Astana halqynyŋ sany bügınde millionnan asyp kettı. 2035 jylǧa qarai olardyŋ qatary ekı esege ūlǧaiady degen boljam bar. Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ boljauynşa, 2050 jylǧa qarai adamzattyŋ 70 paiyzdan astamy qalada ömır süredı. Qazırgı taŋda būl körsetkış 54 paiyzǧa jetıp otyr.
Halyq sany köbeigen saiyn qala aumaǧy da keŋeietını zaŋdylyq. Mäselen, astana Almatydan Aqmolaǧa köşırılgen jyldary qala aumaǧy 24819 gektar bolsa, bügıngı taŋda elordanyŋ jalpy aumaǧy – 78733 gektar. El astanasy Arqa tösıne köşırılgennen keiın bekıtılgen alǧaşqy Bas josparda 2030 jylǧa qarai qala halqynyŋ sany 800 myŋ adam bolady dep boljanǧan edı. Bıraq 2010 jyly Bas jospardy 2030 jylǧa qarai astanalyqtar sany 1,2 mln adamǧa jetuı tiıs dep tüzetuge tura keldı. Bır qyzyǧy, qala halqynyŋ sany biyldyŋ özınde 1,2 mln adamnan asyp kettı. Eger osy ösım dinamikasy saqtalsa, 2035 jylǧa qarai halyq sany ekı ese artady. Osyny eskersek, onda 2035 jylǧa qarai tūrǧyn üige qajettılık 68,2 mln şarşy metrdı qūraidy. Iаǧni aldaǧy 13 jylda qosymşa 41,3 mln şarşy metr baspana salu qajet bolady. Būl – jylyna 3 mln şarşy metrden asatyn tūrǧyn üiler boi köterıp, jaŋa audandar paida bolady degen söz. Mysaly, keiıngı jylda elordamyzda paida bolǧan «Jaǧalaudy» alatyn bolsaq, būl aumaqta tūrǧyn üiler qūrylysy qarqyndy jürıp jatyr. Mektepter de salyndy. «Jaǧalau» tūrǧyndary öz audandarynda älı de bırneşe mektep pen saiabaq salynǧanyn qalaidy. Olar saiabaqqa qatysty talabyn Kışı Taldyköldı qūrǧatuǧa qarsylyq kezınde küşeite tüstı. Mūnyŋ öz sebebı bar edı.
Qazaqstan bioaluantürlılıktı saqtau qauymdastyǧynyŋ deregınşe, Kışı Taldyköl aumaǧynda ösımdıktıŋ 98 türı anyqtalǧan. Balyqtyŋ 2 türı, qosmekendıler men bauyrymen jorǧalauşylardyŋ 3 türı tırkelgen. Ekobelsendıler men tabiǧat janaşyrlarynyŋ belsendılıgı Kışı Taldyköldı qūrǧatu jūmysyn toqtatuǧa, söitıp, Ülken jäne Kışı Taldykölde ekopark aşyluyna, tıptı būl maqsatqa 1 mlrd teŋge qarjy bölınuıne yqpal ettı. Halyq pen bilık osylai bır şeşımge keldı.
Kışı Taldyköldegı ekopark jobasy (E-10 köşesı, «Jasyl jelek» tūrǧyn üi keşenıne qarama-qarsy) su qoimasyn abattandyrudy qarastyrady: su qoimasyn ainaldyra tastan jasalǧan jaǧalau bolady. Būl sudyŋ tabiǧi süzıluın jäne qajettı ekojüienı qūruǧa mümkındık bermek. Sondai-aq su deŋgeiın saqtap ärı ottegımen bırkelkı qanyqtyru üşın biodrenajdyq jüienı ūiymdastyru jäne su aidynyn aerasiialau közdelgen.
Qazaqstan bioaluantürlılıktı saqtau qauymdastyǧynyŋ deregınşe, Kışı Taldyköl aumaǧynda ösımdıktıŋ 98 türı anyqtalǧan. Balyqtyŋ 2 türı, qosmekendıler men bauyrymen jorǧalauşylardyŋ 3 türı tırkelgen. Ekobelsendıler men tabiǧat janaşyrlarynyŋ belsendılıgı Kışı Taldyköldı qūrǧatu jūmysyn toqtatuǧa, söitıp, Ülken jäne Kışı Taldykölde ekopark aşyluyna, tıptı būl maqsatqa 1 mlrd teŋge qarjy bölınuıne yqpal ettı. Halyq pen bilık osylai bır şeşımge keldı
Sonymen qatar seruendeu üşın arnaiy infraqūrylym jasalady: jaǧalaudaǧy suly-batpaqty jerlerde terrassalyq jaǧalau saqtalady jäne flora men faunasy bar ekoklimat üşın jaǧdai qarastyrylady. Ülken Taldyköl de ekologiialyq infraqūrylym bolady. Būl köldıŋ janynda qoryq jäne orman-saiabaq aimaǧy bar elımızdegı alǧaşqy tabiǧi park aşylady. Būl şeşım Astana qalalyq Urbanistika ortalyǧy bazasynda, sondai-aq Esıl audanynyŋ äkımdıgınde Säulet, qala qūrylysy jäne jer qatynastary basqarmasynyŋ, sol siiaqty Qorşaǧan ortany qorǧau jäne tabiǧatty paidalanu basqarmasynyŋ basşylary Kışı Taldyköldıŋ mäselesı boiynşa ekobelsendılermen, ekologtarmen jäne belsendı tūrǧyndarmen ötken kezdesulerden keiın qabyldandy.
«Astana Bas jospary» qyzmetkerlerı Qazaqstannyŋ bioaluantürlılıgın saqtau qauymdastyǧymen bırlesıp, London suly-batpaqty alqaptar ortalyǧy, Rainham Marshes tabiǧi parkı, Şervud ormany, Minsmere Reserve qoryǧy negızınde Ūlybritaniiadaǧy ärıptesterımen bırge tabiǧi parkterdı jobalau men saludyŋ halyqaralyq täjıribesın zerttedı. Qalalyq tabiǧi park aumaǧynda baqylau alaŋdary, bolaşaq biologtar, ihtiologtar, ornitologtar, ekologtar üşın bılım beru ortalyqtaryn salu jospary bar. Jalpy qala bilıgı tarapynan Kışı Taldyköldıŋ taǧdyryna qatysty jasalǧan mälımdemenıŋ bırı qazan aiynda qalalyq mäslihatta aityldy. Qala basşysy su tartylǧan jerde qazırdıŋ özınde 1,5 myŋ aǧaş otyrǧyzylǧanyn, taǧy 2 myŋ aǧaş egıletının, al uchaskenıŋ şamamen 30 gektar perimetrı qorşalǧanyn atap öttı. Onyŋ deregı boiynşa 2015 jylǧa deiın Ülken Taldykölde su kölemı 57 mln tekşe metr bolǧan. Osy jyldyŋ basynda 5 million tekşe metr bolsa, küzdegı ölşeu sudyŋ 1,5 million tekşe metr qalǧanyn körsettı, iaǧni kölemı bırneşe ese azaiǧan. Jerasty sulary deŋgeiı tömendedı, oǧan qosa qazır qalalyq kärız-tazartu jüiesınen şyqqan su Ülken Taldykölge emes, Esılge qūiylady. Sondyqtan äkımdık sudyŋ bır bölıgın Ülken Taldyköl men Kışı Taldykölge baǧyttaudy josparlap otyr eken.
