Astanada «Käsıptık-tehnikalyq bılım jäne äleumettık serıktestık: tendensiialary, bolaşaǧy, mäselelerı» taqyrybynda qalalyq seminar-keŋes öttı. Astana qalasynyŋ Bılım basqarmasy ūiymdastyrǧan jiynda elordanyŋ eŋbek naryǧyna qajettı mamandardy sapaly daiyndau, jalpy bas qala ekonomikasyna bılıktı kadrlardy daiarlau mäselelerı talqylandy. Is-şaraǧa Parlament deputattary, Oqu-aǧartu ministrlıgınıŋ, Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgınıŋ, qalalyq Halyqty jūmyspen qamtu ortalyǧynyŋ, «Atameken» ūlttyq käsıpkerler palatasynyŋ ökılderı, elorda kolledjderınıŋ basşylary men oqytuşylary qatysty.
Jiyndy jürgızgen Astana qalasy Bılım basqarmasynyŋ basşysy Qasymhan Senǧazyevtyŋ aituynşa, soŋǧy uaqytta käsıptık-tehnikalyq bılım salasyna ülken köŋıl bölınıp jatyr. Kolledjderge akademiialyq erkındık berılıp, arnauly orta bılım beru oryndary jūmys beruşılermen jäne äleumettık serıktestermen bırlese otyryp, käsıbi standarttar negızınde oqu baǧdarlamalaryn äzırleidı.
– Qalamyzda, jalpy elımızde de dualdy oqytu mäselesı qarqyndy damuda. Oǧan ülken sebep – osydan ekı jyl būryn bastalǧan «Jas maman» baǧdarlamasy. Soŋǧy jyldary Oqu-aǧartu ministrlıgı käsıptık-tehnikalyq bılım jüiesın damytuda bırqatar jüielı jūmystardy atqardy, – dedı Qasymhan Senǧazyev.
Basqarma basşysynyŋ mälımdeuınşe, biyl atalmyş vedomstvo tarapynan balabaqşa tärbieşısı jäne bastauyş synyptar mūǧalımı mamandyqtaryna alǧaş ret memlekettık tapsyrys ornalastyrylmaq. Būdan būryn atalmyş mamandyqtarǧa osyndai tapsyrys bolmaǧan. Jalpy elordada 140-tan astam qysqa merzımdık oqytu baǧdarlamalary äzırlengen.
Oqu-aǧartu ministrlıgınıŋ Tehnikalyq jäne käsıptık bılım departamentı direktorynyŋ mındetın atqaruşy Aqzira baiandauynşa, Prezident tapsyrmasyna säikes eŋbek naryǧynda sūranysqa ie bılıktı kadrlardy daiarlau Qazaqstan Respublikasynda mektepke deiıngı, orta tehnikalyq jäne käsıptık bılım berudı damytudyŋ 2023-2029 jyldarǧa arnalǧan tūjyrymdamasy men «Barlyǧyna qoljetımdı sapaly bılım beru» ūlttyq baiandamasynyŋ jobasy aiasynda qarastyrylyp otyr. Qazırgı taŋda kolledjderdıŋ 85 paiyzy tehnikalyq, auyl şaruaşylyq jäne qyzmet körsetu salalary boiynşa mamandardy daiarlauda. 2020 jyldyŋ qyrküiegınen kolledj studentterınıŋ stipendiiasy 50 paiyzǧa artty, biyl taǧy 50 paiyzǧa arttyru közdelgen.
Elımız boiynşa kolledjder tülekterınıŋ 77 paiyzy, al Astana qalasynda 76 paiyzy jūmysqa ornalastyrylǧan. Aldaǧy maqsat – būl körsetkıştı kemınde 90 paiyzǧa jetkızu. Būl üşın jūmys beruşılermen bırlesıp, eŋbek naryǧyna naqty qajet mamandardy anyqtau kerek. Qazırgı taŋda Qazaqstandaǧy 551 kolledjde dualdy oqytu jürgızıledı. Būl 91 myŋ studenttı qamtyp otyr. Al Astana qalasynyŋ kolledjderı 6 myŋǧa juyq ırı, orta jäne şaǧyn käsıporyndarmen bailanys ornatqan. Sonyŋ ışınde negızgı üles şaǧyn käsıporyndarǧa tüsıp otyr. Endıgı maqsat – ırı käsıporyndarmen tiıstı jūmysty küşeitu.
Eŋbek resurstaryn damytu ortalyǧynyŋ vise-prezidentı Erasyl Jūmanbaev 2023 jyly Memleket basşysynyŋ tapsyrmasyna säikes «Käsıptık bılıktılık turaly» zaŋ qabyldanǧanyn mälımdedı. Zaŋnyŋ negızgı mındetterı, bırınşıden, salalyq bılıktılık jüielerın qalyptastyru. Mūndaǧy eŋ basty mäsele, tiıstı käsıpterdı aiqyndau, salalyq ortalyqtardy qūru, jūmys beruşılerdı jaŋa jüiege qatysuyn arttyru. Ekınşı baǧyt – eŋbek naryǧynyŋ sūranysyna säikes käsıbi kadrlardy daiarlau. Al üşınşı baǧyt – adami kapitaldyŋ sapasyn arttyru.
Eŋbek mobildılıgı ortalyǧynyŋ direktory Oljas Omar qazır eŋbek naryǧynda Mansap ortalyǧy maman men jūmys beruşınıŋ arasyndaǧy köpırge ainalǧanyn atap öttı. Iаǧni, jūmyssyz mamandardy «Elektrondy eŋbek birjasy» portalyna tırkeluge kömek berıp, sūranysyna sai joldama ūsynady. Sonyŋ ışınde «Alǧaşqy jūmys orny», «Jastar praktikasy», «Kümıs jas», qysqa merzımdı käsıptık oqytu jäne şaǧyn nesieleu baǧyttary bar. Baiandamaşy atalmyş baǧyttarǧa keŋınen toqtaldy.
Atap aitqanda, «Alǧaşqy jūmys orny» baǧyty täjıribesı joq jastarǧa arnalǧan. Aiyna subsidiialau mölşerı 30 AEK (110 myŋ teŋge) jäne jūmys beruşı qosymşa jalaqy tölei alady. Mūnda jūmys 18 aidan aspaidy. Al «Jastar praktikasy» – 35 jastan aspaǧan bılım beru ūiymdary jūmyssyz tülekterınıŋ alǧan mamandyǧy boiynşa täjıribe jinaqtaudy ūsynatyn qyzmet türı. «Kümıs jas» bolsa, 50 jastan asqan jūmyssyz azamattardy jūmysqa ornalastyruǧa baǧyttalǧan joba. Būl joba jeke käsıporyndarǧa arnalǧan. Qysqa merzımdı käsıptık oqytu jūmys beruşınıŋ tapsyrysy boiynşa 6 aiǧa deiın sozylady. Oqyp jatqan azamatqa stipendiia, al jūmys ornynan jalaqy tölenedı. Şaǧyn nesieleu baǧdarlamasy 35 jasqa deiıngı jas käsıpkerlerge arnalǧan. Nesie 5 jylǧa 5 mln teŋgege deiın berıledı. Jyldyq syiaqy mölşerı – 2,5 paiyz.
Parlament Mäjılısınıŋ deputaty Oljas Qūspekov tehnikalyq jäne käsıptık bılımdı damytuǧa qatysty pıkırın jetkızdı. Sonyŋ ışınde auyldyq jerlerdegı kolledjderdıŋ bılım sapasyna toqtalyp, qaladaǧy kolledjder auyldaǧy arnauly orta oqu oryndaryna qamqorlyq körsetu kerektıgın aitty. Elordanyŋ tehnologiialyq kolledjınıŋ direktory Läzzat Razbekova käsıporyndardyŋ kolledjderge qamqorlyǧy, kolledjderdı damytu baǧytynda söiledı.
Onyŋ mälımetınşe, qazır Astana qalasynda 32 kolledj bar. Sonyŋ 9-y – memlekettık, 23-ı – jekemenşık. Olar 73 mamandyq 121 bılıktılık boiynşa 35923 studenttı oqytady. Sonyŋ 20289-y, iaǧni 56 paiyzy memlekettık oqytu tapsyrysy aiasynda bılım alyp jatyr. Osy oqu oryndarynyŋ äleuetıne toqtalǧan baiandamaşy, elordanyŋ kolledjderı sapaly bılım beru, bılıktı kadrlardy daiarlau baǧytynda öŋırlerge ülgı körsetu kerektıgın aityp öttı. 2023 jyldyŋ qorytyndysy boiynşa 7500 bılım aluşy jūmyspen qamtylǧan.
– 2022 jyldan bastap kolledjderge akademiialyq derbestık berıldı. Nätijesınde jergılıktı käsıporyndarmen yntymaqtastyq ornatuǧa mümkındık tudy. Astana qalasynyŋ kolledjderı osy mümkındıktı paidalanyp kele jatyr. Oqu baǧdarlamasy maman daiarlau boiynşa ūsynys joldaǧan käsıporyndarmen bırlese jasaldy. Ekı jaqty kelısımnıŋ, bırlesken şeşımnıŋ arqasynda kolledjder sapaly maman daiarlaidy, al käsıporyndar maman tapşylyǧy mäselesın şeşe alady, – dedı Läzzat Razbekova.
Käsıporyndarmen bırlese kadr daiarlau aiasynda Astana qalasy boiynşa 1113 student qamtylǧanyn, oǧan qaladaǧy 90 käsıporyn ūsynys jasaǧanyn, 2029 jylǧa deiın 6 myŋ studenttı qamtu josparlanǧanyn atap ötken baiandamaşy özı basqaratyn tehnologiialyq kolledj täjıribesıne toqtaldy. «Aqmol holding» jeke şaruaşylyq serıktestıgı atalmyş oqu ornyn qamqorlyqqa alyp, ärtürlı materialdyq, demeuşılık kömek körsetumen qatar Fransiianyŋ Lion qalasyndaǧy Sipr kolledjımen tyǧyz bailanys ornatuǧa kömek berdı. Nätijesınde ekı apta būryn ekı jaqty kelısımşart jasaldy. Aldaǧy 5 nauryz künı Sipr kolledjınıŋ ökılderı Astanaǧa arnaiy ıssaparmen kelıp, tehnologiialyq kolledjben tanyspaq. Alda fransiialyq ärıptestermen qysqa merzımdık kurs aşu, Fransiianyŋ ūlttyq taǧamdary men qazaqtyŋ ūlttyq taǧamdaryn bırıktırıp, naryqta ötımdı, halyqqa paidaly önımdı ūsynu josparlanǧan.
«Elektr energetikterı qauymdastyǧy» ZTB basqarma töraǧasynyŋ orynbasary Arman Telev salalyq qauymdastyqtyŋ dualdy bılım beruge qosqan ülesımen tanystyrsa, «Hilton Astana» qonaq üiınıŋ bas menedjerı Leo Holli jäne osy qonaq üidıŋ kadr bölımınıŋ direktory Olga Chesnokova elorda kolledjderı studentterınıŋ atalmyş meimanhanada praktikadan ötu, odan keiın qonaq üige jūmysqa tūru täjıribesımen bölıstı. Seminar-keŋestıŋ qorytyndysynda elordanyŋ äleumettık damuyna säikes tehnikalyq jäne käsıptık bılım salasyn qoǧam sūranysyna sai odan ärı jetıldıru boiynşa ūsynystar aityldy.
