Kölıktegı sanitariialyq-epidemiologiialyq baqylau departamentı basşysynyŋ orynbasary Aigül Kaspanova Qazaqstan azamattary üşın ekvatorlyq-tropikalyq elderge, Türkiia, Egipet, İndoneziia, Maldivter, Ündıstan, Vetnam, Qytai jäne basqa da ekzotikalyq araldar siiaqty baǧyttardyŋ tanymaldylyǧy aiasynda saiahattaudy josparlaǧan kezde vaksinasiianyŋ maŋyzdylyǧyna erekşe nazar audardy, dep habarlaidy astana-akshamy.kz.
Sapardy josparlaǧan eldegı epidemiologiialyq jaǧdai turaly aqparatty aldyn ala turoperatorlardan naqtylau jäne turistık qyzmetterge şart jasasu kezınde medisinalyq saqtandyrudyŋ bar-joǧyn tekseru maŋyzdy.
İnfeksiialyq aurulardyŋ aldyn alu üşın profilaktikalyq ekpeler men därı-därmekterdıŋ qabyldau mümkındıgın naqtylau qajet.
Sary bezgek boiynşa qolaisyz elderge şyǧu kezınde profilaktikalyq ekpe jasau jäne Halyqaralyq medisinalyq-sanitariialyq erejelerge säikes vaksinasiianyŋ halyqaralyq kuälıgın alu ūsynylady.
Sary bezgek masalar arqyly berıledı, jūqtyru tabiǧi jaǧdailarda da, qalalarda da mümkın. Afrikanyŋ 32 elı jäne Oŋtüstık Amerikanyŋ 12 elı sary bezgek boiynşa endemikalyq elder bolyp tabylady. Būl qauıptı aurudyŋ aldyn aludyŋ jalǧyz şarasy – vaksinasiia. Bır rettık ekpe saparǧa şyǧardan kemınde 10 kün būryn jürgızıledı.
Maliariia boiynşa qolaisyz elderge (Afrika elderı, Argentina, Braziliia, Boliviia, Venesuela, Gaiti, Meksika jäne basqa elder) şyqqanda därıgerden profilaktikalyq därı-därmekter jäne olardy qoldanu ädısterı turaly ūsynystar alu qajet.
Şetelderde Tif, Virusty gepatit A (Aziia, Afrika jäne Oŋtüstık Amerika kontinentterınıŋ köptegen elderınde tırkeledı), meningokokk infeksiiasy (meningokokk infeksiiasy Ortalyq Afrika, Oŋtüstık Amerika elderınde jäne Qytaida keŋ taralǧan) siiaqty infeksiialyq aurulardyŋ tırkeluıne bailanysty aldyn ala osy infeksiialarǧa qarsy profilaktikalyq ekpe jasau oryndy.
Mekkege qajylyqqa baratyndarǧa da meningokokk infeksiiasyna qarsy vaksinasiia ūsynylady. Afrika men Oŋtüstık-Şyǧys Aziia elderınde ūzaq uaqyt bolmaq bolsaŋyz V gepatitıne qarsy vaksinasiia saldyrǧan dūrys.
Ebola, holera nemese maliariia siiaqty aurulardan vaksinasiia jasau mümkın emes. Mūndai jaǧdailarda tek profilaktikalyq şaralardy saqtau qajet.
Mysaly, özıŋızdı holeradan qorǧau üşın jemıster men kökönısterdı mūqiiat juu, bötelkedegı sudy ışu jäne gigienany saqtau qajet. Maliariiadan moskit torlary, jabyq kiım jäne repellentter arqyly qorǧanuǧa bolady.
İnfeksiialyq aurular qaupı joǧary elderge saparlaǧan kezde vaksinasiiadan basqa, kelesı saqtyq şaralaryn qabyldau qajet: tek qauıpsız sudy paidalanu (bötelkedegı nemese qainatylǧan sudy taŋdaŋyz, kümändı közderden sudy ışpeŋız jäne tūtynbaŋyz), mūzdyŋ qauıpsızdıgıne kepıldık berılmese, susyndarǧa mūz qospau, qolyŋyzdy jiı sabynmen jäne taza sumen juu, dezinfeksiialyq qūraldarmen betterdı tazalau, tek jaŋa daiyndalǧan nemese jabyq taǧamdy tūtynu (şikı nemese şala pısken et, ūlular jäne teŋız önımderınen aulaq bolu) jäne olardyŋ sapasy men sanitariialyq normalarǧa säikestıgın qamtamasyz etu üşın fabrikalyq qaptamadaǧy önımderdı mamandandyrylǧan dükenderden satyp alyŋyz.
Kölıktegı sanitariialyq-epidemiologiialyq baqylau departamentı basşysynyŋ orynbasary mındettı jäne ūsynylǧan vaksinalardyŋ turisterdıŋ densaulyǧy men qauıpsızdıgın saqtauda maŋyzdy röl atqaratynyn atap öttı.
Ūsynystar:
- Vaksinasiiany tekseru: Sapar aldynda Qazaqstandaǧy mındettı vaksinalardy tolyq alǧanyŋyzǧa köz jetkızıŋız.
- Därıgermen keŋesu: Medisinalyq ūsynystarǧa säikes därıgerıŋızden qosymşa vaksinalardyŋ qajettılıgın anyqtap alyŋyz.
- Vaksinasiia sertifikaty: Turoperatordan baratyn elge kıru üşın halyqaralyq vaksinasiia sertifikatynyŋ qajettılıgın naqtylaŋyz.
- Uaqytyly vaksinasiia: Mümkındıgınşe vaksinalardy saparǧa şyǧardan kemınde bır ai būryn jasaǧan abzal. Keibır vaksinalar immunitettı bırneşe aptada qalyptastyrady.
Ekpelerdıŋ tızımın Düniejüzılık densaulyq saqtau ūiymynyŋ saitynan köruge bolady. Elımızdegı vaksinalar turaly tolyǧyraq aqparatty Qazaqstandaǧy ekpe alu prosesınıŋ resmi saitynda egu.kz. oquǧa bolady.
