ادام تاريحتى جاسايدى, ال تاريح ادامدى سىنايدى. ال سىناقتى كوتەرگەندى ەلى دە قۇرمەتتەيدى, جۇرتى دا جاقتايدى. قۇدايعا شۇكىر, قازاقتا وسىنداي سان قاتپارلى سىناقتان سۇرىنبەي ءوتىپ, كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ جۇرگەن جايساڭ جاندار جەتەرلىك. سونداي ەلىنە ەلەۋلى, حالقىنا قالاۋلى ازاماتتىڭ بىرەگەيى ادىلبەك جاقسىبەكوۆ دەر ەدىم.
ادىلبەك جاقسىبەكوۆ ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك الىپ, دەربەس مەملەكەتىمىز قۇرىلا باستاعان قيىن تۇسىندا جاڭا ەكونوميكالىق قاتىناستى يگەرۋگە باتىل كىرىسكەن ساناۋلى كاسىپكەرلەردىڭ قاتارىنان. ماسكەۋدەگى بۇكىلوداقتىق مەملەكەتتىك كينەماتوگرافيا ينستيتۋتىنىڭ ەكونوميكا فاكۋلتەتىن ءبىتىردى. الايدا, جاڭا زاماننىڭ تالابىن تەز ۇعىندى ما ەكەن, 1987 جىلى پلەحانوۆ اتىنداعى حالىق شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ قايتا دايارلاۋىنان ءوتتى. قات-قابات شارۋاعا بەل شەشە كىرىسىپ كەتكەن جاس كاسىپكەر تاڭداعان ماماندىعىنا قاراي عىلىمي جۇمىسپەن دە اينالىسىپ, ناتيجەسىندە ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى اتاندى. 1988-1995 جىلدار ارالىعىندا «تسەسنا» كوپ سالالى كورپوراتسياسىن باسقارىپ, وتاندىق ءوندىرىستى ۇيىمداستىرۋدىڭ ونەگەسىن كورسەتە ءبىلدى. كورپوراتسيا قۇرامىنداعى كاسىپورىنداردىڭ ءتۇرلى ونىمدەرى مەن كورسەتكەن قىزمەتى تۇتىنۋشىنىڭ يگىلىگىنە اينالا بەردى. بەرەكەلى ىسكە باس بولىپ جۇرگەن ازاماتتى اقمولا تۇرعىندارى 1995 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنت سەناتىنا دەپۋتات ەتىپ سايلادى. ەلىمىز ەندى ەگەمەندىگىن العان, الايدا, كەڭەس وداعى كەزىندەگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعداي قۇلدىراپ تۇسكەن تۇستا كۇنكورىستىڭ جاڭا ءتاسىلىن يگەرۋگە, ياعني بيزنەس جۇرگىزۋ ارقىلى وتاندىق ەكونوميكانى دامىتۋعا قالاي ۇلەس قوسۋدىڭ جولىن تاپقان جاقسىبەكوۆتىڭ جىگەر-قايراتى ەلەنبەي قالۋى مۇمكىن ەمەس ەدى. بۇعان قوسا پارلامەنت قابىرعاسىنداعى بەلسەندى پوزيتسياسى دا ايقىن بايقالا باستادى. كوپ ۇزاماي-اق ناقتىلاپ ايتقاندا 1996 جىلى اقمولا وبلىسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى قىزمەتىنە تاعايىندالادى. بۇل قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ەل استاناسىن الماتىدان اقمولاعا كوشىرۋ باستاماسىن كوتەرۋىمەن تۇسپا-تۇس كەلگەن كەزەڭ بولاتىن. ەلباسىمىزدىڭ وسى ءبىر تاريحي يدەياسى كوپ ۇزاماي جۇزەگە استى, اقيقاتقا اينالدى. مىنە, ءدال وسى تۇستا جاڭا ەلوراداعا اسا جاۋاپتى, اسا ىسكەر باسشى كەرەك بولعانى ءسوزسىز ەدى. قاي ءىستى بولسىن اسقان كورەگەندىلىكپەن, تەرەڭ تالعامپازدىقپەن شەشەتىن نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ وسى جولعى تاڭداۋى جاقسىبەكوۆكە ءتۇستى. ءسويتىپ 1997 جىلدىڭ 10 جەلتوقسانىندا ادىلبەك رىسكەلدىۇلى جاقسىبەكوۆ مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن جاڭا استانامىزدىڭ اكىمى بولىپ تاعايىندالدى. ەلدىكتى كوكسەگەن ەر ازامات ءۇشىن بۇدان ارتىق جاۋاپكەرشىلىك بولۋى مۇمكىن بە؟! وسى ورايدا, كەزىندە قالا اكىمىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى بولعان, تانىمال پۋبليتسيست سادىبەك تۇگەلدىڭ مىنا ءبىر ەستەلىگىن كەلتىرگەندى ءجون سانادىم: «ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ كادر ساياساتىنداعى ۇلكەن جەتىستىكتەرىنىڭ ءبىرى – اقمولا قالاسىنا ادىلبەك جاقسىبەكوۆتى اكىم ەتىپ تاعايىنداۋى ەدى. بۇل – ءبىر مەنىڭ عانا پىكىرىم ەمەس, ارقا ءوڭىرىندەگى اعايىننىڭ اۋزىندا ءجۇرگەن اڭگىمە. جاڭا استانامەن ءبىرگە جاساسىپ كەلە جاتقان جۇرتشىلىقتىڭ كوزبەن كورىپ, ويعا تۇيگەن شىنايى شىندىعىنىڭ ءوزى وسى بولارىنا ەش كۇمان كەلتىرە المايسىڭ! شىنتۋايتىندا, ادىلبەك رىسكەلدىۇلىنىڭ قالا باسشىلىعىنا تاعايىندالۋىمەن باس شاھارعا سونى وزگەرىس, جاڭا لەپ كەلگەندەي بولدى. ەڭ باستى ەرەكشەلىگى – ەلباسى تاپسىرمالارىن مۇلتىكسىز ورىنداپ, سەنىمنەن شىعا بىلۋىندە جاتسا كەرەك قوي. ءاردايىم ىزدەنىس ۇستىندە جۇرەتىن ادەكەڭ – جىلت ەتكەن جاڭالىققا جانى قۇمار. مۇلدەم جاڭاشا ويلايتىن ۇرپاقتىڭ وكىلى. تۋعان قالاسىنىڭ وي-شۇقىرىن بەس ساۋساقتاي جاتقا ءبىلىپ, سونى جۇمىس بارىسىندا دۇرىس پايدالانا بىلەتىندىگىن سان مارتە دالەلدەگەن ازامات» دەپ اعىنان جارىلادى ارىپتەس اعامىز.
ومىردەرەك
1954 جىلى 26 شىلدەدە قوستاناي وبلىسى قارابالىق اۋدانىنىڭ ءبورىلى اۋىلىندا تۋعان.
1977 جىلى بۇكىلوداقتىق مەملەكەتتىك كينەماتوگرافيا ينستيتۋتىنىڭ (ماسكەۋ قالاسى) ەكونوميكا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن, 1987 جىلى پلەحانوۆ اتىنداعى ماسكەۋ حالىق شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىندا ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جابدىقتاۋدى ۇيىمداستىرۋشى ماماندىعى بويىنشا قايتا دايارلاۋدان ءوتتى.
ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى.
قازاق كسر مەمكينو جانە مەمجابدىقتاۋ جۇيەسىندە جۇمىس ىستەدى, بىرقاتار كاسىپورىنداردى باسقارعان.
1988-1995 جىلدارى «تسەسنا» كوپ سالالى كورپوراتسياسىن باسقاردى.
1995 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلاندى.
1996 جىلى اقمولا وبلىسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالادى.
1997-2003 جىلدارى – استانا قالاسىنىڭ اكىمى.
2003-2004 جىلدارى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ يندۋستريا جانە ساۋدا ءمينيسترى.
2004-2008 جىلدارى – قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى.
2008 جىلعى قاڭتار – قازان ارالىعىندا – «نۇر وتان» حالىقتىق-دەموكراتيالىق پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى – قر پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى.
2008-2009 جىلدارى رەسەي فەدەراتسياسىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى بولدى.
2009-2014 جىلدار ارالىعىندا – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قورعانىس ءمينيسترى.
2014 جىلعى 3 ساۋىردە مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى بولىپ تاعايىندالدى.
قر فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى. 2008 جىلى استانا قالاسىنداعى «دوڭگەلەك الاڭ» ارحيتەكتۋرالىق كەشەنى ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتاندى.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ», II جانە III دارەجەلى «بارىس», III دارەجەلى «كنياز ياروسلاۆ مۋدرىي» (ۋكراينا) وردەندەرىمەن جانە مەدالدارمەن ناگرادتالعان. «زاجەچ زۆەزدۋ-ستوليتسۋ», «تاك ناچينالاس استانا. زاپيسكي پەرۆوگو اكيما ستوليتسى» كىتاپتارىنىڭ اۆتورى.
ادىلبەك جاقسىبەكوۆ اكىم بولعان كەزدەگى كۋا بولعان مىنا ءبىر وقيعا دا ويىمىزدا ءالى جاڭعىرىپ تۇرعانداي. استانا قالاسىنىڭ العاشقى تۇساۋكەسەرىنە وراي وتكىزىلگەن باسپاسوز ءماسليحاتىنا قاتىسقان شەتەلدىك ءجۋرناليستىڭ ءبىرى وعان «قازاقستاننىڭ جاڭا ەلورداسى استانا قالاسىندا اۋىزسۋدىڭ ساپاسى ناشار دەگەن ءسوز راس پا؟» دەگەن سۇراق قويدى. سوندا ادىلبەك رىسكەلدىۇلى «ءسىزدىڭ بۇل ءسوزدى قايدان ەستىگەنىڭىزدى بىلمەيمىن, بىراق مەن ءۇشىن وسى قالانىڭ سۋى – ەڭ ءتاتتى سۋ…» دەپ جاۋاپ بەردى. … ءبىز بولساق «تۋعان ەلدىڭ, تۋعان جەردىڭ پاتريوتى دەگەن وسىنداي بولار» دەسىپ, مارقايىپ قالدىق. شىنىمەن سولاي ەمەس پە؟! استانانىڭ تۇڭعىش اكىمىنە قاتىستى مۇنداي جايلاردى دايەكتەپ تۇگەندەي بەرسەك, ۇزىن-سونار اڭگىمەگە جالعاسا بەرمەك. ولاي دەيتىنىمىز «استانا قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى» اتاعىن العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ يەلەنگەن اتپال ازاماتتىڭ قارىمدى دا قايىرىمدى ىستەرى جايىندا ءالى كۇنگە دەيىن ەل اۋزىندا جىلى لەبىزدەر ايتىلادى.
ەلوردامىزدىڭ العاشقى قازىعىن قاداۋعا قاتىسىپ, استانا قالاسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جاڭا قالانى سالۋداعى يدەيالارىن جۇزەگە اسىرۋعا قوماقتى ۇلەس قوسقان ادىلبەك جاقسىبەكوۆ 2003 جىلى ماۋسىم ايىندا قر يندۋستريا جانە ساۋدا ءمينيسترى قىزمەتىنە اۋىستى. ودان كەيىن پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە جەتەكشىلىك ەتتى.
مەملەكەت باسشىسى جۇكتەگەن قاي جۇمىستى بولسىن مۇقيات ورىنداي بىلەتىن ءا.جاقسىبەكوۆ باسقا دا مەملەكەتتىك ماڭىزدى جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەردى اتقاردى. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى قىزمەتىن ابىرويمەن اتقارىپ جۇرگەن ادىلبەك رىسكەلدىۇلى جاقسىبەكوۆ اسقارالى جاستى باعىندىرىپ, كەمەل شاعىنا كەلىپ وتىر.
ەل مۇددەسى ءۇشىن ايانبايتىن ازاماتتىڭ ەڭبەگى ەلەنىپ, جۇرتىنىڭ قۇرمەتىنە بولەنىپ جاتسا, كىمگە بولسىن, بۇدان اسقان ابىروي بولا ما؟! وسى ورايدا, ءبىزدىڭ ويىمىزشا قازاق ەلىنىڭ جاڭا استاناسىنىڭ تۇڭعىش اكىمى بولعان ادىلبەك جاقسىبەكوۆ ناعىز ابىرويى اسقاقتاعان ازامات. اسقاقتاي بەرىڭىز!
عالىم قوجابەكوۆ
