Halyqpen tıkelei bailanysatyn, köpşılıktıŋ köŋılın küptı etken jailardy şeşuge ökılettı tūlǧaǧa qoiylatyn talaptar ölşemı uaqytqa sai jaŋa satyǧa köterıldı. Memlekettık qyzmetşı kelbetı qandai boluy kerek, oǧan qajettı adami, käsıbi qasietter qandai? Memlekettık qyzmetşınıŋ oŋ imidjın qalyptastyru – memleket üşın, qoǧam üşın maŋyzdy mäsele. Mıne, sondyqtan elımızde memlekettık qyzmet halyqqa barynşa aşyq bolyp, zamanaui sifrlyq tehnologiialardy qoldanu arqyly biurokratiiany boldyrmaityn, jaŋaşyl oilaityn jas mamandardy tartuǧa basa nazar audarylady. Būl jastardyŋ maqsatty baǧytyn aiqyndap, mansaptyq ösuıne, memlekettık qyzmettıŋ oŋ imidjın qalyptastyruǧa mümkındık beredı.
Memlekettık qyzmetşılerge mümkındık
Bügınde memlekettık qyzmet salasyndaǧy özgerıster azamattardyŋ memlekettık qyzmetke ornalasuyn jeŋıldetuge, aşyqtyqty qamtamasyz etuge, konkurstyq ürdısterdı qysqartuǧa baǧyttalǧan. Qazırgı taŋda memlekettık qyzmetke qabyldaudy oŋailatu üşın jaŋa mümkındıkter jasaldy.
Otandyq joǧary oqu oryndaryn memlekettık grantpen, joǧary ülgerımmen aiaqtaǧan jastarǧa konkurssyz kıru mümkındıgı berıldı. Bügınde 172 üzdık tülek konkurssyz audandyq (121) jäne auyldyq (51) jerlerdegı memlekettık qyzmetke qabyldandy. Taǧaiyndalǧan jastar – äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetı, L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetı, S.Seifullin atyndaǧy Qazaq agrotehnikalyq zertteu universitetı, E.Böketov atyndaǧy Qaraǧandy universitetı, A.Baitūrsynov atyndaǧy Qostanai öŋırlık universitetı, Jäŋgır han atyndaǧy Batys Qazaqstan agrarlyq-tehnikalyq universitetınıŋ tülekterı. Būl jas mamandardyŋ öŋırlerge, alys auyldarǧa baryp, jergılıktı jerlerdegı qyzmetşılerdıŋ sapalyq qūramynyŋ bılımdı jas kadrlarmen tolyǧuyna sebepşı bolyp otyr.
Qanatqaqty joba jastarǧa jol aşty
«Mamandyq taŋdau bır qaraǧanda oŋai bop körınuı mümkın, bıraq ol bükıl sanaly ǧūmyryŋnyŋ ainasy. Jürek qalauyŋmen taŋdalǧan mamandyq boiynşa jūmys ısteu – ömır sürudıŋ materialdyq qana emes, moraldyq qoldaudyŋ naǧyz özı. Oǧan belgılı bır daiyndyq pen jauapkerşılık talap etılse, oǧan ülken yntamen, şyǧarmaşylyqpen bar ǧūmyryŋdy arnaisyŋ» degen pıkırdı qoldaityn jastyŋ bırı – Astanadaǧy Almaty audany äkımı apparaty tırşılıktı qamtamasyz etu bölımınıŋ bas mamany İslam İbraimov.
Memlekettık qyzmette būl lauazymǧa deiın Temırtau qalasyndaǧy Tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyǧy, jolauşylar kölıgı, avtomobil joldary, qūrylys jäne tūrǧyn üi inspeksiiasynda 2 jyldai bas maman bolǧan ol aǧymdaǧy jyly memlekettık qyzmetke ırıkteudıŋ jaŋa qanatqaqty jobasy ıske asyp jatqanyn estıp, qyzyǧyp, bırden ötınım berdı.
– Men «e-Qyzmet» portalyna kırıp, Almaty audany äkımı apparaty tırşılıktı qamtamasyz etu bölımı bas mamany lauazymyna ötınım berdım. Memlekettık qyzmetke ırıkteudıŋ jaŋa jobasy 3 kezeŋnen tūrady eken. Olar – jeke qasietterın baǧalauǧa arnalǧan testıleu, mätındık jäne sandyq aqparatpen jūmys ısteu qabıletın baǧalau, sūhbat. Būl kezeŋderdı boiyŋyzdaǧy tapqyrlyǧyŋyz ben bılımıŋızdıŋ kömegımen alyp şyǧasyz. Qanatqaqty jobanyŋ erekşelıgı – adami faktordyŋ bolmauy, iaǧni barlyǧy özıŋızdıŋ qolyŋyzda, qalai tapsyrasyz – solai alyp şyǧasyz, älemnıŋ kez kelgen jerınde jürseŋız onlain tapsyra alasyz, bastysy kompiuter men internetıŋız bolsa jetkılıktı, sonymen qatar özıŋızge yŋǧaily uaqytty taŋdap, qalaǧan kezıŋızde kırıp tapsyra berseŋız bolady. Memlekettık qyzmetke keludegı maqsatym – halyqqa adal qyzmet etu jäne elımızdıŋ ūlttyq müddesın tiımdı qorǧai bılu. Memlekettık qyzmetşı atanu adamnyŋ käsıbi bılımdı, jauapkerşılıgı mol ärı bılıktı maman boluyn talap etedı.
«Aqyl – jastan, asyl – tastan» dep beker aitpasa kerek halqymyz. Bılımdı, eŋbekqor, elge qyzmet etudı paryz sanaityn jastar – elımızdıŋ tūraqty damuy men örkendeuınıŋ basty qozǧauşy küşı.
Jaŋaşyl jüie
Memlekettık qyzmetke teŋ qol jetkızudı jüzege asyrudaǧy pärmendı qūraldyŋ bırı – ırıkteudıŋ jaŋa jüiesı. 2023 jyly memlekettık qyzmetke ırıkteu räsımın jeŋıldetu üşın «e-Qyzmet» jüiesın jaŋǧyrtu aiasynda syrtqy portal äzırlenıp, konkurstyq räsımdı ötkızu formaty qaita qaraldy. Qazırgı taŋda ol 22 memlekettık organda ıske qosyldy. Irıkteudıŋ avtomattandyrylǧan jüiesı ärbır azamatqa konkurstyŋ barlyq kezeŋıne onlain qatysuǧa mümkındık berıp, adami faktorlardy azaitady. Anonimdılıktı qamtamasyz etu üşın, sondai-aq müddeler qaqtyǧysyn boldyrmau üşın ümıtkerlerge ID-nömır berıledı. Osylaişa, konkurs räsımınıŋ aşyqtyǧyn täuelsız proktoring jüiesı qamtamasyz etude jäne konkurs jeŋımpazy barlyq kezeŋ qorytyndysy boiynşa aqparattyq jüiemen derbes aiqyndaluda.
Jaŋa jüie boiynşa konkursqa qatysuşylardyŋ üles körsetkışı 4,6 adamdy qūrap, qoldanystaǧy ırıkteu tärtıbımen salystyrǧanda qatysuşylar sany 2,7 esege artyp otyr.
Memlekettık qyzmet ısterı agenttıgı aldaǧy uaqytta kadrlardy ırıkteu üderısıne jasandy intellekttı engızudı josparlap otyr.
«Jedel sifrlandyru jäne jasandy intellekt mümkındıgın belsendı qoldanuǧa köşu barysy ırıkteudıŋ tiımdılıgın arttyrudyŋ jaŋa mümkındıgın aşa tüsedı» deidı agenttıktegı mamandar.
Jobada – jaŋa esımder
Prezidenttık jastar kadr rezervı elımızdıŋ talapty jastaryna zor mümkındık beredı. Biyl elordada Memleket basşysynyŋ qatysuymen Prezidenttık jastar kadr rezervınıŋ forumy ötkenı belgılı. Elımızdıŋ ümıt artqan jastary bas qosqan auqymdy ıs-şarada el Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev: «Köp ūzamai memlekettıŋ igılıgı üşın eŋ jauapty şeşım qabyldaityn kezeŋge tap kelesızder. Ükımette bolsyn nemese kvazimemlekettık sektorda bolsyn, el basqaru ısıne aralasasyzdar. Älbette, jeke sektorda da eŋbek etesızder. Sondyqtan men sızderge zor ümıtpen qaraimyn. Eŋ aldymen, osy zor jauapkerşılıktı dūrys tüsıngen abzal. Qai salada bolmasyn, negızgı maqsat memleket müddesı boluǧa tiıs. Barşaŋyzǧa mälım, men jaqynda Ükımette keŋeitılgen jiyn ötkızdım. Qazaqstannyŋ jaŋa ekonomikalyq saiasatyn jüzege asyruǧa arnalǧan naqty şaralarǧa toqtaldym. Qazır bızdıŋ aldymyzda öte auqymdy mındetter tūr» dedı.
Forumda Prezident memleket basqaru ısıne oiy ūşqyr, bılımı ozyq, sana-sezımı tereŋ, naǧyz otanşyl azamattar köptep keluı keregın jäne olarǧa ülken jauapkerşılık jükteletının aitty. Memleket basşysy bızdıŋ jetıstıkterımızdı baqylap, jastar kadr rezervınıŋ ärbır müşesınen eldı örkendetu üşın tyŋ serpın beretın jaŋa ideia men nätijelı jūmys, zor ümıt kütetının jetkızdı. Sondai-aq el Prezidentı ülkenderdıŋ zeinetke şyǧatynyn, al jastar olardyŋ ornyn basuǧa, el üşın maŋyzdy şeşımder qabyldauǧa daiyn bolu keregın nyqtady. Ol üşın jastar jetkılıktı täjıribe jinaqtap, oŋ özgerısterdıŋ qozǧauşy küşıne, myqty tıregıne ainaluy kerek.
1 nauryzdan bastap elımızdıŋ barlyq öŋırınde, respublikalyq maŋyzy bar qalalarda jäne Astanada öŋırlık kadrlyq rezervke ırıkteu jürude. Öŋırlerde, aimaqtarda öŋırlık kadrlyq rezervtı qūrudyŋ negızgı maqsaty – jas basqaruşylardyŋ öŋırlık pulyn qalyptastyru jäne öŋırlerdı damytuǧa talantty jastardy tartu. Irıkteudı oblystyŋ, respublikalyq maŋyzy bar qalanyŋ, astananyŋ kadr komissiiasy jüzege asyrady. Öŋırlık rezervke alynǧan adamdar sailanatyn lauazymdardy qospaǧanda, jergılıktı atqaruşy organdarda «B» korpusynyŋ memlekettık äkımşılık lauazymdaryna konkursqa qatyspai-aq ornalasa alady.
Näzık jandar qatary köbeiıp keledı
Bügınde memlekettık qyzmetşılerdıŋ jalpy sanynyŋ 55,7 paiyzyn äielder qūraidy. Olardyŋ basşy lauazymdar arasyndaǧy üles salmaǧy – 39,4 paiyz.
Ädep normalaryn saqtaudy qamtamasyz etudegı äielderdıŋ rölı ataldy. Qazırgı künı ädep jönındegı uäkılderdıŋ 38 paiyzy – äiel. Jalpy memlekettık qyzmettegı äielder ädep standarttaryn saqtai otyryp, jauapkerşılık pen qūzyrettıŋ joǧary deŋgeiın körsetıp otyr.
1981 jyly Aqmola oblysynda düniege kelgen Säniia Omarova Astana qalasy boiynşa Memlekettık kırıster departamentı zaŋ basqarmasynyŋ bas mamany qyzmetın atqarady. Özıne jüktelgen mındettı abyroimen atqaryp, memlekettıŋ damuyna öz ülesın qosyp jürgen bılıktı maman. Bos uaqytynda Säniia Ömırserıkqyzy Astana qalasy boiynşa ortalyqtandyrylǧan kıtaphanada balalarǧa arnalǧan şyǧarmaşylyq, şeberlık sabaǧyn ötkızıp, öz bılgenın üiretuden aianbaidy. Sebebı ol bolaşaǧymyz öskeleŋ ūrpaqtyŋ qolynda ekenın tereŋ ūǧynyp, qoly bos kezde uaqytyn şyǧarmaşylyq jūmysqa arnaidy, olardyŋ bolaşaǧy üşın ärkez alaŋdaidy.
Memlekettık qyzmette qaşyqtan jūmys ısteu, ikemdı jūmys uaqyty formaty belsendı qoldanyluda. Būl jas balalardy tärbielep otyrǧan analarǧa öz käsıbi mındetın jeke ömırımen tiımdı üilestıruge mümkındık berıp otyr. Osy formattaǧy jūmys kestesın qoldanuşy 3024 memlekettık qyzmetşınıŋ 63 paiyzyn äielder qūraidy. Al mümkındıgı şekteulı memlekettık qyzmetşılerdıŋ sany 847 adamdy qūraidy, onyŋ 30 paiyzǧa juyǧy basşylyq lauazymda qyzmet atqarady.
