Ümıt oty öşpesın

Astana qalasy äkımdıgınıŋ «Ümıt» daǧdarys ortalyǧynda jūmys ıstegen künnen bastap 2337 adamǧa qyzmet körsetılgen. Onyŋ ışınde 758-ı – äiel, 1579-y – bala. Mūnda qyzmet aluşylar üşın barlyq qajettı ärı qolaily jaǧdai jasalǧan. Jalpy kölemı 1809,2 şarşy metrdı qūraityn ǧimarat alty qabattan tūrady. Ortalyqtyŋ syiymdylyǧy 50 tösek-orynǧa eseptelgen, qyzmetkerler sany 41 adamdy qūraidy. Daǧdarys ortalyǧy 18-den 58 jasqa deiıngı tūrmystyq zorlyq-zombylyq qūrbandaryn öz ötınışterımen, sondai-aq bılım beru, densaulyq saqtau jäne ışkı ıster organdarynyŋ bastamalarymen qabyldap, 1 aidan 6 aiǧa deiın stasionarlyq jaǧdaida äleumettık qyzmetter körsetedı.

Ortalyqqa qabyldanatyn qyzmet aluşy äielderdıŋ basym köpşılıgı – jetıspeuşılıkten, er azamattarynyŋ maskünemdıgınen, qūmar oiyndarǧa täueldı boluynan qiyndyq körıp, tūrmystyŋ türlı qyspaǧyna tüsıp, psihologiialyq zorlyq-zombylyqqa ūşyraǧandar. Olardyŋ 90 paiyzynyŋ jeke tūrǧyn üiı, tūraqty jūmys orny joq, tıptı resmi türde nekege tırkelmegen.  Köpşılıgınıŋ Astana qalasynda tuǧan-tuystary da joq. Osyǧan bailanysty olardyŋ jalpy ortamen qarym-qatynastary şektelıp, jan-jaǧynan, körşılerınen, özge adamdardan, qūqyq qorǧau qyzmetkerlerınen kömek sūrai almai, jyldar boiy öz-özderın tömen baǧalap, zorlyq-zombylyqqa tözuge mäjbür bolǧan.

Tynymsyz jūmys

Barar jer, basar tauy qal­ma­ǧanda, daǧdarys ortalyǧy äiel­der men olardyŋ balalaryna qauıpsız oryn-jai ūsyna otyryp, psihologiialyq jaǧdailaryn jeŋıldetu jäne onyŋ saldaryn joiyp, qajet bolǧan jaǧdaida tūrǧylyqty jerı boiynşa tırkeuge alu, jūmysqa ornalastyru, tūrǧyn üige kezekke qoiu, ajyrasu, aliment öndıru prosesterı boiynşa qūqyqtyq kömek körsetıp keledı. Ortalyqty panalap kelgen ärbır äieldıŋ tūrmystyq zorlyq-zombylyq, qatygez qarym-qatynasta bolǧan kezeŋderın eskere otyryp, qiyn jaǧdaidan şyǧu joldaryn belgıleitın jeke jūmys jospary äzırlenedı. Olar daǧdarys ortalyǧyna kelgen künnen bastap 72 saǧat ışınde medisinalyq tekseruden, Astana qalasy Polisiia departamentınıŋ joldamasy negızınde jäbırlenuşı sot-medisinalyq saraptamasyn jürgızuge jıberıledı. Medisinalyq qyzmet körsetu №14 qalalyq emhanada jürgızıledı. Astana qalasynyŋ Bılım basqarmasymen jasalǧan memorandumǧa säikes qyzmet aluşylardyŋ balalary daǧdarys ortalyǧynda tūru kezeŋınde jaqyn maŋdaǧy mektepterge auystyrylady.

2023 jyly jürgızılgen taldauǧa säikes 60 äiel boiynşa mynadai kriteriiler anyqtaldy. Qabyldanǧan äielderdıŋ eŋ köp sany psihologiialyq zorlyq-zombylyqqa – 100%, fizikalyq zorlyq-zombylyqqa – 100%, ekonomikalyq zorlyq-zombylyqqa – 82%, jynystyq zorlyq-zombylyqqa – 18% ūşyraǧan. Olardyŋ 19-y – joǧary bılımdı, 19-y – orta-arnaiy bılımdı, 21-ı – orta bılımdı, magistratura därejesı 1 äielde bar. Qyz­met aluşylar arasynda 30 jastan 39 jasqa deiıngı jas sanaty basym.

Ortalyq mamandarynyŋ üzdıksız jūmysynyŋ arqasynda 24 qyzmet aluşy 74 balasymen taraptardyŋ tatulasuy boiynşa şyǧaryldy. 2023 jyldyŋ qaŋtar-jeltoqsan ailaryn qosa alǧanda, qyzmet aluşylarǧa 766 qyzmet körsetıldı. Äleumettık qyzmetkerler ortalyqtyŋ qyzmet aluşylaryna 691 konsultasiia ötkızdı.

Senım telefonyn paidalan!

Ortalyqta täulık boiy 49-78-89, 8-707-336-20-36 nömırı boiynşa senım telefony jūmys ısteidı. 2023 jyly tūrmystyq zorlyq-zombylyqqa ūşyraǧan adamdardan 492 qoŋyrau tüstı (2022 jyly qoŋyraular sany – 299). Būl tūrmystyq zorlyq-­zombylyqtyŋ ösu tendensiia­syn, sondai-aq ortalyqtyŋ jūmysy turaly aqparattyŋ qoljetımdılıgın körsetedı. Ortalyqtan şyǧarylǧannan keiın bır jyl ışınde qyzmet aluşylarmen ömır süru jaǧdailary, jūmysqa ornalasu jaǧdailary boiynşa bailanys saqtalady jäne mümkındıgınşe kömek körsetıledı.

Ortalyqtyŋ basty qyzmetterınıŋ bırı – äleumettık-medisinalyq qyzmetter. Ortalyqqa kelıp tüsken qyzmet aluşylarǧa alǧaşqy medisinalyq tekseru jürgızıledı, qajet bolǧan jaǧdaida därıgerge deiıngı medisinalyq kömek körsetıledı jäne Astana qalasy Polisiia departamentınıŋ joldamasy negızınde jäbırlenuşı sot-medi­sinalyq saraptamasyn jürgızuge jıberıledı.

2023 jyly medisinalyq personalmen 555 äleumettık-
medisinalyq qyzmet körsetıldı, onyŋ ışınde 382 – därıgerge deiıngı kömek, 9 – jüktı äielderdı esepke alu, 4 – mügedektık, 13 – stasionarlyq emdeu,  98 – därıgerlık tekseru, 64 jedel järdem şaqyrudan öttı.

Ortalyqta ekı psiholog maman jūmys ısteidı. Qyzmet alu­şylardy ortalyqqa qabyldau kezınde psihologtarmen äŋgımelesu, qarym-qatynas, tyŋdau türınde şūǧyl psihologiialyq kömek körsetıledı. Jūmys barysynda qyzmet aluşylarǧa jeke diagnostikalyq tekseru men özın-özı baǧalauyn arttyru jūmystary jürgızıledı.

Balalar psihologiiasyna – erekşe nazar

Otbasyndaǧy zorlyq-zomby­lyqtyŋ nätijesınde bala ömırınıŋ barlyq salalarynyŋ qalypty jūmysy būzylyp, mınez-qūlqynda tüzetıluı qiyn, tereŋ jeke özgerıster oryn alady.

Otbasyndaǧy zorlyq-zombylyqty körgen balalarda eş­qandai sebepsız aşu, agressiia qalyptasady, köptegen jaǧdailarda balalar passivtı keledı, qūrdastarymen qarym-qatynastary būzylady. Keibır jasöspırımderde suisid äreketterınıŋ baiqaluy da mümkın. Būndai otbasylarda balalar agressorǧa nemese qūrbanǧa ainalady.

Kämeletke tolmaǧan balalardyŋ psihologiialyq densaulyǧyn saqtau maqsatynda ortalyqtyŋ psihologtary balalarmen 505 ret psihologiialyq treningter, tärbieşılermen bırlesıp ıs-şara ötkızdı.

Psiholog mamandardyŋ jürgızgen jūmystarynyŋ nätijesınde qyzmet aluşylardyŋ özderıne degen senımdılıgı artyp, emosiialaryn baqylai aluy, agressiianyŋ tömendeuı baiqalyp, öz betınşe şeşım qabyldauǧa, taŋdau jasauǧa, özın baǧalauǧa jäne qūrmetteuge üirenedı.

2023 jyly mamandardyŋ jūmys josparyna säikes 826 psihologiialyq qyzmet körsetıldı, onyŋ ışınde analarǧa 294 konsultasiia men 27 toptyq trening jürgızıldı. Ortalyq tärbieşılerınıŋ jūmysy kämeletke tolmaǧan balalardyŋ pedagogikalyq konsultasiiadan ötuıne järdemdesuge, qūndylyq baǧdarlaryn, közqarastaryn jäne mınez-qūlyq daǧdylaryn özgertu boiynşa sabaqtar ötkızuge baǧyttalǧan. Ortalyqta 2 tärbieşı men 2 tärbieşınıŋ kömekşısı mektepke deiıngı balalalarmen jūmys jürgızedı.

Eŋbek terapiiasy da maŋyzdy

Qyzmet aluşylar arasynda eŋbek terapiiasy jolǧa qoiyl­ǧan. Ortalyq mamandary qyz­met aluşylardyŋ qolda bar eŋbek daǧdylaryn tekseru jäne käsıptık baǧdarlauǧa järdemdesu, qyzmet aluşylardy qoljetımdı käsıpter men praktikalyq daǧdylarǧa, onyŋ ışınde emdeu-eŋbek qyzmetı, qauıpsızdık şaralaryn qamtamasyz ete otyryp, qoǧamdyq paidaly jūmystar arqyly oqytu jönındegı ıs-şaralardy ötkızedı.

10 jastan asqan balalarmen 68 ıs-şara (qolöner, monşaq toqu, iırılgen jıpten gülder, origami, mailyqtan gülder, 8 nauryzǧa arnalǧan aşyq hattar, suretterdı jaǧu, şūlyq quyr­şaqtaryn tıgu, pape-maşe,
tūzdy qamyrmen jūmys, monşaq, suret salu, jıppen jūmys, «Ertegıler» taqyrybyndaǧy plastilinnen modeldeu). Ötken jyly äieldermen 123 ıs-şara ötkızıldı (toqudy üiretu, monşaqtardan «aǧaş» toqu, täpışke tıgu, täpışke toqu, balalar şūlyqtaryn toqu, balaǧa snud (şarf) toqu, balalar şalbaryn tıgu, monşaqtardan bılezık toqu, patchvork tehnikasynda tıgudı üiretu).

Äleumettık jūmys jönındegı mamandarmen äleumettık-ekono­mikalyq qyzmetter körsetu boiynşa jūmys jürgızılıp, tiıstı jeŋıldıkter, järdemaqylar, ötemaqylar aluǧa järdem körsetıldı.

2023 jyly ortalyqqa kelıp tüsken ekı äielge densaulyǧyna bailanysty mügedektık räsımdeldı. 11 qyzmet aluşy atauly äleumettık kömek (AÄK) aluǧa ötınım berdı. On qyzmet aluşy tūrǧyn üi alu kezegıne qoiyldy. 11 qyzmet aluşyǧa sottan tys bankrottyq räsımdeu jürgızıldı. Tūrǧyn üi mäselesıne qatysty bırneşe qyzmetter körsetıldı. 30 äiel aluşy jūmysqa ornalastyryldy.

Ortalyqtyŋ «Baby eye clinic» klinikasymen jäne Qazaq köz aurulary ǧylymi-zertteu institutymen uaǧdalastyǧy boiynşa qyzmet aluşylarǧa jetekşı oftalmologtar men nevropotologtardyŋ tegın tekseru jäne keŋes beru qyzmetterı ūsynyldy. Qyzmet aluşylarǧa aqysyz negızde «Talmas Medikus» klinikasynda därıger-ginekolog pen därıger-proktologtyŋ konsultasiiasy men tekseruı jürgızıldı. Demeuşıler jyl saiyn «Mektepke jol» aksiiasy aiasynda  qyzmet aluşylar üşın mektep formasy men keŋse kerek-jaraqtary bar oquşy sömkesın satyp aluǧa kömek körsetedı.

Äleumettık- qūqyqtyq qoldau

Türlı mädeni ıs-şaralarmen qatar, mūnda keluşıler äleumettık-qūqyqtyq qyzmetterge de mūqtaj. Sol sebeptı ortalyqtyŋ zaŋgerlerı arnauly äleumettık qyzmetter körsetu standartyna jäne Qazaqstan Respublikasynyŋ zaŋnamasyna säikes äleumettık qamsyzdandyru jäne kömek alu qūqyqtaryna bailanysty tüsındırme jūmystaryn jürgızedı. Jäbırlenuşınıŋ jäne onyŋ balalarynyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etu maqsatynda polisiia inspektorlary, kämeletke tolmaǧan ıster jönındegı inspektorlar men äielderdı zorlyq-zombylyqtan qorǧau jönındegı inspektorlar jäbırlenuşınıŋ pıkırın eskere otyryp, qorǧau nūsqamasyn şyǧarady. Ol tūrmystyq zorlyq-zombylyq jasaǧan ne ony jasau qaupı töngen adamǧa qolhatpen oryndau üşın tapsyrylady.

Qorǧanys nūsqamasymen jäbırlenuşınıŋ erkıne qaişy, tūrmystyq zorlyq-zombylyq jasauǧa, ızdeuge, qudalauǧa, ortalyqqa keluge, auyzşa telefon arqyly söilesuge jäne onymen basqa täsıldermen bailanysuǧa tyiym salynady. Özıne qatysty qorǧau nūsqamasy şyǧarylǧan adamdy ışkı ıster organdary esepke qoiady jäne oǧan qatys­ty profilaktikalyq baqylau jüzege asyrylady. Qyzmet aluşylardyŋ qauıpsızdıgı maqsatynda baqylau kameralary ornatylyp, jospar boiynşa örtke qarsy ıs-şaralar jürgızılude. Sonymen qatar, ortalyq qūqyq qorǧau organdarymen tyǧyz jūmys ısteidı.

Saryarqa, Esıl, Almaty, Baiqoŋyr, Nūra audandarynyŋ äielderdı zorlyq-zombylyqtan qorǧau bölımşesımen bırlesıp, tūrmystyq zorlyq-zombylyqtyŋ aldyn alu boiynşa döŋgelek üstel ūiymdastyryldy.

Daǧdarys ortalyǧynda aiyna ekı ret azamattardy qabyldau jürgızıledı, onyŋ barysynda tuyndaǧan qiyn ömırlık jaǧdaidy şeşu joldary talqylanady. Ortalyqta äielderdıŋ «Amanat» partiiasy ökılderımen kezdesuı ūiymdastyryldy.

«Janūia» otbasy institutynyŋ qoldauymen ortalyqpen yntymaqtastyqtyŋ arqasynda Astana qalasy äkımdıgı janyndaǧy Äielder ısterı jäne otbasylyq-demografiialyq saiasat jönındegı komissiiamen bırlesıp, jyl boiy «Janūia» ortalyǧynyŋ aumaǧynda azamattardy qabyldau jürgızıledı.

Sonymen qatar, Astana qalasy äkımdıgı janyndaǧy Äielder ısterı jäne otbasylyq-demografiialyq saiasat jönındegı komissiia Mäjılıs deputattarymen bırlesıp, ortalyqqa kelıp, sonyŋ barysynda ortalyqtyŋ jūmysyna oŋ baǧa berdı. 2023 jyly mümkındıgı şekteulı jandarǧa arnalǧan arnaiy jolaqtar, mnemotaspalar, şūǧyl şaqyru tüimesı ornatyldy. Mümkındıgı şekteulı jandarǧa arnalǧan mamandar kabinetterı men bölmelerdıŋ esıkterı, sanitarlyq bölmeler, pandustar talaptarǧa sai ornatylyp, mümkındıgı şekteulı adamdardyŋ jürıp-tūruyna barlyq jaǧdailar jasalǧan. Biyl aqpan aiynan bastap qyz­met aluşylar üşın tamaqpen qamtamasyz etu qyzmetı autsorsingke auystyryldy. Sonymen qatar qyzmet aluşylar sanyn 70 adamǧa deiın arttyrudy josparlap otyr. Ortalyq qyzmetkerlerıne körsetıletın qyzmetterdıŋ tiımdılıgı men sapasyn arttyru üşın barlyq jaǧdai jasalǧan.