Elordada Almaty audanyn ekıge bölıp altynşy äkımşılık audandy qūru jūmysy qolǧa alynǧan sätten bastap türlı ūsynystar tüstı. Būl turaly Astana qalasy Tılderdı damytu jäne arhiv ısı basqarmasynyŋ basşysy Säken Esırkep mälım ettı, dep habarlaidy astana-akshamy.kz.
Basqarma basşysynyŋ aituynşa, ziialy qauym ökılderımen, tarihşy ǧalymdarmen jäne qoǧam qairatkerlerımen altynşy audannyŋ atyn qoiu jönınde arnaiy keŋes ötken.Basqosuda bırqatar ūsynys aityldy.
«Är ūsynystyŋ tarihi, mazmūndyq astaryna üŋıldık. Aitylǧan 15-ke juyq ūsynystyŋ ışınen basym dauyspen erekşelengen negızgı tört nūsqany qalalyq onomastika komissiiasynyŋ qarauyna alyp şyqtyq. Är ataudyŋ öz erekşelıgı, tarihi negızı bar. Ol tört ūsynys – Saraişyq, Tūran, Sauran, Jerūiyq boldy.
Jaŋa audannyŋ şekarasy aiqyndalǧannan keiın qalalyq onomastika komissiiasynyŋ otyrysyn ötkızıp, joǧaryda aitylǧan tört ūsynysty komissiia müşelerımen bırge talqylap, dauysqa saldyq. Komissiia müşelerınıŋ ortaq şeşımımen Saraişyq degen ataudy jaŋa audanǧa beru jönınde toqtamǧa keldık», – deidı Säken Esırkep.
Ol sözın jalǧai otyryp, Saraişyq atauynyŋ maǧynasyna keŋınen toqtalyp öttı.
«Saraişyqtyŋ ne ekenın közı qaraqty jūrttyŋ bärı bıledı. Orta ǧasyrlyq qala, kezınde Altyn Ordanyŋ, keiınnen Qazaq handyǧynyŋ astanasy boldy. Būl qala Ūly Jıbek Jolynyŋ boiyndaǧy ırı sauda ortalyqtarynyŋ bırı bolǧan. Derekterge süiensek Saraişyq Europa elderı men Altyn Ordadan Horezm qalalaryna, Ündıstan, İrak jäne Qytai elderıne basty qūrlyqtyq keruen joldaryn jalǧaǧan.
Saraişyq tek sauda ǧana emes mädeni, ekonomikalyq jäne saiasi ortalyq retınde ülken maŋyzǧa ie bolǧan.
Saraişyqta Altyn Ordanyŋ bırneşe hany men tarihi tūlǧasy, sondai-aq qazaqtyŋ äigılı Qasym hany jerlengen. Bügıngı Qazaqstannyŋ batys bölıgınde, Jaiyq özenınıŋ boiynda, Atyrau qalasynan 45 şaqyrym jerde ornalasqan.
Bız biyl Ūlyq Ūlystyŋ 800 jyldyq mereitoiyn atap ötıp jatyrmyz. Al Saraişyq däl osy Ūlyq Ūlystyŋ bırden bır ortalyǧy bolǧan ırı şahar», – dep tüsındırdı Tılderdı damytu jäne arhiv ısı basqarmasynyŋ basşysy.
Ol sol siiaqty elordanyŋ ärbır audany toponimikalyq ataulardy ielengenın mälım ettı.
«Astananyŋ qazırgı bes audany Qazaqstannyŋ är öŋırıne qatysty toponimikalyq ataulardy ielengen. Mäselen Almaty oŋtüstık-şyǧysta bolsa, Baiqoŋyr oŋtüstık-batysta ornalasqan. Al Saryarqa Qazaqstannyŋ tūtas ortalyǧyn qamtyp tūrsa, Nūra Qarqaralydan bastap Qaraǧandy, Aqmola oblystaryn qamtidy. Esıl özenı Aqmola jäne Soltüstık Qazaqstan oblystaryn qamtyp jatyr. Osy oraida Qazaqstannyŋ batys bölıgındegı ırı tarihi qalanyŋ atyn qala audanyna äkeludıŋ mazmūndyq, ideialyq, ūltty ūiystyratyn maŋyzy zor dep bılemız.
Osyǧan orai, Astananyŋ jaŋa altynşy audanyna Saraişyq atauyn beru ūsynysyn qoldaudy sūraimyz», – dep basqarma basşysy sözın aiaqtady.
