Ötken tarihymyzdy sol küiı saqtap, keler ūrpaqqa qaz-qalpynda jetkızetın mekemenıŋ bırı – Astana qalasynyŋ memlekettık arhivı. Osy mekemede 2016 jyldan bastap eŋbek etetın arhiv jūmysy qyzmetınıŋ arhivisı Baian Ospanova «Bügınımız – erteŋgı tarih, al tarih – arhivte saqtalatyn material. Sol jerden ötkenımızdı ızdep tauyp, keler ūrpaqqa jetkızemız. Olar odan tälım-tärbie alady» dep sanaidy.
– Arhivtıŋ basty mındetı – arhiv közderınıŋ saqtaluyn qamtamasyz etu, olardy ǧylymi jäne äleumettık-qūqyqtyq maqsatta paidalanu, qūjattardyŋ qūndylyǧyna saraptama ūiymdastyru, arhivtık qūjattardy esepke alu, katalogtau. Astana qalasynyŋ aumaǧynda jasalatyn qūjattardyŋ ǧylymi, tarihi, mädeni, äleumettık-qūqyqtyq maŋyzyna säikes saqtau merzımın aiqyndau maqsatynda olardyŋ qūndylyǧyna saraptama ūiymdastyru. Arhiv qyzmetınde jūmys ıstep jatyp köptegen asa baǧaly qūjatpen tanystym. Qūjattar 1912 jyldan bastalady. Tegın ızdestırgen adamdar özderınıŋ ata-babasyn tauyp jatady. Osy Astana qalasynda ornalasqan mekeme, käsıporyndardyŋ jäne elımızdı damytuǧa eŋbegı sıŋgen ataqty adamdardyŋ da jeke qory bar, – dep bastady sözın keiıpkerımız.
QR zaŋnamasyna säikes, zaŋdy jäne jeke tūlǧalarǧa qyzmet körsetetın arhiv qorlarynyŋ ǧylymi-anyqtamalyq apparatyn damytu jäne jetıldıruge basa män berıledı. Osy tūrǧyda Baian Töleubaiqyzynyŋ mındetı – qyzmettıŋ josparyn, esebın jasauǧa jäne olardy ıske asyruǧa qatysu, belgılengen qaǧidalarǧa säikes, tızımdemelerdı jetıldıru jäne qaita öŋdeudı jürgızu, saqtauda tūrǧan qūjattardy belgılengen nysandar boiynşa memlekettık esepke aludy jürgızu, qor ısterın jasau, qor paraqtaryn toltyru jäne kartochkasyn jasau.
– Arhiv qorynyŋ ısı ärbır arhiv qorynda jasalady. Aktıler arhiv qory şegınde onyŋ türlerı boiynşa jalpy tärtıppen nömırlenedı. Arhiv qory ısterındegı barlyq qūjat olardyŋ qūryluynyŋ hronologiia retımen ornalastyrylady. Mūnyŋ qūjattaryna ışkı tızımdeme jasalady, ıstıŋ paraqtary nömırlenedı, qor ısıne uäkılettı organ bekıtetın nysan boiynşa kuälandyru paraǧy toltyrylady. Qordyŋ tolyqtyryluyna qarai kuälandyru paraǧy men ışkı tızımdeme qaita äzırlenedı. Arhiv qorynyŋ är ısıne tiıstı arhiv qorynyŋ nömırı qoiylady, – deidı öz ısınıŋ mamany jūmysy jaily.
Astanadaǧy būl arhiv 1995 jyly aşylǧan. Mūnda qazırgı taŋda 756 qor memlekettık saqtauda tūr, onyŋ ışınde 70-ı – partiialyq qor. Arhivte atauly merekelerge bailanysty qūndylyǧy bar materialdardan körme ūiymdastyrylyp, ıs-şaralar ötedı. Nauryz meiramyna orai köpşılıkke ülken körme ūiymdastyryldy.
– Arhivke qyzmetkerler tarih mamandyǧy, tıl mamany, arhiv ısı mamandyqtary boiynşa jūmysqa qabyldanady. QazŪU-de tarih fakultetınıŋ ışınde arhiv salasy boiynşa mamandar daiyndalady. Arhiv ısı mamandarynyŋ äleumettık jaǧdaiy, menıŋşe, qanaǧattanarlyq. Jas mamandar bılım alyp şyqqanmen, tabysy az bolǧan soŋ, arhivke jūmysqa ornalasa qoimaidy. Mūndaǧy mamandar bılım deŋgeiın arttyryp otyrady. Būl qyzmette tarihty zertteuge, tanyp-bıluge qūştarlyǧy, yntasy bar tūlǧalar ǧana tūraqtai alady. Qazırgı taŋda arhivte qūjattardy sifrlau jūmysy qarqyndy jürıp jatyr. Sondyqtan eŋ köp sūranysqa ie qorlardyŋ ısın skanerden ötkızıp otyrmyn. Qazırgı kezdegı qosymşa jūmysym – 6-qordyŋ qūjattaryn skanerleu. Künıne 15-20 ısten skanerleimın. Aptasyna 50-60 ıske jetedı, paraq sany 10000-dai bolady, – deidı Baian hanym.
Bılıktı maman jaqynda zeinet jasyna jetıp, ūjymnyŋ qūttyqtau tılegı men alǧys hatyna bölendı. Degenmen özınıŋ täjıribesın el igılıgıne jūmsau üşın basşylyqtyŋ şeşımımen odan ärı qyzmetın jalǧastyruda. 61 jastaǧy Baian Töleubaiqyzy Aqmola oblysy Qorǧaljyn audany Jūmai auylynda düniege kelgen. Selinograd qalasynyŋ S.Seifullin atyndaǧy pedagogika institutynyŋ filologiia fakultetın orys tılı jäne ädebietı pänınıŋ mūǧalımı boiynşa tämamdaǧan. Talai jyl öz audanyndaǧy jäne Selinograd qalasyndaǧy mektepterde mūǧalım jäne oqu ısınıŋ meŋgeruşısı bolyp qyzmet atqardy. Eŋbek joly 2002 jyly kürt özgerıp, ıs qaǧazdarynyŋ memlekettık tılge auysuyna bailanysty audarmaşy mamandar qajet bolǧandyqtan, ūsynys boiynşa Astana qalasynyŋ kommunaldyq şaruaşylyq departamentıne audarmaşy bolyp memlekettık qyzmetke auysty. Elordadaǧy energetika jäne kommunaldyq şaruaşylyq basqarmasynda, Säulet jäne qala qūrylysy basqarmasynda audarmaşy bolyp qyzmet ıstedı. Al arhiv ısıne kelgenıne 8 jyl boldy.
– Osy ūjymǧa kelgenıme öte quanyştymyn! Eŋbegım de elenıp jatyr, 2018 jyly QR Mädeniet jäne sport ministrlıgınıŋ alǧys hatymen, 2021 jyly qūrmet gramotasymen marapattaldym, – deidı Baian Ospanova.
