مادەنيەت

انالارعا ارنالعان التىن تۇعىر

بيىل وتىرار اتىرابىنىڭ شىعىس بولىگىندە ورنالاسقان ەسكى شىلىك قونىسىنا 200 جىل, ال جاڭا شىلىك اۋىلىنىڭ قۇرىلعانىنا 50 جىل تولىپ وتىر.وسىعان وراي, وتىرار اۋدانىندا وتان-انا مەن جەر-­انانىڭ قادىر-قاسيە­تىن تەرەڭ ۇعىنا وتىرىپ, وسىدان 50 جىل بۇرىن ەسكى شىلىك ەلدى مەكەنىندە بولعان سۋ تاس­قىنىندا قاھارلى قىس­تىڭ ىزعارىنا قاراماي, شاڭىراعىن شايقالتپاي امان ساقتاعان انالارعا ارنالىپ سالىنعان «ەل-انا» مونۋمەنتىنىڭ اشىلۋ سالتاناتى ءوتتى. ارداقتى انالاردىڭ قۇرمەتىنە ارنالعان نىسان ەلىمىزگە بەلگىلى مەتسەنات سەرىكجان سەيىتجانوۆتىڭ دەمەۋشىلىگىمەن سالىندى.
اتالعان شاراعا كەلگەن مارتەبەلى مەيمانداردى اۋداننىڭ كىرەبەرىس باس قاقپاسىنان كۇتىپ العان اۋدان اكىمى ­ابدىعالي ءجۇنىسوۆ جاڭا شىلىك اۋىلىنداعى ايگىلى اقىن مۇحتار ­شاحانوۆتىڭ شىعارماشىلىق ءۇيىنىڭ ەكسپوزيتسيا­سىمەن تانىسۋعا شاقىر­دى. مۇنان سوڭ قوناقتار ەسكى شىلىك اۋىلىنىڭ كىرەبەرىسىندەگى «ەل-­انا» مونۋمەنتىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قاتىس­تى. سالتاناتتى شارادا ءان پاديشاسى ءشامشى قالدايا­قوۆتىڭ بارشا جۇرەكتەردى تەربەگەن «انا تۋرالى جىر» اتتى ءانى شىرقالىپ, ەسكەرتكىش الدىنا گۇل شوقتارى قويىلدى.
اشىلۋ سالتاناتىندا وتىرار اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى, ەڭبەك ارداگەرى ساعىندىق قىدىر ءسوز الىپ, 200 جىلدىق تاريحى بار شىلىك اۋىلىنىڭ شەجىرەسىنە جان-جاقتى توقتالىپ, بۇگىنگە دەيىن جەتكەن جەتىستىكتەرىن اسەرلى اڭگىمەلەپ بەردى. شارا بارىسىندا عالىم, تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور كەرىمجان ­سەيىتجانوۆ بۇل كومپوزيتسيا يدەياسىنىڭ پايدا بولۋ سەبەپتەرىن ايتسا, مەتسەنات, وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتى سەرىكجان سەيىتجانوۆ پەن سەناتور ءالىمجان قۇرتاەۆ ەل رۋحىن كوتەرەتىن يگىلىكتى ءىستىڭ كەيىنگى ۇرپاققا بەرەر ءتالىمى مول ەكەندىگىن ءسوز ەتتى. «ەل-انا» مونۋمەنتىنىڭ اۆتورى, بەلگىلى ءمۇسىنشى جۇباي ساعىمبەكوۆ انالارعا ارنالعان تۇعىردىڭ نەگىزگى يدەياسىن بايانداپ بەردى. سالتاناتتى جيىندا حالىق اقىنى اسەلحان قالىبەكوۆا مەن بەلگىلى ايتىسكەر اقىن مارجان ەسجانوۆا جۇرەكجاردى ارناۋ ولەڭدەرىن وقىپ, كوپ­شىلىكتى رۋحتى جىرلارىمەن ءبىر سەرپىلتىپ الدى.
مۇنان سوڭ س.قۇرتاەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتە «ەسكى شىلىك قونىسىنا 200 جىل» اتتى عىلىمي كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىرىلىپ, كونفەرەنتسيا جۇمىسىندا اۋدان باسشىسى ابدىعالي ءجۇنىسوۆ: «قازاق حالقىندا «تۋعان جەرگە تۋىڭدى تىك» دەپ بەكەر ايتپاعان. پاتريو­تيزم كىندىك قانىڭ تامعان جەرىڭە, وسكەن اۋىلىڭا, قالاڭ مەن وڭىرىڭە, ياعني تۋعان جەرىڭە دەگەن سۇيىسپەنشى­لىكتەن باستالادى. ەلبا­سى­مىز ن.نازارباەۆتىڭ «بو­لاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسىندا ءاربىر ازاماتتىڭ تۋعان جەرگە, تۋعان ەلگە قىزمەت ەتۋى پارىز ەكەندىگى جايىندا ايتىلعان بولاتىن. وسى رەتتە كىندىك قانى تامعان شىلىك اۋىلىنا قاي كەزدە دە كومەك قولىن سوزىپ, اۋىلىنىڭ, تۋعان جەرىنىڭ وركەندەپ وسۋىنە سۇبەلى ۇلەس قوسىپ جۇرگەن ەل اعاسى, مەتسەنات سەرىكجان سەيىتجانوۆقا قاشاندا ەل قۇرمەتى جوعارى» دەي كەلە, ەل ازاماتتارىنىڭ بەرەكەلى ىستەرىنە مول تابىس تىلەدى.
جيىندا ەل تاريحى, شىلىك اۋىلىنىڭ قۇرىلعان كەزەڭدەرى مەن كەڭەستىك داۋىردەگى ەل جاعدايى جانە ەگەمەندىك العاننان كەيىنگى جىلدار جان-جاقتى ءسوز بولىپ, كەلەلى ويلار ايتىلدى. كونفەرەنتسيا بارىسىندا «قۇتتى مەكەن شىلىك» اتتى البوم-كىتاپتىڭ تۇساۋى كەسىلدى. شارا سوڭى ومىردەن وتكەندەردى ەسكە الۋعا ارنالعان داستارقانعا ۇلاسىپ, اس بەرىلىپ, قۇران وقىلدى.

تۇركىستان وبلىسى

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button