Mädeniet

«Asauǧa tūsau»: Aimanovtan Ahmetovke deiın



Kezınde qazaq sahnasyna jol tartqan älemdık klassikadan körermenge ūltymyzdyŋ töl tuyndysyndai äser etetın qoiylymdar bar. Solardyŋ bırı de, bıregeiı de – Uiliam Şekspirdıŋ «Asauǧa tūsau» komediiasy. Zaŋǧar jazuşy Mūhtar Äuezov qazaqşalaǧan atalmyş tuyndy alǧaş ret qaraşaŋyraq Qazaq Memlekettık akademiialyq drama teatrynda (qazırgı M.Äuezov atyndaǧy Qazaq ūlttyq drama teatry) 1943 jyly sahnalandy. Sodan berı elımızdıŋ talai teatrlarynda qoiyldy. Astananyŋ «Jastar» teatrynda osydan 10 jyl būryn premerasy öttı. Spektakl osy jyldar boiy atalǧan öner oşaǧy repertuarynan tüspei kele jatyr. 28 aqpan künı premeranyŋ 10 jyldyǧy aiasynda kezektı märte ūsynylmaq.

«Asauǧa tūsaudyŋ» qazaq sahnasyndaǧy 80 jyldan astam tarihynda spektaklde akterlerdıŋ bırneşe buyny beinelerdı somdady. Sonyŋ ışınde Petruchiony somdaǧan, Şäken Aimanov pen Katarinany kes­kındegen Hadişa Bökeevanyŋ esımderı erek atalady.

«Şäken somdaǧan Petruchio rölı önerdıŋ ülken jaŋalyǧy boldy. Akter boiyndaǧy muzykalyq, plastikalyq qasiet, intonasiia bailyǧy «Asauǧa tūsaudyŋ» ajaryn aşyp, bäsın biıktetken tabysty ızdenıs ekenı dausyz. Äsırese Katarina rölın oinaǧan KSRO halyq ärtısı Hadişa Bökeeva ekeuınıŋ teŋdessız tandemı künı bügınge deiın teatr tarlandary üşın tamaşa täjıribe mektebı desek, qatelespeimız. Tıptı kezınde «Asauǧa tūsau» komediiasy Odaq boiynşa üzdık dep tanylyp, Şekspirdıŋ mereitoiynda tamaşa tandem osy spektaklmen Londonǧa baryp öner körsetıp qaitty» dep jazady teatrtanuşy Nazerke Jūmabai.

Jalpy äu basynda spektaklde keiıpkerlerdı somdaǧan akterlerden tamaşa akterlık ansambl qūralǧan edı. Şäken Aimanov pen Hadişa Bökeevamen qatar Qalibek Quanyşbaev (Baptista), Elubai Ömırzaqov (Gremio), Mülık Sürtıbaev (Slai) būl qoiylymdy biıkke köterıp kettı. Qalibek ­Quanyşbaevtan «Asauǧa tūsaudy» audarma deuge auzyŋ barmaidy» degen söz de qalǧan.

«Bır joly qazaq önerınıŋ aŋyzy, ūly Şäken Aimanov, Şäken aǧa men Hadişa Bökeevadan «Asauǧa tūsaudaǧy» Katarina men Petruchio jūldyz­dy rölderı turaly sūradym. Sonda Hadişa apa «Bız oinaǧan joqpyz, bır ömır sürdık» dedı erekşe bır jyly dauyspen. Ekeuı şynynda da ǧajaiyp part­ner edı. Şäken aǧa şyqqanda sahna tolyp ketetın, erekşe bır äserge bölenesız, erekşe bır aura paida bolady. Balyqşy auy ma, äldenenı süiretken Petruchio – Aimanov jalǧandy jalpaǧynan basyp kele jatqandai. Zalda ovasiia. Ärbır epizodta ışek-sıleŋdı qatyrady. Şäken aǧanyŋ äzıl-qaljyŋy keremet edı» dep eske alǧan edı bır sūhbatynda belgılı aktrisa, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Ǧainikamal ­Baiqoşqarova.

Şäken Aimanov pen Hadişa Bökeevadan keiın Petruchio men Katarinany Ydyrys Noǧaibaev pen Farida Şärıpova somdady. 1958 jyly Mäskeude ötken qazaq ädebietı men önerınıŋ onkündıgınde būl spektakl asa joǧary baǧalandy.

Al «Jastar» teatrynda «Asau­ǧa tūsaudy» Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı, Abai atyndaǧy Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Nūrqanat Jaqypbai, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerlerı Bekbolat Qūrmanǧojaev jäne Däuren Serǧazin üştıgı sahnalady. Mūnda keiıpkerlerdı somdauǧa jūldyzdy qūram tartyldy. Atap aitqanda, Petruchiony Ädıl Ahmetov, Katarinany Ainūr Rahipova, Gremiony Baqyt Hadjibaev, Liuchensiony Däuren Serǧazin oinaidy. 10 jyl ışınde «Jastar» teatry osy spektaklmen köptegen teatr festivalderınde top jardy. Sonyŋ ışınde Säbira Maiqanovanyŋ 100 jyldyǧyna arnalǧan XXII respublikalyq drama teatrlar festivalınde (Qyzylorda, 2014 jyl) gran-pridı ielendı. Qazaqtyŋ tūŋǧyş teatr rejisserı Jūmat Şaninnıŋ 125 jyldyǧyna arnalǧan Türkı älemı teatrlarynyŋ «Teatr köktemı – 2017» halyqaralyq festivalınde (Türkıstan, Şymkent, 2017 jyl) bas jüldemen qatar «Üzdık äiel beinesı» atalymynda Ainūr Rahipova men «Qoiy­lymdaǧy ūtymdy beine» nominasiiasynda Ädıl Ahmetov top jardy. Qoiylym VI halyqaralyq «ART-ORDO» teatr festivalı (Bışkek, 2017) «Üzdık rejisser» atalymyn aldy. Al el Täuelsızdıgınıŋ 30 jyldyǧyna arnalǧan

«TeatrALL-2021» halyqaralyq teatr festivalınde (Astana, 2021) taǧy gran-pri jüldesımen akter Jandäulet Batai «Üzdık epizodtyq er adam beinesı» atalymyn ielendı.


Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Back to top button