Astana qalasyndaǧy industrialdy parktegı käsıporyndarda AQŞ, Fransiia, Şveisariia, Türkiia, Resei, Polşa elderı kompaniialarynan investisiia tartylyp, jūmys jürgızılude. Bügıngı taŋda respublikalyq jalpy ışkı önımnıŋ 11 paiyzdan astamy elordada şyǧarylsa, negızgı kapitalǧa salynatyn investisiianyŋ 10 paiyzy da bas qalada otyr.
«Quatty öŋırler – el damuynyŋ draiverı» jobasy aiasynda ıske qosylǧan İndustrialdy parkke arnaiy bardyq. Delegasiia qūramynda Qyrǧyzstannan kelgen ısker azamattar bar. Astana Invest – qalalyq investisiialardy damytu ortalyǧynyŋ Basqarma Töraǧasy Ashat Bekeev parktıŋ jūmysymen tanystyryp, zauyttarǧa jol bastady.
Astana eldıŋ ekonomikasyndaǧy orny erekşe. Respublikanyŋ jalpy ışkı önımınıŋ 11 paiyzdan astamy şyǧarylady jäne negızgı kapitalǧa salynatyn investisiianyŋ 10 paiyzy qalyptasady.
«Astana – jaŋa qala» qūrylǧaly öndırıs kölemı 7 434 milliard teŋgege jettı. Eksport kölemı 140,15 milliard teŋgenı qūraidy.
Soŋǧy jyldary qalanyŋ jalpy öŋırlık önımı 272 eseden astam ösıp, 25,7 million teŋgeden 7 trillion teŋgege jettı. 1997 jyldan berı önerkäsıp öndırısınıŋ körsetkışı 50 esege östı. Būl rette, İndustrialdy park qozǧauşy küşke ainaldy.
– №1 İndustrialdy park kölemı 653 gektardy qūraidy jäne ol 15,4 myŋ gektar qūraityn «Astana – jaŋa qala» qūramyna kıredı. «Astana – Tehnopolis» kıredı. №1 İndustrialdy parkte investisiialyq portfelı naqty salynǧan 112 jobany qūraidy. 2023 jyly arnaiy ekonomikalyq aumaqta 8,59 milliard teŋgenı qūraityn 7 joba paidalanuǧa berıldı. 2024 jyly 19,8 milliard teŋgenıŋ 10 jobasyn ıske qosyp, 256 jūmys ornyn qūru josparlanuda, – dedı Ashat Bekeev.
Qyrǧyzstannan arnaiy kelgen delegasiia ökılderı biyl ıske qosylatyn jobalarǧa qyzyǧuşylyq tanytty. Atap aitsaq:
– «Ashina» JŞS tıgın fabrikasyn, «ASIA Tech LOGISTICS» JŞS aǧaş qūramy bar plitalardan būiymdar öndıretın seh, «DAT KZ» JŞS talşyqty sement plitalary men gazdalǧan beton bloktaryn şyǧaratyn zauytty saludy bastap kettı. Elordada qūrylysy qarqyndy türde damuda, onyŋ ışınde tūrǧyn üi qūrylysy jyldam jürıp, liftke degen sūranys arta tüstı. Naryqtaǧy sūranysty «LS Grupp» JŞS qanaǧattandyruǧa täuekel ettı. «DUAYEN» JŞS jeke qorǧanys qūraldary men dezinfeksiialau qūralyn, «Baykonur kurylys» temırjol jyljymaly qūramy qalyptaryn öndıredı. Al «Led System Media» JŞS kökönıster, salattar öŋdeu jäne konservıleu sehyn, «LED Solutions» JŞS kabeldık-jaryqdiodty önım öndırısın keŋeitu josparlap otyr, – dedı investisiialyq ortalyqtyŋ basqarma töraǧasy.
SAPALY ÖNIM SŪRANYSQA İE
Bırınşı obekt – «Bıryŋǧai şoǧyrlandyru ortalyǧy» JŞS zauyty boldy. №1 İndustrialdy parkte ornalasqan zauyt rezeŋke jäne plastmassa būiymdaryn öndıredı. Käsıporyn jyl saiyn 72 million baqylau-indikator plombalary men özdıgınen jabysatyn leiblder, 24 million dana mal şaruaşylyǧynda qoldanylatyn syrǧa şyǧarady. Serıktestıktıŋ negızgı önımınıŋ bırı – polipropilen qaptar.
Bız qyrǧyzstandyq delegasiiamen bırge qaptardy qalai şyǧaratynyn kördık. Zauyt direktory Zamira Küzievanyŋ sözınşe, «Universal» JŞS kompaniialar toby 80-nen astam önım türın şyǧarady. Jügerı dänın tereŋ öŋdeumen bırge, krahmal jäne krahmaldyŋ qantqa ainalyp ülgermegen türın öndıredı.
– Qaptardyŋ şikızaty – polipropilen. Mūnai önımderınen jasalatyn sintetikalyq material. Polimerlık qaptar ekologiialyq taza bolyp keledı. Joǧary tehnologiialyq sapada öndırıledı. Oŋailyqpen jyrtylmaidy. Bızdıŋ önımderge Resei, Gruziia, Litva, Estoniia, Özbekstan jäne Qyrǧyzstannan sūranys joǧary. Özge alys-jaqyn şet elderge eksporttaudyŋ jolyn ızdep, älemdık naryqty zertteudemız. Qaptardy auylşaruaşylyǧy daqyldary men qūrylys zattaryna keŋınen qoldanuǧa bolady, – dedı zauyt direktory.
Polipropilendı jıpke ainaldyryp, sosyn jıpten qap toqidy eken. Qyrǧyzstannan kelgen ısker azamattar öndırıstı közben körıp, qyzyqtyrǧan sūraqtaryn joldap, tiıstı jauabyn aldy.
Zauyttyŋ ekınşı blogynda mal şaruaşylyǧynda qoldanatyn syrǧa men eseptegış qūraldarǧa arnalǧan plombalar şyǧarady. Zauyttyŋ önımderı naryqta sūranysqa ie. Eŋ qarapaiymy, elektr energiiasy men su şyǧynyn körsetetın eseptegış plomba ornatu mındettı. Eger eseptegış plombalanbaǧan bolsa, onda aiyppūl arqalaisyz. Mal şaruaşylyǧy salasynda syrǧaǧa sūranys joǧary. Öitkenı syrǧalanǧan tört tülıktı memleket öz kepıldıgıne alady. Su tasqyny saldarynan ölgen tört tülıkke ötemaqy berude syrǧalar talap etıledı.
Zauyttyŋ jobalyq qūny – 2,4 milliard teŋge, onda 150 adam ekı qolǧa bır kürek tauyp, tūraqty jūmys ısteidı.
ELEKTRONİKA SALASYNDAǦY BIREGEI ZAUYT
Elektronika salasynda önım öndıretın qazaqstandyq bıregei kompaniia – Cuman. Keŋsede jäne üide qoldauǧa arnalǧan kommutator, modem, telefon apparaty jäne stansiiasyn şyǧarady.
– 2005 jyly kompaniia qūrylyp, servistık qyzmet körsetumen jäne jelılık jabdyqty bırıktırumen ainalystyq. 2018 jyly №1 İndustrialdy park aimaǧynda zauyt salynyp, cuman brendımen önım öndıremız. Zamanaui tehnologiiany meŋgerıp, innovasiialyq jobalardy şyǧaru bızdıŋ qoldan keledı. Bügınde zauyttyŋ bılıktı mamandary baǧdarlamany qamtamasyz etetın operasiialyq jüie men shemalardy özderı jasaidy. Öndırıstıŋ barlyq kezeŋderınde önım sapasyn baqylau joǧary sapaly önım şyǧaruǧa mümkındık beredı, – dedı zauyttyŋ kommersiialyq direktory Dastan Abdrahmanov.
Öndırıs orny bes bloktan tūrady. Direktor jol bastap, zauyttyŋ qyzmetımen tanystyrdy.
– Qazaqstandyqtardyŋ oi-örısın özgertıp, otandyq brendtıŋ şeteldık önımmen bäsekege tüse alatynyn körsetkımız keledı. Bızdıŋ komandada 150 adam bar. Onyŋ 80-ı öndırıs ornynda qyzmet etedı. Är blokta jūmys ısteitın mamandar özderınıŋ jūmysyn jaqsy bıledı, – dedı ol.
Bırınşı blokta – apparattyŋ qanqasy, iaǧni plastikalyq qondyrǧylar daiyndalady. Plastik şikızattar – Koreiadan, al plata şikızaty Qytaidan keledı. Arnaiy qalypta plastiktı joǧary temperaturada balqytu, presteu jürgızıledı. Ekınşı blokta – maŋyzdy bölım. Onda Şvesiia, Koreia apparattary boiynşa plata şyǧarady. Öndırıs tızbegı öte kürdelı. Avtomatty optikalyq tekseru, baspa platasyn bırneşe ret suretke tüsıru jäne ony tüpnūsqamen salystyru üzdıksız jüredı. Būl prosedura joǧary sapany jäne eşqandai aqaudyŋ bolmauyn qamtamasyz etuge mümkındık beredı.
Üşın blok – qolmen dänekerleu seksiiasynda tehnologiialarǧa «jan bıtedı». Platalardyŋ jyldamdyǧyn, sapasyn testılep, tekseredı. Sosyn plastikten arnaiy daiyndalǧan korpustarǧa platalardy ornalastyryp, symdaryn jalǧap, chipterdı kodymen jinap, ıske jaramdy apparatqa ainaldyrady. Törtınşı blokta apparattardyŋ sapasy baqylanady. Mūnda testıleu bırneşe kezeŋge bölınedı. Eŋ aldymen, baqylau nüktelerındegı elektrlık parametrlerdıŋ mänderınıŋ äzırlengen shemaǧa säikestıgı tekserıledı. Būl öndırılgen taqtanyŋ 100 paiyz sapaǧa sai ekenın rastaidy. Soŋǧy blokta öndırılgen önımdı naryqqa şyǧaruǧa daiyndap, arnaiy qoraptarǧa salady.
– Täulıgıne 1 myŋ telefon apparatyn şyǧara alamyz. Şeteldık jäne otandyq kompaniialar kommutator, modem, telefon apparatyn şyǧaruǧa niet bıldırse, täjıribe almasuǧa daiynbyz. Qyrǧyzstandyq ärıptester arasynda zamanaui tehnologiiany igeruge niet tanytsa, qoldaimyz. Şetel naryǧyn baǧyndyruǧa da äleuetımız jetedı, – dedı Dastan Abdrahmanov.
ŞETEL ÖNIMDERIMEN BÄSEKEGE QABILETTI
Qalalyq investisiialardy damytu ortalyǧynyŋ Basqarma Töraǧasy Ashat Bekeevtıŋ sözınşe, arnaiy ekonomikalyq aimaqtyŋ investorlarǧa tartymdy boluynyŋ bır sebebı – logistikalyq qyzmetı jaqsy damyǧan, temırjol jelısı kelıp tūr. Eger kompaniialar öndırıstıŋ quatyn arttyryp, syrtqa eksporttaǧysy kelse, onda temırjol jelısın zauytqa deiın tartyp aluǧa mümkındıgı mol. Sondai ekı kompaniianyŋ jūmysymen de tanystyq. Bırınşı öndırıs orny – tez pısetın kespe önımderın şyǧaratyn «KPK «KazBrand» kompaniiasynyŋ zauyty. Jylyna 200 million dana «Kespebai» kespelerın daiyndaidy. Serıktestıktıŋ bas direktory Almaz Zaripovtyŋ aituynşa, kombinat aldymen kespe şyǧarudy bastady, endı aldaǧy uaqytta osy önım türınıŋ assortimentın keŋeitıp, türlı tūzdyqtar men dämdeuışter öndırudı josparlap otyr.
– Käsıporynda kespenıŋ ekı brendı bar. «Kespebai» – otandyq baǧytqa arnalǧan, baǧasy şeteldık önımderge qaraǧanda arzan, «Bastoo» – eksportqa şyǧaruǧa arnalǧan önım, – deidı ol.
Ekınşısı öndırıs orny – LED şamdar şyǧaratyn «Led system media» JŞS. 2023 jyly kompaniia 70 million teŋgenıŋ önımı öndırılıp, memleketke 23 million teŋgenıŋ salyǧyn töledı.
Zauyt öndıretın jaryq diodty qūraityn jaryqtandyru qūrylǧylary elektr quatyn 3,5 esege deiın ünemdeuge mümkındık beredı. Būl qūrylǧylardy paidalanu merzımı 15 jylǧa jetedı. Artyqşylyǧy, önımder ekologiialyq tūrǧydan taza ärı qauıpsız. Kompaniia diodty şamdardy «Semileds» (AQŞ) tehnologiiasy boiynşa öndıredı.
– Bızdıŋ önım bırneşe deŋgeige bölıngen. Olardyŋ bırı – joǧary tehnologiialyq bölım. Mūnda jaryq diodtardyŋ özı öndırılıp, daiyn önımder taqtaǧa ornatylady, tolymdauyştar jasalyp, qūrastyrylady. Bügıngı taŋda memleket tarapynan körsetılgen qoldau men ie bolǧan granttyŋ arqasynda bız öndırıstıŋ vertikaldy türde qūrylymyn qūrdyq, – dep atap öttı kompaniianyŋ qūryltaişysy Marat Abykaev.
P.S: İndustrialdy parkte AQŞ, Fransiia, Şveisariia, Türkiia, Resei, Polşa kompaniialary investisiia qūiyp, jūmys ısteude eken. Būl otandyq önım öndıruşılerdıŋ şetel kompaniialarymen täjıribe almasyp, jūmys sapasyn arttyruǧa septıgı tietını anyq.
