Basty aqparatEl tynysy

İvannyŋ jaryq jūldyzy



Osydan jetı jyldai būryn piterlık İvan Chervinskiidı bızdıŋ elde eşkım bılmeitın. Qazaqstan turaly onyŋ da bılgenı az bolatyn. Alaida qazaqtyŋ kökjiegınde jarqyrap janǧan jūldyzdarynyŋ jaryǧy Nevanyŋ jaǧasynda jürgen İvannyŋ jolyn aşyp, jūldyzyn jaŋaşa jarqyratty.  

Ertegıge ūqsas osy oqiǧanyŋ ekınşı bır keiıpkerı bar. Ol – Dimaş. Oqyrmanǧa tüsınıktı boluy üşın 2017 jylǧa oralaiyq. Qytaidyŋ «I’m a singer» jobasynyŋ qyzǧan tūsy. Önerpazdar dodasynda Dimaş ta bar. İvan  özınıŋ nemere aǧasy Mihail Poilovpen bırge Dimaştyŋ bır änıne ärtürlı videolar qosyp, film jasap ǧalamtorǧa qosty. Ondaǧysy piterlıkterge Dimaştai änşı baryn aityp, nasihattamaq oiy bolatyn. Bır qyzyǧy, ertesıne Dimaştyŋ änı älemdı aralap kettı. Şekara asyp, Latyn Amerikasynan janküierler legın tapty. Izın suytpai taǧy bırneşe rolik jasap tūraqty körgender sany 500 millionnan asqan kezde jaŋa belestıŋ biıgı jaqyn qalǧanyn tüsındı.

İvan aitady: «Dünie jüzındegı şeteldıkterdıŋ Qazaqstannyŋ mädenietı men önerpazdaryna qanşalyqty qyzyǧuşylyq tanytyp otyrǧanyn baiqaǧan soŋ Latyn Amerikasy, Avstraliia, İndoneziia, Portugaliia, Europa elderı jäne ärtısterı öner körsetken onlain-konsertter seriiasyn ūiymdastyruǧa şeşım qabyldadyq. Arasynda qazaq änderı de şyrqaldy. Bızder künıne ärtürlı formatta segız rolikke deiın şyǧaratynbyz. Būl konsertter toptamasy «Alǧa, Dimaş» dep ataldy. Osylai jürgenımızde belgılı bır sebeptermen ǧalamtordaǧy bızdıŋ arnalar joǧalyp kettı. Üş arnamyzdan aiyrylyp, aŋtarylyp qalǧanymyzda qazaq dostarymyz jaqsy qoldau körsettı. Qandai şyǧarylym jasasaq ta, olar bızdı yntalandyrdy, qoldady. «Dostar, alaŋdamaŋyzdar», «Alǧa, Peterburg» dep jazdy. Qazaq mädenietınıŋ adamdardy öz töŋıregıne toptastyratyn ǧajaiyp qabıletı bar».

Odan keiıngı filmderde men qazaqstandyqtardyŋ fenomenı qandai degen sūraqqa jauap tabuǧa tyrystym. Men qazaq halqynyŋ intellektualdy äleuetıne taŋ qalamyn. Qarap otyrsaŋyz, bügınde Amerika prezidentı äkımşılıgınde bır qazaq jūmys ıstep jür, İlon Masktyŋ janynda da  qazaq bar, älemdegı myqty didjei – İmanbek, älemnıŋ ataqty änşısı – Dimaş. Jalǧastyra bersem, būl tızım kete beredı. Aiaq astynan jarq etıp şyǧa kelgende bır qūdıretımen bükıl älemdı moiyndatyp, özıne qaratyp alady. Matematikadan, şahmattan jeŋımpaz kım? Qazaq. Jaqynda Ūlybritaniiada mektep oquşylary arasyndaǧy aǧylşyn tılınen ötken jarystan qazaq oquşysy bırınşı oryndy jeŋıp alypty. Osynşama qoǧamǧa aşyq, jaŋalyqtardy tez meŋgeretın intellektualdy sana qalai bıtken? Elde äu demeitını joq, dombyraşylardan bölek, klassikalyq aspaptarda oinaityn virtuozdar jetkılıktı. El aralap qarapaiym qazaqpen aralassaŋyz, ar jaǧynda eş qulyǧy joq, aŋqyldaǧan aq jüregı körınıp tūrady.

Osy jasyma deiın bırneşe jyl Finliandiiada, Koreiada, Türkiiada tūrdym. Jan jylulyǧyn halyqtardyŋ bır-bırıne degen riiasyz janaşyrlyǧyn osy jerde kördım. Jasandylyq joq. Qolynda bar bolsa, aiamaidy.

Jaqynda aqyn Oljas Süleimenovpen sūhbattasudyŋ sätı tüstı, ataqty änşı Bibıgül
Tölegenova da kezdesuge kelıstı. Osyndai aŋyz adamdardyŋ nazaryna tüsken men kımmın dep keide taŋ qalamyn.

Osy jylulyq menı qazaq jerıne alyp keldı. Otbasymmen bırge köşıp kelıp, qyzymdy bırınşı synypqa mektep-liseige berdım. Tanystarym jeke mektepke  beruge keŋes bergen. Oǧan kelıspedım. Qyzym bır synyptaǧy otyz balamen bırge jürsın, bırge oqysyn. Qazaq mektepterınde bılımmen bırge tärbie berıledı. Barşa adamzatqa ortaq qūndylyqtardy da osy jerde üirenedı. Qazaq bolyp qalyptasady.

Alǧaş ret qazaq şapanyn syiǧa tartqan dostarymnyŋ köŋılı üşın kiıp jürdım. Baiqaimyn, köşede menen basqa eşkım şapan kiıp jürgen joq. Bırdı-ekılı adamdy kezdestırıp qalsam, olar da qazaq emes. Söitsem, şapandy mūndai kiiuge emes, syilyq üşın tartulaidy eken. Ony keiınnen dostarym aitty. Bıraq men şapanymdy şeşpedım. Būl trend ūlttyq şapan kiiu ülken ainalym alyp keledı. Mäsele kiımde ǧana emes, onyŋ kündelıktı jūmysqa, jyldyŋ qai kezeŋderınde bolsyn iyǧyŋnan tastamai kiiude tūr. Jeke basymnan aitaiyn, maǧan öte qolaily. Qazır men üşın arnaiy modeler tıgıp beredı. Qaltasy qai jaǧynda boluy kerek, ūzyndyǧy qalai, taǧy basqa ölşemın kelısıp şeşemız. Būl turaly bızde milliondap qaralǧan beinejazbalar bar» dep atap öttı İvan Chervinskii.

İvannyŋ şyǧarmaşylyq ömırbaianyndaǧy eleulı kezeŋı Qazaqstan halqy Assambleiasy jūmysyna qatysty film tüsırgennen keiın jaŋa sipat aldy. Jäne onyŋ qoǧamdyq ömırı bastaldy deuge bolady. Ol QHA-nyŋ HHHII sessiiasynyŋ qonaǧy bolyp, Memleket basşysynyŋ alǧysyn aldy. İvan Qazaqstannyŋ är öŋırınde jiı bolyp, jastarmen jiı kezdesıp, özınıŋ basynan ötken ǧajaiyp sätterdıŋ qiyndyǧy men quanyşyn bölısıp, jastarǧa jıger beredı. Özınıŋ körsetılımderı millionnan asyp jyǧylatyn beinebaiandarynda jas qazaqstandyqtardyŋ jetıstıkterın süiınşılep, sport pen şyǧarmaşylyq älemındegı jaŋa esımderdı barşa ǧalamǧa tanytyp, qazaq esımınıŋ asqaq aityluyna bar küşın salyp jür.

İvannyŋ qazaq tılın oqyp jürgenıne köp bola qoiǧan joq eken. Bıraq tūraqty türde, künıne bır jarym saǧattan bölıp sabaqty jıbermeuge tyrysady. Auyzekı söilese alady. Jaqsy tüsınedı. Al «qazaq tılın tolyq meŋgeru üşın  aldymen  niet kerek» degenı bızdıŋ de köŋılımızden şyqty.


Taǧyda

Aigül Uaisova

Aqparat salasynyŋ üzdıgı

Ūqsas jaŋalyqtar

Back to top button