütım kerek edı. Mıne, osy sätte ol jıgıtınıŋ «bırge tūraiyq» degen ūsynysyna būrynǧydai qarsylyq tanyta almady. Oqu ornyna jaqyndau jerden päter jaldap, bır şaŋyraqtyŋ astynda tūrmys keşuge köştı.
Kele-kele Ernardyŋ dostary üige jiı bas sūǧatyndy şyǧardy. Būl ekeuıne de ūnamaityn. Degenmen jastar emes pe, kelgen qatarlastaryna «ket» dep aita almaityn, dastarqan jaiyp, qonaqjailyq tanytatyn. Alaida sol bır keşte ekı ǧaşyqtyŋ qydyryp kelgen tanystaryn qarsy aluynyŋ soŋy qaiǧyly jaǧdaiǧa ūlasty.
Ernar Kemelmen instituttyŋ alǧaşqy kursynda tanysqan bolatyn. Mıne, sol körgen jerde jyly ūşyrai amandasyp jüretın jerles jıgıt bügın qasynda ekı dosy bar, esıkterın qaǧyp tūr. Olardyŋ ıŋır qaraŋǧysynda keluı Alenaǧa da ūnaǧan joq. Sondyqtan ol törgı bölmeden şyqpai qoidy. Al üi iesı keluşılerdı bırden asüige bastady. Özı ışpegenımen, jıgıtter qorjyndarynan bır şölmek araq şyǧarǧan soŋ, ıştei qarsy bola tūryp, staqan ūsyndy.
«Tanysyp qoi, Ernar, menıŋ dostarym – Nariman men Sergei» dedı Kemel alǧaşqy tostyny kötererde. Qasyna erıp kelgen ekı serıgı de äŋgımege bırden aralasyp, eskı tanystardai erkınsıp söilei bastady. Ekınşı, üşınşı riumkadan keiın qonaqtardyŋ dauystary qatty-qatty şyǧyp, dauryǧa bastady.
Osy sätte Alena bölmesınen şyǧyp, «uaqyt keş bolyp kettı, üilerıŋe qaityŋdar» dep eskertu jasady. Ernar da «dūrys, jıgıtter, erteŋ sabaqqa baruymyz kerek. Demalatyn uaqyt boldy, ornymyzdan tūraiyq» degendı aitady.
Alaida Kemel «Ereke, osy şölmektı tauysamyz da, üiımızge taraimyz» degen soŋ, Ernar bölmesıne baryp, jatyp qalady.
Degenmen arada bır saǧattan asa uaqyt ötse de, «qonaqtar» oryndarynan qozǧala qoimaidy. Oryndarynan qozǧalu bylai tūrsyn, temekı tartyp, aiǧai-şudy būrynǧydan da küşeite tüsedı.
Olardyŋ dauystarynan ūiyqtai almai, aşu qysqan Alena būl joly bölmesınen ekınşı ret şyqqanda, bırden «tūryŋdar, üidı bosatyŋdar» dep qatqyldau söilei bastaidy.
Osy kezde aşy suǧa qyzara börtıp, yqylyq atyp tūrǧan Nariman Alenamen salǧylasa ketedı. «Bız saǧan kelgen joqpyz, dosymyz Ernarǧa keldık. Sen tösegıŋe bar da, ūiyqtai ber» deidı. Taǧy bır-ekı ret söz qaǧysudan keiın Nariman Alenany bylapyt, dörekı sözdermen kemsıtıp, janyn jaralauǧa tyrysady. Mūny estıp, bölmesınen Ernar şyǧyp, äielıne araşa tüsedı. Is nasyrǧa şabady. Işımdıktıŋ uytyna şylanǧan üşeu dosym dep kelgen üi iesın «erlerşe söileseiık» dep syrtqa süirelei bastaidy.
Mūndai bassyzdyqqa şydai almaǧan Alena «102-ge» telefon soǧyp, polisiia şaqyrtady. Abyroi bolǧanda, qoǧamdyq tärtıp saqşylary tez kele qalady. Olardy körgen boida aulaǧa şyǧyp tūrǧan üşeuı jan-jaqqa tym-tyraqai qaşa jöneledı. Alaida kelgen kezekşı jasaǧy olardy qumaidy. «Mäsele osymen bıttı» dep oilap, üi ielerınen tüsınıkteme alady da, ketıp qalady.
Qanypezerler qorjyndarynda qalǧan bır şölmektı bır quysqa baryp, bölıp ışıp, tün ortasynda qaityp keledı. Esıktı tarsyldatyp ūryp, şyrt ūiqyda jatqan ekeuın taǧy oiatady. «Ne kerek senderge?» dep esıkke taqalyp kelgen Ernarǧa Kemel: «Ereke, keşırım sūraiyq dep edık» dep dauysyn bäseŋsıtıp, öp-ötırık müläiımsidı.
Onyŋ zymiiandyǧyn aŋǧarmai qalǧan jıgıt esıktı aşyp jıberedı. Kırgen boida üşeuı üş jaqtan Ernardy tömpeştei jöneledı. Äp degende basyn qorǧaǧysy kelgen ol büiregıne, keudesıne, qabyrǧasyna tigen auyr soqqylardan keiın esınen tanyp, sälden keiın eş qimylsyz qalady. Jauyzdar sonda da «kımnıŋ soqqysy küştı» degendei, onsyz da qansyrap jatqan adamdy jarysa tepkıleidı.
Sodan keiın küieuıne araşa tüsemın dep basynan qatty soqqy alyp, eseŋgırep qalǧan Alenany üşeuı kezekpe-kezek aiuandyqpen zorlaidy.
Eger jetı tünde saldyr-güldırden şoşyp oianǧan körşılerı polisiia şaqyrtpaǧanda, Alenanyŋ da qazır jaryq düniede jer basyp jüruı ekıtalai edı.
Alǧan jaraqaty öte auyr bolǧandyqtan, Ernar auruhanaǧa jetpei jolda köz jūmady. Al Alena ūzaq uaqyt boiy terapiialyq, psihologiialyq em alǧannan keiın oquyn jalǧastyrady.
Qylmyskerler tiıstı jazalaryn aldy. Olar ūzaq jylǧa qataŋ tärtıptegı türmege jabyldy.
(Belgılı sebepterge bailanysty keiıpkerlerdıŋ aty-jönderı özgertıldı).
Taŋatar TÖLEUǦALİEV, «Astana aqşamy»
