Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev «Altyn sapa» jäne «Paryz», «Qazaqstannyŋ üzdık tauary» baiqaularynyŋ jeŋımpazdaryn – el damuyna eleulı üles qosqan käsıpkerlerdı saltanatty türde marapattau räsımıne qatysuşylardy qūttyqtap, söz söiledı.
«Qazır Qazaqstanda biznes salasy qarqyndy damyp keledı. Būǧan memleket tarapynan barlyq jaǧdai jasalyp jatyr. Şaǧyn jäne orta biznestıŋ ışkı jalpy önımdegı ülesı 36 paiyzdan asty. Būl, şyn mänınde, joǧary körsetkış. Osy salada jūmys ısteitın adamdardyŋ sany 4,3 millionǧa jettı. Iаǧni eŋbekke jaramdy azamattardyŋ 45 paiyzy degen söz. İndustriialandyru jūmysy soŋǧy jyldary joǧary qarqynmen jüzege asyrylyp keledı. Byltyr öŋdeu önerkäsıbınıŋ eksporty 26 milliard dollardan asty. Būl – rekordtyq körsetkış. Ötken jyly osy salaǧa 1,5 trillion teŋge investisiia tartyldy» dedı Qasym-Jomart Toqaev.
İnvestisiia tartu – airyqşa nazarda
Memleket basşysy elımızdıŋ ekonomikasy ädıldık qaǧidatyna negızdeluge tiıs ekenın atap ötıp, bırqatar maŋyzdy mäselege nazar audardy.
«Men juyrdaǧy Joldauymda 2029 jylǧa qarai ūlttyq ekonomika kölemın ekı ese, iaǧni 450 milliard dollarǧa deiın ūlǧaitu jönınde maŋyzdy mındet jüktedım. Būl mındet – bos qiial emes, Ükımettıŋ mūqiiat eseptegen ıs-qimyl jospary. Ony oryndau üşın jaŋa investisiialyq sikldı ıske qosu qajet. Ol el ekonomikasynyŋ maŋyzdy elementıne ainalady. Ötken aptada men İnvestisiia tartu jūmystarynyŋ tiımdılıgın arttyru jönındegı şaralar turaly Jarlyqqa qol qoidym. Endı İnvestisiialyq ştabtyŋ jūmysy jobalardy uaqytyly jäne kedergısız jüzege asyruǧa baǧyttalady. Ştabqa zaŋdy küşı bar, uaqytşa normativtık qūqyqtyq aktılerdı äzırleu qūqyǧy berıldı» dedı Memleket basşysy.
Prezidenttıŋ pıkırınşe, mūndai şaralar elımızdegı investisiialyq klimatty jaqsartuǧa yqpal etudı közdeidı.
«Jalpy, investisiia tartu ısınde «biurokratiiaǧa mülde jol joq – barynşa naqty ıs-äreket» qaǧidaty basşylyqqa alynuy qajet. Qolǧa alynǧan ıstıŋ nätijesı memlekettık apparattyŋ jıtı nazarynda boluǧa tiıs» dep sanaidy Qasym-Jomart Toqaev.
Prezident özınıŋ tapsyrmasyna säikes öŋdeu sektoryna qarjy salatyn investorlar kelesı jyldan bastap üş jylǧa salyqtan bosatylatynyn aitty. Sondai-aq būryn-soŋdy mūndai jüielı şaralar bolmaǧanyn ärı onyŋ şeşuşı sipaty bar ekenın, äitpese, investisiia üşın öte joǧary halyqaralyq bäsekelestık qalyptasyp tūrǧan jaǧdaida Qazaqstannyŋ közdegen maqsatqa qol jetkızuı qiynǧa soǧatynyn jetkızdı.
«Özderıŋızge mälım, būǧan deiın otandyq biznestı negızsız tekseruler men zaŋsyz qylmystyq qudalaudan qorǧau jönınde tapsyrma bergen bolatynmyn. Qabyldanǧan şaralardyŋ nätijesınde käsıpkerlık salasyndaǧy tırkelgen qylmystar sany ekı ese azaidy (837-den 402-ge deiın). Aqtau negızı boiynşa toqtatylǧan qylmystyq ıster sany şamamen bes ese qysqardy (416-dan 92-ge deiın). İnvestisiialyq jobalardy prokuratura organdarynyŋ servistık qadaǧalauyna basa män berıledı. İnvestisiialyq jobalardy «jasyl dälız» qaǧidaty boiynşa qoldau jüiesı engızıledı. Būl investorlarǧa rūqsat beretın qūjatty alu ısın oŋailatady jäne jedeldetedı. Sonymen qatar olarǧa jer uchaskelerın beru jäne kommunikasiia jürgızu jūmystaryn jeŋıldetedı» dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Eksportqa önım şyǧaruşylardy qoldaidy
Prezidenttıŋ aituynşa, memleket biznes üşın ädıl ärı aşyq oiyn erejesın qamtamasyz etuge bar küş-jıgerın jūmsaidy. Memleket basşysy elımızde jasandy intellekt jüiesın qūru ısın taǧy bır maŋyzdy mäsele retınde atap öttı. Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyŋ bolaşaǧy jäne onyŋ halyqaralyq qoǧamdastyqtaǧy orny osy jūmystyŋ sättı ıske asuyna bailanysty dep sanaidy. Sondyqtan Prezident būl baǧytqa özı jetekşılık etedı jäne şeteldık, otandyq mamandarmen kezdesedı, sondai-aq jüktelgen mındetterdıŋ oryndaluyn baqylaidy.
Memleket basşysy eldı industriialandyru ısın odan ärı jalǧastyruymyz kerek dep sanaidy. Būl baǧytta naqty şaralar qolǧa alynyp jatyr. Ekı jyl būryn «Önerkäsıp saiasaty» turaly arnauly zaŋ qabyldandy. Öŋdeu käsıporyndaryn arzan şikızatpen qamtamasyz etu öte maŋyzdy. Kelesı jyldan bastap ırı şikızat öndıruşıler ışkı naryqtyŋ sūranysyn qamtamasyz etuge mındettı bolady. Olar Qazaqstandaǧy öŋdeu mekemelerınıŋ qajettılıgın tolyq ötese ǧana şikızatty eksporttai alady.
«Auyldy damytu – tüptep kelgende, bükıl Qazaqstandy damytu degen söz. Sondyqtan biyl bız «Auyl amanaty» jobasyn bastadyq. Auyl tūrǧyndaryna şaǧyn nesie beru üşın 100 milliard teŋge bölınedı. Sonyŋ arqasynda 18 myŋnan astam jaŋa jūmys orny aşylady. Kelesı jyldan bastap biznestı damytuǧa arnalǧan bıryŋǧai keşendı baǧdarlama qolǧa alynady. Bolaşaǧy bar şaǧyn jäne orta bizneske basymdyq berıledı. Iаǧni memleket öndırıstık qabıletı joǧary jäne eksportqa önım şyǧaratyn käsıpkerlerge qoldau körsetedı» dedı Prezident.
Biznestıŋ damuyna memleket müddelı
Memleket basşysy Ükımet pen biznes-qoǧamdastyq bırlesıp, käsıpkerlıktı damytuǧa kedergı keltıretın artyq talaptardy anyqtau üşın auqymdy jūmystar jürgızgenın mälımdedı. Onyŋ aituynşa, 10 myŋnan astam zaŋ normasy jaŋa retteuşı saiasattyŋ negızgı talaptaryna sai kelmeitını anyqtaldy. Bügınde onyŋ 90 paiyzy küşın joidy. Qalǧany jyl soŋyna deiın retke keltırıledı. Syn-qaterlerdı basqarudyŋ avtomattandyrylǧan jüiesı baqylauşy organdardyŋ bizneske qysymyn şekteudıŋ maŋyzdy qūralyna ainalady. Ol 2024 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap ıske qosylady jäne adamnyŋ qatysuynsyz tekserudı belgıleuge mümkındık beredı. Nätijesınde bizneske josparly inspeksiia jasau ekı ese qysqarady. Al aiyppūldar sany bırneşe ese azaiady.
Sonymen qatar biznes pen memleket arasyndaǧy qatynastardyŋ jüielı türde jaŋǧyruyna qazır äzırlenıp jatqan jaŋa Salyq kodeksı yqpal etedı.
«Atap aitqanda, onda fiskaldy organdardy äkımşılendırudıŋ servistık modelıne köşıru mäselesı qamtylady. Biznes subektılerınıŋ salyqtyq esebın 30 paiyzǧa azaitu josparlanyp otyr. Salyqtyq tölemder sany kem degende 20 paiyzǧa oŋtailandyrylady. Kölık qūraldaryna arnalǧan salyq boiynşa esep aiyrysu men deklarasiia, sondai-aq jer men mülık salyǧyna qatysty jükteme bır million teŋgeden az bolsa, esep aiyrysu alynyp tastalady. Käsıpkerlerdıŋ bankterdegı şottaryn būǧattau kezınde olardyŋ salyqtyq qaryzyna teŋ kölemdegı qarjysyna ǧana şekteu qoiylady. Biznestı damytudyŋ qazırgı yntalandyru tetıgın saqtai otyryp, qosymşa qoldau şaralary qabyldanady. Tüsınıktı jäne boljamdy salyq saiasaty ekonomikalyq ösımge tyŋ serpın beredı dep senemın» dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Maqsat – eldıŋ äl-auqatyn jaqsartu
Prezident qazır bükıl älem tübegeilı betbūrys kezeŋıne qadam basqanyn atap ötıp, adamzattyŋ asa kürdelı syn-qaterlermen betpe-bet kelıp otyrǧanyna nazar audardy.
«Geosaiasi teketıres jäne memleketter arasyndaǧy baqtalastyq uşyǧyp barady. Osyndai qūbylmaly kezeŋde bız strategiialyq baǧdarymyzǧa sai äreket etuımız kerek. Jan-jaqty josparlap, tiianaqty jasalǧan şarua erte me, keş pe, jemısın beretını sözsız. Mysaly, bız soŋǧy jyldary bılım beru salasyna basa män berıp kelemız. Naqty şeşımder men şaralardyŋ arqasynda mūǧalım märtebesı äldeqaida köterıldı. Mekteptegı oryn tapşylyǧyn joiu üşın arnaiy baǧdarlama jüzege asyryluda» dedı Memleket basşysy.
Prezidenttıŋ aituynşa, biyl jüzge juyq bılım oşaǧy boi köterdı. Qazırgı taŋda osyndai auqymdy jūmystyŋ naqty nätijesı bar. Atap aitqanda, halyqaralyq PISA reitingı boiynşa Qazaqstandaǧy orta bılımnıŋ sapasy edäuır artty.
«Jaqynda Qazaqstan halqynyŋ sany 20 millionǧa jettı. Būl – tarihi beles. Oǧan bükıl el bolyp quandyq. Halyq sanynyŋ köbeiuı memleketımızdıŋ damuyna qosymşa serpın berıp, elımızge abyroi äkeletınıne eş kümän joq. Sondyqtan bızdıŋ negızgı maqsatymyz – barşa jūrtymyzdyŋ sapaly tūrmysyn qamtamasyz etu. Byltyr elımızdegı ortaşa ömır süru ūzaqtyǧy 74,4 jasqa jettı. Būl – elımızdegı medisinalyq qyzmettıŋ sapasymen qatar, azamattardyŋ äl-auqaty jaqsaryp jatyr degen söz» dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basşysy aimaqtarda investisiia tartu jūmystary jürgızılıp jatqanyn aitty. Biyldyŋ özınde elımız boiynşa jalpy qūny 376 milliard teŋgenı qūraityn 91 investisiialyq joba jüzege asyryldy. Sonyŋ arqasynda 6 myŋnan astam tūraqty jūmys orny aşyldy. Prezident qosymşa tūraqty jūmys oryndaryn aşu jalpymemlekettık mındet ekenın, öitkenı būl jerde halyqty jūmyspen qamtu, qoǧamdaǧy masyldyq psihologiiadan arylu turaly aitylyp otyrǧanyn jetkızdı.
Üiretetın ūltqa ainalaiyq!
Sonymen qatar perspektivtı sifrlyq industriiaǧa basa nazar audaryldy. Prezidenttıŋ aituynşa, Qazaqstan elektrondy ükımet pen qarjylyq-tehnologiialyq damu indeksı boiynşa älemde jetekşı oryn alady.
«Elımızde IT sektory qarqyndy damuda. Ozyq memleketter ekonomikasyndaǧy būl salanyŋ ülesı jyl saiyn ūlǧaiyp keledı. Byltyr otandyq IT industriia eksporty bes ese östı. Men onyŋ kölemın 2026 jylǧa qarai bır milliard dollarǧa jetkızu mındetın jüktedım. Bız ırı önerkäsıptık öndırısten bastap, şaǧyn servistık jobalarǧa deiıngı ekonomikanyŋ barlyq salasyn odan ärı sifrlandyruǧa basa män beremız. Bıraq bosaŋsuǧa, jetıstıkterge toqmeiılsuge bolmaidy. Elımız jahandyq sifrlyq tehnologiia ortalyǧy retındegı ornyn nyǧaituy kerek. Qazaqstan ırı halyqaralyq IT kompaniialardyŋ keŋselerı ornalasatyn aumaq bola alady jäne boluǧa tiıs» dedı Memleket basşysy.
Qasym-Jomart Toqaev saltanatty räsımge qatysuşylarmen kezdesude halqymyzdyŋ üirenetın ǧana emes, üiretetın ūlt boluy kerek ekenın, al Qazaqstan tūtynatyn emes, öndıretın memleket boluy qajettıgın aitty.
«Qazaqstanda jasalǧan» degen taŋba eŋ myqty sapanyŋ, eŋ jaqsy önımnıŋ belgısıne ainaluǧa tiıs. «Altyn sapa» baiqauynyŋ basty maqsaty – osy. Sonymen bırge, biznes ökılderı halyq aldyndaǧy jauapkerşılıktı tereŋ sezınuı kerek. Adal azamat öz jaǧdaiyn ǧana jasamaidy. Ol tuǧan auylynyŋ nemese özı jūmys ıstep jatqan aimaqtyŋ qamyn da oilaidy. Mūndai käsıpkerler köpşılıktıŋ qoldauyna jäne alǧysyna ie bolady. Şyn mänınde, tuǧan eldıŋ yqylasynan artyq marapat joq. «Paryz» baiqauyna qatysuşylar biyl türlı äleumettık jobaǧa belsene atsalysty. Qaiyrymdylyqqa 80 milliard teŋgege juyq qarjy jūmsady. 6 myŋnan astam jaŋa jūmys ornyn aşty. Tabysyn elımen bölısken osyndai azamattar joǧary qūrmetke laiyq» dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basşysy jiyn soŋynda «Altyn sapa» jäne «Paryz» baiqaularyna qatysqan käsıpkerlerge rizaşylyǧyn bıldırıp, laureattarǧa nagradalaryn tapsyrdy.
