«Otau» senımdı aqtai ma?

Astana qalasynda 2020-2023 jyldar aralyǧynda 2380 jas otbasy 3 jyldan 5 jylǧa deiın jalǧa berıletın päterge ie bolyp, ülken quanyş­qa bölendı. Būl – şaŋyraq kötergen jastar aiaǧynan tık tūryp ketkenşe «7-20-25», «Otbasy bank», «Bäiterek» memlekettık baǧdarlamalary arqyly berılıp otyrǧan jeŋıldıkter. Aiyna 12-15 myŋ teŋge tölep, osy jaldamaly päterde tūratyndar bolaşaqta özıne baspana aluy üşın qarajat jinauy qajet. Qazırgıdei qymbatşylyq qos büiırden qysyp tūrǧan zamanda oǧan köpşılıgınıŋ şamasy jete me?

Ünemdeseŋ – üilı bolasyŋ

Ükımet biyl nauryz aiynan bastap «Otbasy bank» arqyly qosymşa «Otau» atty jaŋa tūrǧyn üi baǧdarlamasyn ıske qosty. Atalǧan bastama 35 jasqa deiıngı azamattardyŋ üilı boluǧa degen ümıtın nyǧaityp, oǧan 30 säuırge deiın 20 myŋǧa tarta ötınış qabyldanǧan. Osy oraida «Otbasy bank» basqarma töraǧasy Läzzat İbragimovanyŋ aituynşa, elımızdıŋ tūrǧyn üi naryǧyndaǧy jaǧdai qazır äldeqaida jaqsara tüsken körınedı. Ötken jyly Qazaqstanda 17,5 mln şarşy metr tūrǧyn üi salynyp, 157 myŋ päter paidalanuǧa berılgen.

Elordada qūrylys qarqyndy jürude. Tek 2024 jyldyŋ qaŋtarynan berı ǧana 480 myŋ şarşy metr tūrǧyn üi ǧimaraty tūrǧyzyldy. Mamandardyŋ aituynşa, būl 2023 jyldyŋ osy kezeŋımen salystyrǧanda 3 paiyzǧa köp körınedı. Soǧan säikes sūranys ta artyp otyr. 2023 jyly Qazaqstanda satu-­satyp alu baǧytynda şamamen 370 myŋ mämıle jasalsa, aiyna 25-30 adam baspana aluǧa ötınış bergen ärı olardyŋ 85-90 paiyzy baspanasyn ipoteka arqyly alypty. Osyǧan orai, ötken jyly elımızde tek «Otbasy bankten» ǧana 112 myŋ ipoteka zaimy räsımdelgen.

Keiıngı jyldary jas otbasylardy qoldau üşın ipoteka qaryzynyŋ paiyzy 17-den 9 paiyzǧa tömendedı. Bastapqy jarna – 20 paiyz. Endı, mıne, şaŋyraq kötergen jastardy qosymşa qoldau maqsatynda «Otau» tūrǧyn üi baǧdarlamasy ıske qosylyp otyr.

Astana qalasynyŋ tūrǧyny Jandar Mūratūly – osy baǧdarlama arqyly üi aluǧa ümıttınıŋ bırı.

«Bız otbasymyzben būl bas­tamany köpten berı zerttep kelemız. Alǧaşynda ony el arasynda «9-20-25» dep atady. Qazır azdaǧan özgerıs engızıp, «Otau» baǧdarlamasy dep halyqqa qaitadan ūsynyp otyr. Köbı ony baspanaly boludyŋ eŋ tiımdı joly dep sanaityn siiaqty. Öitkenı, äsırese jastardyŋ arasynda, oǧan bügınde sūranys artyp otyrǧany anyq baiqalady. Köpşılıkke belgılı, būǧan deiın bızde «Şaŋyraq», «Baqytty otbasy», taǧy basqa jeŋıldetılgen ipoteka baǧdarlamalary jūmys ıstep keldı. Bıraq «Otbasy bank» AQ arqyly berıletın «Otaudyŋ» bastapqy jar­nasy da, paiyz mölşerlemesı de köŋılge qonymdy körındı. «Tarta jeseŋ tai qalar» degen ǧoi. Ärine, otbasy biudjetın ünemdei otyryp, bız osy baǧdarlamany qoldap, oǧan qatysu üşın ötınış berdık» dedı ol.

Qūptarlyq, bıraq…

«Otau» tūrǧyn üi baǧdarlamasynyŋ basqa aimaqtarǧa qaraǧanda Astana men Almaty qalasy üşın bır artyqşylyǧy sol, oblystardaǧy tılek bıldıruşı jastarǧa berıletın aqşa kölemı 18 million bolsa, elımızdıŋ 2 ırı megapolisınıŋ jastary üşın 30 million teŋge berıledı. Osy negızde «Otbasy bank» jyl saiyn 150 mlrd teŋge böletın körınedı.

Baǧdarlamaǧa 30 säuırge deiın Baspana Market (otbasybank.kz)
portaly arqyly 18-63 jas aralyǧyndaǧy 20 myŋǧa tarta azamat ötınış bergen. Eŋ basty şart – ümıtker atalǧan bankten jyl jarym uaqyt būryn jinaq şotyn aşyp, oǧan kem degende 1 million teŋge aqşa saluy qajet. Ärı öz atynda jyljymaityn mülkı bolmauy tiıs. Būl jerde säbiı bar jas otbasylardyŋ basqalarǧa qaraǧanda ball jinauda mümkınşılıgı joǧary. Degenmen äleumettık jelıden osy «Otau» tūrǧyn üi baǧdarlamasyna qatysty keibır pıkırlerdı de oqyp qaldyq. Ol, negızınen, aimaqtarda tūratyn jastardyŋ ūsynysy men oi-tūjyrymy.

– Baǧdarlama 9 paiyzben 19 jylǧa berıledı. Ony qūptarlyq delık. Alaida «Otbasy bank» 18 mln teŋgege deiıngı somany baspana somasynyŋ 20 paiyzyn bastapqy jarna retınde audarǧan kezde ǧana beredı. Qazır barlyq jerde tūrǧyn üi qūny ösıp kettı. 25-30 mil­lion teŋgeden arzan ekı bölmelı päter tabu qiyn. Sondyqtan qalǧan somany ärkım öz qaltasynan töleuıne tura keledı. Būl jaŋa ǧana säbilı bolyp, ömırge endı ǧana qadam basyp jatqan köptegen jas otbasyna qiyndyq keltırerı sözsız, – deidı Pavlodar qalasynyŋ tūrǧyny Erseiıt Äbılūly.

Kentaulyq Rysbek Satybaldy özıne osy baǧdarlamadaǧy «päterdı tek paidalanuǧa berılgen nemese tūrǧyn üi-kommunaldyq kompaniiasynyŋ kepıldıgımen salynyp jatqan qūrylystan Baspana Marke (otbasybank.kz) portaly arqyly satyp aluǧa bolady» degen şarttyŋ ūnamaitynyn aitady. «Maǧan bölıngen ipotekaǧa üstıne qarjy qosyp alatyn bolǧan soŋ kez kelgen qaladan özım qalaǧan üidı alatyndai mümkındık tuǧyzbai ma?» deidı ol.

Tüitkıldıŋ tüiını tabylsa…

Bas qalada keiıngı kezde jas­tarǧa tüitkıldı mäsele bolyp tūrǧan jaidyŋ bırı – 2019 jyly «Astanalyq» bazarynyŋ janynan arnaiy salynyp, jūmysşy jastarǧa jalǧa berılgen päterler bolyp tūr. 5 jylǧa deiın jeŋıldıkpen alǧan osy şaǧyn bölmelerdegı jas otbasylar qazır ömırge aldy 2-3, soŋy 1 baladan äkelıp, ornyǧyp qaldy. O basta «baspana aluǧa qarjy jinau maqsatynda» dep ülken ümıtpen alynǧanmen, sol jastardyŋ basym köpşılıgı qazır jetkılıktı qarjy jinai almaǧanyn aityp, Mäjılıs deputattary men Ükımetke bazynasyn jetkıze bastady. Osy jaidyŋ köterılgenıne 7-8 ai uaqyt ötse de, qūzyrly organdar tarapynan eşqandai jauap bolǧan joq. Tek jaqynda ǧana «Otbasy bank» basşysy Läzzat İbragimova jeŋıldetılgen baǧdarlamamen jaldamaly päterde tūryp jatqan jastardyŋ da «Otau» tūrǧyn üi baǧdarlamasy arqyly baspanaly boluǧa tolyq mümkındıgı bar ekenın aitty.

– Bank mälımetı boiynşa bızde qazır depozitke kem degende 1 million teŋge jinau merzımı 18 aidan asqan 310000-ǧa tarta salymşy bar. Solardyŋ qataryna ortaşa baǧadaǧy päter qūnynyŋ 20 paiyzyn jinaǧan kez kelgen klient ümıtker bola alady, – dedı ol.

Taǧy bır aita keterlıgı, jaŋa salynǧan üilerde päterler alǧaşqy ärlengen küiınde tapsyrylady. Sondyqtan onyŋ jöndeu jūmysyna iesı 40 paiyzǧa deiın tūtynuşy kreditın alyp jürdı. Būl qosymşa qiyndyq tuǧyzatyn. Bolaşaqta mūndai qolaisyzdyq boldyrmau üşın «Otbasy bank» üi alǧan öz klientterıne kreditınıŋ 30 paiyzyn jöndeu jūmysyna jūmsauǧa rūqsat berıp otyr. Endıgı jerde Baspana Market arqyly «Otbasy bankten» alynǧan päterler tūtynuşylarǧa taza, tolyq jöndelgen, daiyn küiınde tapsyrylady.

Astana qalasynda da, elımız boiynşa da tūrǧyn üi qūrylysy qazır qaitadan qarqyn ala bastady. Tek elordanyŋ özınde 600 myŋǧa tarta jas otbasy üi kezegınde tūrsa, «Otbasy bank» arqyly jeŋıldetılgen «Otau», «Nauryz» tūrǧyn üi baǧdarlamalary olardyŋ tezırek baspanaly boluyna septıgın tigızer degen senım mol.