Kinosy şyqqannan keiın 48 jyl ötkende qoiylymy Astananyŋ Muzykalyq jas körermen teatrynda alǧaş sahnalanǧan äigılı «Gauhartas» tuyndysy talai talanttardyŋ jūldyzyn jaqty. Kögıldır ekran arqyly sūlu da tärbielı qazaq kelınınıŋ obrazyn somdaǧan tanymal aktrisa Janna Quanyşevany da kezınde osy şyǧarmadaǧy Saltanat rölı ataq-daŋqqa böledı. Al povest jelısımen byltyrǧy premerasynan berı 157 ret qoiylǧan teatrdaǧy spektaklınde daryndy aktrisa İnabat Rizabekova naǧyz qazaq kelınınıŋ etalonyn şynaiy bolmysymen beinelep, körermen közaiymyna ainaldy.
«Umai-2023» ūlttyq syilyǧyn jeŋıp alǧan muzykalyq dramany ötken jyly 70 myŋnan astam körermen tamaşalapty. Köptıŋ jüregın jaulaǧan «Gauhartasty» köruge elımızdıŋ özge aimaqtarynan da keletın körermender az emes. Spektakl soŋynda közge jas üiırılıp, köŋıl bosaityny sonşa körermen tamaşa ädebi şyǧarmany sahna törınde äueletken akterler qūramynyŋ eŋbegıne tolassyz qoşemet körsetıp jatady. Premerasynan berı qoiylymnyŋ anşlagsyz ötken kezı joq, biletter satylymǧa şyqqan künı-aq jyldam ötıp ketedı. Jalpy qoiylymdy somdaityn akterlerdıŋ üş qūramy, iaǧni Saltanatty oinaityn üş aktrisa bar. Solardyŋ ışınde İnabat byltyr qoiylymdy bastapqyda bırınşı qūramda jalǧyz, keiınnen jaŋadan qosylǧan ekı qūramdaǧy ärıptesterımen almasyp 100-ge juyq ret oinaǧan. Akterlık şeberlıgıne qosa änşılık önerımen tamsandyrǧan İnabat «Gauhartas» qoiylymyndaǧy (avtory – D.İsabekov, rejisserı – A.Maemirov) osy Saltanat rölı üşın byltyr «Synşylar jüldesı – 2023» marapattau keşınde «Jyl aktrisasy – 2023» jüldesıne ie boldy.
Sahna adamy bolsa da, ömırde sabyrly, biiazy mınezdıŋ iesı ekenı bırden baiqalǧan İnabat Şyǧys Qazaqstan oblysy Tarbaǧatai audany Aqjar auylynda düniege kelıptı. Aktrisaǧa öner naǧaşylarynan daryp, alǧaş än aitu qabıletı äkesınıŋ 50 jas mereitoiynda baiqalǧan. Sodan bastap ata-anasy ony ünemı qoldap, mektepte talai baiqaularǧa qatystyrǧan. 9-synyptan keiın Almatydaǧy P.Chaikovskii atyndaǧy muzykalyq kolledjge estradalyq vokal boiynşa oryn bolmai, hor dirijerı mamandyǧyna grantqa oquǧa tüsedı. Odan ärı T.Jürgenov atyndaǧy öner akademiiasynda muzykalyq teatr ärtısı mamandyǧy boiynşa 2014-2018 jyldar aralyǧynda joǧary bılım, keiıngı taǧy ekı jylda magistrlık bılım alady. Üşınşı kurstan bastap, oquyn dualdı jüie boiynşa jalǧastyryp, elordadaǧy «Astana Musical» teatrynda eŋbek jolyn bastaidy. Sahnadaǧy bırınşı debiuttık rölın osy teatrda 2017 jyly «Qyz Jıbek» qoiylymyndaǧy basty rölden bastady. 2020 jyly elorda törınde Astana qalasy äkımdıgınıŋ qoldauymen aşylǧan Muzykalyq jas körermen teatrynda jūmysyn jalǧastyrdy.
– Bügınde teatrda 7 spektaklde rölderım bar. «Chanel №5» qoiylymynda – Dämeş rölı, «Şämşıde» – Roza Baǧlanova, «Jyly orynda» – Anna Pavlovna, «Mahabbat bar ma?» qoiylymynda – Käusar, «Gauhartasta» – Saltanat, «Qyz Jıbekte» – Jıbek, byltyr jeltoqsanda sahnalanǧan «Qoştasqym kelmeidı» spektaklınde Katia rölderın somdaimyn. Al qazır daiyndyq jürgızıp, premerasy bır aidan soŋ bolatyn «Mademuazel Nituş» qoiylymynda Nituştyŋ rölın oinaimyn, – deidı aktrisa.
«Gauhartas» muzykalyq drama retınde qoiylǧandyqtan oǧan aktrisalar taŋdaǧanda vokaldyq jaǧynan dausynyŋ küşı bar, diapazony keŋ, än aita alatyn aktrisalarǧa basymdyq berılgen. Sebebı Bibıgül Tölegenova siiaqty opera jūldyzy oryndaǧan «Gauhartas» änın «men» degen änşılerdıŋ özı jeterıne jetkızıp aita almaidy. Al aktrisalarǧa būl tūrǧyda özındık änşılık qabılet kerek.
– Kez kelgen rejisser belgılı bır rölge akterdı bekıter aldynda ony şamasy keledı-au degen adamǧa ūsynady. Negızı būl oryndaluy qiyn än, onyŋ mätını jaǧynan bırneşe nūsqasy bar, ändı daiyndauda daryndy änşı Sveta Aitbaeva apaiymyzdyŋ kömegıne köp jügındık. Ekınşıden, Saltanat obrazyna bolmysy ūqsaityn aktrisalarǧa nazar audaryldy. Özım de ülken bır äulettıŋ kelınımın, osy jaǧynan da kelın rölın somdauǧa bır qūramǧa men taŋdaldym. Bır jyl būryn osyndai drama qoiylatyny aityla bastaǧannan dereu kinosyn qaitalap körıp, Dulat atamyzdyŋ kıtabyn taǧy tereŋ zerdelep, oqyp şyqtym. Jalpy qoiylymnyŋ özın daiyndauǧa 6 ai uaqyt kettı. Sol aralyqta bızdıŋ bükıl akterlık qūram tek «Gauhartas» dep oianyp, sony talqylap ūiqyǧa ketıp jürdı, rasyn aitqanda, bärımız osy qoiylymmen «auyrdyq». Kıtabyn oqyǧan kezde köz aldyma elestetıp tūryp, tamsanyp otyryp oqydym, özımdı sol rölde «kördım». Saltanatqa bırden ǧaşyq boldym, obrazy menı bırden baurap aldy. Basty keiıpkerdıŋ özımmen ūqsas tūstaryn jäne nesımen ūqsamaitynyn da anyqtap, öz rölımdı tolyq zerttedım. Odan keiın vokaldyq jaǧynan ūzaq daiyndaldym. Bükıl akterlık qūram taŋnan keşke deiın daiyndyqty üzbedık, premeraǧa jaqyndaǧanda taŋǧa deiın qalyp daiyndalatynbyz. Sebebı osyndai klassikalyq ädebi şyǧarmany sahnaǧa alǧaş ret alyp şyǧu ülken jauapkerşılık jüktedı. Onyŋ üstıne premerasyna povest avtory Dulat atamyz da keletın boldy. Mıne, sol kün-tün demei etken eŋbek aqtalyp jatyr, kelgen ärbır körermennıŋ ystyq yqylasyna bölendık, halyqtyŋ batasyn aldyq. Sondyqtan sahnaǧa şyqqan saiyn özımdı baqytty sezınemın. Tıptı sahnaǧa auyryp şyqsam da sol sätte bärın ūmytyp, tek Saltanat obrazyna kırıp ketemın, – deidı İnabat.
Onyŋ aituynşa, şyǧarmada köterılgen mäsele sodan berı jarty ǧasyr ötse de älı de özektı. Qazırgı däuırmen ūqsastyqtary öte köp. Bügıngı taŋdaǧy otbasyndaǧy zorlyq-zombylyq turaly kün saiyn taraityn aqparattar – sonyŋ aiǧaǧy.
– Būl qoiylymda ene men kelınnıŋ, qainysy men jeŋeşesınıŋ arasyndaǧy qarym-qatynas, kelınnıŋ atasyna degen qūrmetı, erlı-zaiyptylar arasyndaǧy türlı sezım körsetıledı. Ärine, ol kezde tärbie basqa, qazaq qyzynyŋ, kelınınıŋ bolmysy säl özgeşe boluy mümkın. Tärtıp qatty. Degenmen aq-qarany teatr qoiylymdary arqyly syrttai baqylaumen ajyratqan körermenge būl köp oi salady. Bız oinap tūrǧanda zalda tıptı keibır er adamdardyŋ da jylap otyrǧanyn baiqaimyz. Qoiylym bıtken soŋ olar bızge kelıp: «Sahnadan özımdı, äielımdı körgendei boldym» dep qoiylym olarǧa qatty äser etkenın aitady. Körermennıŋ būlai aqtaryluy, zalda jylap otyruy bızdıŋ jüregımızdı odan saiyn eljıretıp, senımımızdı arttyrdy, özımızdıŋ dūrys baǧytta ekenımızdı tüsındırdı, – deidı ol.
Jalpy qoiylymnyŋ körermen jüregın jaulap aluynda rejisserlık jūmystan bastap bükıl akterlık qūramnyŋ, sahna syrtyndaǧy basqa da qyzmetkerlerdıŋ qosar ülesı öte zor. Eŋ bırınşı kezekte sahnadaǧy şynaiylyq ülken röl oinaidy. Sosyn ärbır akterdıŋ qajyrly eŋbegınıŋ jemısı. Teatr ärtısterınıŋ bärı derlık otyzdyŋ üstındegı jastar bolsa da, qoiylymdaǧy egde jastaǧy keiıpkerlerdı şynaiy somdaidy. Bükıl qūram alty ai boiy obraz jasauǧa äzırlıkten bölek, hor men bige daiyndaldy. Bügınde osy qoiylymdaǧy «Qūdaşa», «Läilım şyraq» änderı men bilerı jastar arasynda trendke ainalyp, keŋınen taralyp kettı. Qoiylym arqyly halyq änderı därıptelıp, jaŋaşa leppen elge jetkızıldı. «Gauhartas» gastrolder kezınde aiyna 22, al qalypty uaqytta aiyna 13-14 retten qoiyldy.
Atyraudyŋ kelını İnabattyŋ jūbaiy Orazaly da – osy teatrdyŋ beldı akterı. Ekeuın tabystyrǧan teatrda olar siiaqty barlyǧy 14 jūp otbasy bar. İnabattyŋ akterlık ömırındegı eŋ jüregıne ystyq qoiylym «Qyz Jıbekte» ekeuı Jıbek pen Tölegennıŋ rölın somdap jürıp, bır-bırıne şynaiy ömırde de ǧaşyq bolyp qalady. Qoiylymǧa daiyndyq barysyn körgen marqūm Qūman Tastanbekov basty röldegı ekı akterdıŋ sezımın bırden baiqap, jaqynda bır jaŋa jūp paida bolatynyn aitqan eken jäne jas teatr ūjymyna batasyn berıp ketken. Söitıp köp ūzamai būl sezımnıŋ soŋy üilenu toiyna jalǧasyp, ekı jas düniege kelgen qyzynyŋ esımın Jıbek dep qoiady. Erın özınen joǧary qoiatyn qazaq äielıne tän qasietpen İnabat ta jūbaiynyŋ boiyndaǧy qabıletın biık baǧalap, onyŋ akterlık önerdegı täjıribesı mol ekenın, osyndai jetıstıkke tek sonyŋ qoldauymen jetıp jürgenın aqtaryla baiandady. Bolaşaqta qazırgıden basqaşa tarihi tūlǧalardy jäne jaǧymsyz keiıpkerlerdı de somdap, şyǧarmaşylyǧyn şyŋdai tüsudı, teatr degen ūly önerdıŋ şyŋyna jetudı armandaidy. Jas ta daryndy şyǧarmaşylyq ielerın önerde de, ömırde de tärbielep otyrǧan teatr direktory ärı rejisserı Ashat Maemirovtıŋ osy tūrǧyda eŋbegı orasan zor. Ūjymdy şyǧarmaşylyq jaǧynan ünemı damytyp, tärbie men adaldyqty ösiet etetın basşyny İnabat ta, teatrdaǧy ärbır akter de önerdegı äkesı, önegelı tälımgerı sanaidy.
