Otan aldyndaǧy boryşyn öteuge äsker qataryna alynu üşın de myqty densaulyq kerek. Közı dūrys körmese, qūlaǧy jöndı estımese, maitaban aiaq bolsa da jaramsyz dep tanylyp, sap tüzep, sarbaz bolu mümkındıgınen aiyrylady. Sondai örımdei jastardy jyl saiyn äskerge şaqyru kezınde medisina tekseruınen ötkızetın mamannyŋ bırı – №3 emhananyŋ lor därıgerı Orazaly Rahimov.
Atalǧan emhanaǧa qarasty Esıl audandyq äskerge şaqyru medisina komissiiasynyŋ töraǧasy Orazaly Sapkenūly zeinet jasynan asyp ketse de, sporttyŋ arqasynda saqtaǧan myqty densaulyǧynyŋ küşımen, bılıgı men mol täjıribesı baǧalanyp, älı de qyzmetın jalǧastyruda. 40 jylǧa juyq täjıribesı bar därıger 1996 jyldan berı osy äskerge şaqyru komissiiasynda eŋbek etedı.
– Qazır äskerge şaqyrylatyn jastardyŋ arasynda köz aurulary köp kezdesedı. Ärine, būl neden ekenı bärımızge belgılı. Bala kezden şūqşiyp ūialy telefon qarap, közın qaldyrǧan. Miopiia bar köbınde, iaǧni alystan köruı naşar. Hirurgiia jaǧynan maitabandar köp kezdesedı, omyrtqanyŋ qisaiuy, qan tamyrlary aurulary, semırıp ketu, endokrinologiia aurulary da barşylyq. Dūrys tamaqtanbai, köşeden kola ışıp, fastfud jei bergennen de osyndai aurular paida bolady. Sonyŋ bärın tekserıp, sau balalardy äskerge attandyramyz. Äskeri komissariattyŋ tekseru üşın kerektı jabdyqtary tügel. Olarmen qoian-qoltyq jūmys ısteimız. Şaqyruşylardy qabyldau uaqyty jūmys künderı taŋerteŋgı saǧat 9:00-den tüskı 13:00-ge deiın sozylady. Künıne 25-30 adam qaraimyz. Komissiia qūramy 14 adamnan tūrady. Şaqyruşylar qan men nesep taldauy, fliuorogramma, EKG, ış qūrylys aǧzalary boiynşa UZİ-den ötedı. Antropometriia kabinetınen bastap 9 därıgerdıŋ tekseruınen ötıp, soŋynda maǧan keledı. Men barlyq qūjatyn, är därıgerdıŋ saraptamasyn teksergennen keiın qorytyndysyn, iaǧni jaramdy nemese jaramsyz ekenın jazyp, qol qoiamyn, – deidı därıger.
Därıgerdıŋ aituynşa, äskerge şaqyrylatyn bolaşaq sarbazdardyŋ boiy 155 sm-den tömen bolmauy kerek, al salmaǧy boiymen säikes keluı qajet, iaǧni dene salmaǧynyŋ indeksı arqyly anyqtalady, būl indeks 18,5-ke teŋ. Äskeri komissiia tekseruınen medisina universitetın bıtırıp, äskeri bilet alaiyn dep jürgen jastar da ötedı. Lor därıger būrynǧydai emes, soŋǧy 10 jylda gaimorit, otit, qūlaq perdesınıŋ tesıluı siiaqty aurular azaiǧanyn aitady. Būǧan medisinanyŋ damyp, innovasiialyq apparattardyŋ, türlı sapaly därı-därmektıŋ şyǧuy sebep bolǧan. Qazır mūndai aurular erte emdelıp, sozylmaly türıne auyspaidy.
Qorǧaljyn öŋırınde tuyp, bala kezınen sportty serık etken därıger sonyŋ arqasynda alpystyŋ altauynan assa da, özın sergek sezınedı. Künde tabiǧat aiasynda jügırıp, elordadaǧy «Batyr Astana» komandasynyŋ qūramynda şynyǧady. Jaqynda ol osy komanda atynan Qaraǧandyda ştanga köteruden ötken jarysqa qatysyp, öz jas şamasy boiynşa chempion atandy. Ekı ūl, ekı qyzdyŋ äkesı, alty nemeresınıŋ atasy balalaryn da sportqa baulyǧan, jūbaiy da därıger. Medisinany taŋdaǧan äulet «sport pen salauatty ömır saltyn serık etkenderdıŋ jeŋısı köp bolady» deidı.
