Elımızde 1 nauryz – «Alǧys aitu künı» segız jyldan berı memlekettık deŋgeide atap ötılude. Būl mereke, eŋ aldymen, elımızde tynyştyq pen auyzbırlık, özara senımdılık pen barlyq qazaqstandyqtarǧa degen qūrmettıŋ ornyǧuyn nyǧaita tüsetın atauly kün.
Keŋes däuırınıŋ solaqai saiasatynyŋ qūrbany bolyp, taǧdyrdyŋ auyr tälkegımen Qazaqstan jerıne jer audarylǧan türlı etnos ökılderınıŋ qūtty qonysyna ainalǧan qasiettı qazaq jerı men qūşaǧyn jaiyp, jürek jyluyn syilaǧan, şaŋyraǧynyŋ astynan oryn berıp, bır üzım nanymen, qolynda barymen bölısken qazaq halqyna degen ülken qūrmetınıŋ belgısı.
Jalpy erte zamannan qazaqtardyŋ esıgı aiqara aşyq, qūdaiy qonaqty törıne otyrǧyzyp syilaityn dästürı qanyna da, dınıne de sıŋıp ketken halyq. Sonau dürbeleŋ jyldarda, qara tünek qaptaǧan kezeŋde Qazaqstan jerıne jer audarylǧan korei, nemıs, şeşen, inguş, balqar, grek, kurd jäne de basqa ūlttar ökılderınıŋ bügıngı künge deiın alǧys aituy, bauyryndai jaqsy köruı – sonyŋ aiǧaǧy.
Qazaqtyŋ osyndai jylulyǧyn körgen barlyq ūlttardyŋ kökeiınde jäne oiynda jüredı desem artyq aitpaǧan bolarmyn.
Sonyŋ mysalyn, osy atauly Alǧys künı aituǧa köŋıl böldım.
Keiıngı jyldarda būl mereke jalpy elımızde ömır sürıp jatqan barlyq etnostardyŋ bır-bırıne degen meirımdılık, yntymaqtastyq, tatulyq pen bırlıktıŋ merekesıne ainaldy. Menıŋ dosym, Parlamenttıŋ 5 jäne 6 şaqyrylymynda bırge deputat bolǧan, qazırgı kezde Ūlttyq qūryltaidyŋ müşesı Ahmet Mūradov osydan bes jyldai būryn joǧaryda aitylǧandai, taǧdyr qyspaǧyna tüsıp, osydan 80 jyl būryn jük vagonyna tielıp, Qazaqstanǧa erıksız qonys audarylǧan şeşen otbasynyŋ ūrpaǧy Mogamed Eljurkaevpen tanystyrdy.
Būl azamat qazırgı kezde bükıl älemge belgılı «Volgogradhimmaş» zavodynyŋ bas direktory bolyp qyzmet ısteidı eken. Tanystyǧymyz dostyqqa ainalyp, jaqsy qarym- qatynasta boldyq. Mogamed dosym kezdesken saiyn özınıŋ atasy Äli men äjesı Besirttı 1944 jylǧy aqpannyŋ qaqaǧan aiazynda şiettei bes balasymen Semei stansiiasynan tüsırıp ketkendıgın, olardy qazaq aǧaiyndardyŋ öz qamqorlyǧyna alǧandyǧy jäne jergılıktı halyqtyŋ qonaqjaily bolǧandyǧy, özderı de joqşylyqtyŋ tauqymetın körıp jürse de barymen bölısıp, repressiiaǧa tüsıp kelgen basqa ūlttyŋ ökılderınıŋ tırı qalyp, ūrpaǧynyŋ qūryp ketpeuıne jasaǧan jaqsylyqtaryn tebırenıp otyryp aitatyn. Şeşen jäne inguş halqy Joǧarǧy Keŋestıŋ şeşımımen 1957 jyly aqtalyp, avtonomiialyq respublika qūrylyp, Mogamedttıŋ äkesı Hamad jäne anasy Koka 1958 jyly elıne oralady. Mogamed
Hamadūly 1961 jyly Şeşenstanda düniege kelse de, bala kezınen, ata men anasynyŋ qazaqtardyŋ aq peiıldı, keŋ dastarhandy, darhan halyq ekendıgı turaly aitqan köptegen jaqsy äŋgımelerın tılge tiek etedı.
Sonymen qatar Hamad ata balalaryna kışkentai kezınen aitady eken: «er jetıp, azamat bolǧanda qoldaryŋnan kelse, Qazaqstanǧa jaqsylyq jasaŋdar, öitkenı bız ol halyqqa qaryzdarmyz» dep. Mogamed Hamadūly äkenıŋ bergen amanatyn oryndau maqsatynda Pavlodar oblysynyŋ aumaǧynan önerkäsıp qauıpsızdıgın saqtau maqsatynda saraptama jürgızetın jäne önerkäsıpke seriialy jabdyq, standartty emes jabdyqtardy şyǧaratyn zauytty öz qarajatyna salyp, 2022 jylǧy 25-mamyrda ıske qosty. Mogamed Eljurkaev basqaratyn «Volgogradhimmaş» mekemesı elımızdıŋ basqa da mūnai, gaz öŋdeu zauyttarynyŋ tapsyrystarymen tiıstı bölşekter men jabdyqtar daiyndaityn serıktes bolyp tabylady.
Ärbır adamnyŋ taǧdyry – mūhittyŋ tūnyǧy siiaqty tereŋ de, aluan türlı, jatqan ülken dastan. Sol siiaqty menıŋ dosym Mogamed Hamadūlynyŋ ata-äjesınıŋ, äke-anasynyŋ bastarynan ötkızgen ömırlerı – jürek tebırentetın, öz aldyna bölek te, ülken tarih.
Qiyn-qystau däuırde, tar jol, taiǧaq keşu zamanynda demeu bolyp, ūrpaǧy joq bolyp ketuge taiau qalǧan şaŋyraqqa qol ūşyn bergen eldı, jerdı ūmytpai balalaryna qazaq halqynyŋ qandai ekendıgın qūlaqtaryna salyp, jürekterıne jetkızıp ketken Eljurkaev äuletıne bızdıŋ de alǧysymyz şeksız.
Bügıngı aituly künı milliondaǧan adamdardyŋ bır-bırıne degen alǧystary qabyl bolsyn! Täuelsız elımızdıŋ kök tuy biıktep, jelbırei bersın, elımız aman, jūrtymyz tynyş bolsyn!
Ersūltan BEKTŪRǦANOV,
qoǧam qairatkerı
