Basty aqparatElorda tynysy

Astana älemge tanylǧan kün

Elorda tarihynda 1998 jyl el astanasy atauynyŋ özgeruımen este qaldy. 1997 jyly 10 jeltoqsanda Prezident Nūrsūltan Nazarbaev Aqmola qalasyn Qazaqstan Respublikasynyŋ elordasy etıp jariialau jönındegı Jarlyǧyna qol qoidy. Sol sätten bastap-aq Aqmola oblys qūramynan şyǧyp, derbes äkımşılık-aumaqtyq bırlıkke ainaldy. Däl sol künı Memleket basşysynyŋ jaŋa rezidensiiasynda Prezident, Parlament jäne Ükımettıŋ bırlesken otyrysy öttı. Osylaişa, el astanasyn köşıru bastamasy resmi türde jüzege asa bastady.

1998 jyldyŋ 6 mamyrynda Aqmola qalasynyŋ atauy Astana bolyp özgerdı. 9 mau­symda Astanada Türkıtıldes memleketter basşylarynyŋ sammitı ötıp, oǧan Türkiia, Äzerbaijan, Qyrǧyzstan, Özbekstan prezidentterı keldı. Al 10 mausym künı jaŋa astananyŋ halyqaralyq tūsaukeserı toilandy. Būl künı Qazaqstan bükıl älemge özınıŋ jaŋa, jas, jasampaz elordasy – Astanany tanystyrdy. Sol künı qaita jöndeuden ötıp, jaŋalanǧan Kongress-holda Qazaqstan Res­publikasy astanasy märtebesıne ie bolǧan Astana qalasynyŋ resmi tūsaukeserıne arnalǧan mäjılıs öttı. Saltanatty ıs-şaraǧa memleket basşylary men delegasiia jetekşılerı, märtebelı meimandar, Qazaqstannyŋ körnektı ärtısterı men aǧylşyn kameralyq orkestrı şaqyryldy. Halyqaralyq tūsaukeserdıŋ negızgı qoiylymdary qaladan şyǧa berıstegı Şortandy tas­jolynyŋ boiynda jaŋadan tūrǧyzylǧan ippodromda ­ūiymdastyryldy. Sol joly merekege jinalǧan jūrttan köz sürındı. Jaǧalai tıgılgen kiız üiler, sap tüzegen sauda qatarlary – bärı-bärı toi üşın, törtkül dünienıŋ tükpır-tükpırınen kelgen qonaqtar üşın qyz­met ıstep jatty. Merekenıŋ eŋ basty qyzyǧy ūlttyq at sportynan ötken saiystar boldy. Kökpar, teŋge ılu, audaryspaq, qyz quu sekıldı ūlttyq önerımızdı tamaşalaǧan şeteldıkter riza edı. 25 şaqyrymdyq alaman bäigege elımızdıŋ tükpır-tükpırınen jüzdegen jüirık qosyldy. Sol jüzden jüirık şyqqan jambyldyq şabandoz Ernūr Töreqūlovqa Prezident «Toiota» avtokölıgınıŋ kıltın tabystady. Teŋge ılude atbasarlyq Janaidar Auşaqiev degen azamat top jaryp, halyqaralyq tūsaukeser merekesıne arnalǧan bäige jarystarymen qatar qazaq küresınen saiystar öttı.

Elımızdegı belgılı baluandardyŋ bärı derlık qatysqan sol jarysta jambyldyq Sälken Jartybaev «Tüie baluan» atandy. Tūsaukeserdıŋ ippodromdaǧy qyzyǧyna kenelgen astanalyqtar men şahar meimandary dumandy qala ışındegı merekelık karnavalda jalǧastyrdy. Myŋdaǧan adam Respublika daŋǧyly men Kenesary köşesınıŋ boiynan jürıp öttı. Şerudıŋ alǧy şebındegı sarbazdar orkestrınıŋ ekpındı dabyly köşenı jaǧalai tamaşalap tūrǧan jūrtşylyqtyŋ köŋılın kötere tüstı. Konserttık alaŋdardyŋ bärınde Qazaqstannyŋ ǧana emes, TMD men älemdık estrada jūldyzdary öner körsettı. Älemge äigılı Luchano Pavarotti, ataqty italian änşısı Toto Kutuno, sondai-aq Anne Veski, Filipp Kirkorov, Roza Rymbaeva, Laima Vaikule jäne basqa da jūldyzdar, London simfoniialyq orkestrı, «Modern Talking», «A-Studio», «Duet L», «Iаşlyk», «ABK», «Na-Na» sekıldı tanymal öner toptary jūrtşylyqty önerımen tamsandyrdy.

Este qalǧan taǧy bır aqjoltai oqiǧa Astanada kün batyp, ortalyq alaŋda gala-konsert ötıp jatqanda, ǧaryşta qalyqtap jürgen Talǧat Mūsabaev ülken ekran arqyly barşa qazaqstandyqty Astana merekesımen qūttyqtady.

Astananyŋ halyqaralyq tūsaukeser räsımı aiasynda türkıtıldı memleketterdıŋ V sammitı ötıp, būl jiynǧa qatysqan Türkiia, Äzerbaijan, Özbekstan, Qyrǧyzstan, Türıkmenstan, Täjıkstan elderınıŋ basşylary qazaq elınıŋ jas astanasyn qūttyqtaǧan edı.

1999 jyly Astana IýNESKO şeşımımen «Älem qalasy» ataǧyn aldy. Qazaqstannyŋ bas qalasy 2000 jyldan bastap astanalar men ırı qalalardyŋ halyqaralyq assambleiasynyŋ müşesı.

Bügınde Astana halyqaralyq maŋyzy bar türlı forum, ­kongress, özge de ıs-şaralar ötetın Euraziia keŋıstıgınıŋ ortalyǧyna ainaldy. Elordada Älemdık jäne dästürlı dınder köşbasşylarynyŋ sezı, Astana ekonomikalyq forumy jäne özge de maŋyz­dy halyq­aralyq oqiǧalar tūraqty türde ötıp keledı. Astanada EQYŪ-nyŋ tarihi sammitı, ŞYŪ men İYŪ-nyŋ mereitoilyq sammitterı bolyp öttı. 2011 jyldyŋ basynda respublikanyŋ elordasy VII qysqy Aziia oiyndarynyŋ qatysuşylary men qonaqtaryn qabyldady. Qazaqstan astanasynyŋ törınde «EKSPO-2017» mamandandyryl­ǧan halyqaralyq körmesınıŋ saltanatty aşylu räsımı öttı. Oǧan 17 eldıŋ memleket jäne ükımet basşylary qatysty. Olardyŋ qatarynda ŞYŪ-nyŋ Astana sammitıne kelgen QHR Töraǧasy Si Szinpin, Özbekstan Prezidentı Şavkat Mirzieev, Qyrǧyzstan Prezidentı Almazbek Atambaev, Resei Prezidentı Vladimir Putin, Täjıkstan Prezidentı Emomali Rahmon, Auǧanstan Prezidentı Aşraf Gani Ahmadzai, Moŋǧoliia Prezidentı Sahiagiin Elbegdorj, Belarus Prezidentı Aleksandr Lukaşenko, Ündıstan Premer-ministrı Narendra Modi men Päkıstan İslam Res­publikasynyŋ ­Premer-ministrı Muhamad Navaz Şarif bar. Sonymen qatar İspaniia korolı Filipp VI, Serbiia Prezidentı Aleksandr Vuchich, Liuksemburg Ūly Gersogtıgınıŋ Premer-mi­nistrı Ksave Bettel körmenıŋ resmi aşyluyna märtebelı qonaq retınde arnaiy kelgen bolatyn. Aumaǧy 25 gektardy qūraityn körme keşenınde 115 memlekettıŋ pavilony ornalasty.

Elımızdıŋ jaŋa elordasy qysqa merzım ışınde jalpy­ūlttyq ideia märtebesıne ie bolyp, jas memleket täuelsızdıgınıŋ simvolyna jäne jahandyq tabysyna ainaldy. Bügınde Astana – eldıŋ äkımşılık ortalyǧy ǧana emes, sonymen qatar ışkı jäne syrtqy saiasi, äleumettık, ekonomikalyq mäseleler talqylanatyn bedeldı älemdık dialog alaŋyna, düniejüzılık auqymdaǧy ıs-şaralar ötetın oryn.

Astananyŋ atyn älemge äigılegen halyqaralyq tūsaukeser saltanaty – elorda tarihynyŋ ūmytylmas jarqyn betterınıŋ bırı. Būl şarany älemnıŋ 100-den asa elınen kelgen aqparat ökılderı aişyqtap körsettı. Osy künnen bastap 10 mausym künı 2006 jylǧa deiın Astananyŋ tuǧan künı retınde atalyp ötetın. Keiın qalalyq mäslihattyŋ şeşımımen būl data 6 şıldege auysty. Al 2008 jyly memlekettık merekeler tızımıne endı. Iаǧni 6 şılde Qazaqstan boiynşa resmi türde demalys künı bolyp esepteledı.

Bügınde Astana el men ūlttyŋ mereiın tasytyp, Qazaqstandy küllı älemge äigıleitın örkeniettı şaharǧa ainaldy.

Taǧyda

Gülbarşyn Ökeşqyzy

«Astana aqşamy» gazetınıŋ tılşısı

Ūqsas jaŋalyqtar

Back to top button