ماۋسىمدىق ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – مەكتەپ فورماسى. كۇنى كەشەگە دەيىن ءار مەكتەپ ءارتۇرلى فورما ويلاپ تاۋىپ, وقۋشىلار ءتۇرلى شالبارلار مەن قىسقا يۋبكالار, الاباجاق كەۋدەشەلەر كيىپ كەتكەن ەدى. ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ «ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى ءۇشىن مىندەتتى مەكتەپ فورماسىنا قويىلاتىن تالاپتاردى بەكىتۋ تۋرالى» №26 بۇيرىعى شىعىپ, بىلتىر بۇل ماسەلەگە نۇكتە قويىلعانداي ەدى. ال ەندى…
الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك جويىلاتىن بولدى دەپ قۋاندىق. ءسويتىپ وتكەن وقۋ جىلىنان باستاپ ەلىمىزدەگى بارلىق مەكتەپتەر بىرىڭعاي مەكتەپ فورماسىنا كوشتى.
مينيسترلىكتىڭ بۇل شەشىمىنە اتا-انالار تاراپىنان قارسىلىق بولعان جوق. ءبىرى «بيىل كيگەن كيىمدى كەلەسى جىلى دا كيەتىن بولساق, ساپالىسىن الايىق» دەپ ۇرىنسا, ەندى ءبىرى «ءبىر بالاما سىيماي قالسا, ەكىنشىسى كيەر» دەپ دامەلەندى. ءسويتىپ, ۇلگىسى كلاسسيكالىق, قوڭىر كوك ءتۇستى كيىمدى ءار اتا-انا ءوز تاڭداۋىمەن الدى. بىراق, بيىل بۇل فورما تاعى وزگەردى. تامىز باستالىسىمەن فورماعا باس قاتىرعان اتا-انالاردىڭ قاراسى كوبەيدى. سەبەبى, استانالىق كەيبىر مەكتەپتەر «ءوز فورمالارىن» ويلاپ تاۋىپ ۇلگەرىپتى.
رەداكتسيامىزعا حابارلاسقان اتا-انالاردىڭ ايتۋىنشا, №74 مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ باسشىلىعى جىلدىڭ سوڭىندا اتا-انالار كوميتەتتەرى توراعالارىمەن كەزدەسۋ ۇيىمداستىرعان. الايدا بۇل جيىننان باسقا اتا-انالاردىڭ دەنى حابارسىز. سول جينالىستاردا مەكتەپتىڭ ءوز فورما ۇلگىسى تاڭدالىنىپتى. ەندى بيىلعى وقۋ جىلىندا وقۋشىلار وسى فورمامەن كەلۋلەرى كەرەك. باراتىن مەكەنجاي دا, تىگەتىن تىگىنشى دە بەلگىلى. «ءاۋ باستا مەكتەپ فورماسىنىڭ وزگەرۋى, ونىڭ قىمباتتىعى, ءبارى الەۋمەتتىك تۇرعىدا از قامتىلعان وتباسىلارعا عانا اسەرىن تيگىزەدى. ارينە, وعان ءبىراز اتا-انالار قوسىلىپ, قۋانىپ جاتىر. ءبىزدىڭ فورمامىز باسقالاردان ەرەكشە بولادى دەپ. جاعدايى بارلار ءۇشىن بۇل ماسەلە ەمەس. ال بىلتىرعى العاندارىمىزدى بيىل كيە الماساق, ەرتەڭ تاعى ءبىر جەرگە كوشەتىن بولساق ءبىز نە ىستەيمىز؟» دەيدى ولار.
بۇل ماسەلە بويىنشا, قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنا دا حابارلاستىق. ولار مەكتەپ باسشىلىعى تاراپىنان مۇنداي ولقىلىقتارعا جول بەرىلمەۋى كەرەكتىگىن العا تارتتى. «بيىلعى وقۋ جىلىندا دا استاناداعى بارلىق مەكتەپ وقۋشىلارى بىرىڭعاي مەكتەپ فورماسىن, ياعني, قوڭىر كوك ءتۇستى فورما كيەدى. ەشكىم اتا-اناعا «وسىنداي فورما ال» دەمەيدى. ءار اتا-انا بالاسىنا كيىمدى ءوزى تاڭدايدى. ەڭ باستىسى ءتۇسى مەن ءستيلى بىردەي بولۋى كەرەك. ۇلدارعا ارنالعان مەكتەپ كيىمىنىڭ جيىنتىعىندا پيدجاك, جيلەت, شالبار, مەرەكەلىك اق كويلەك, كۇندەلىكتى كويلەك, توقىما كەۋدەشە, ۆودولازكا بار. ەرەجەگە ساي, ەڭ كەم دەگەندە كويلەك, جيلەت پەن شالبار بولۋى ءتيىس. قىزدارعا ارنالعان تولىق جيىنتىقتا پيدجاك, جيلەت, بەلدەمشە, كلاسسيكالىق بلۋزكا, توقىما كەۋدەشە, سارافان, ۆودولازكا بار. مەكتەپ فورمالارىن ءبىر-بىرىنەن اجىراتاتىن ءار ءبىلىم وشاعىنىڭ ءوز بەلگىلەرى بولادى. ولار پيدجاكقا جانە جيلەتكە تىگىلەدى. مەكتەپتەر بۇل كيىمدەردى قۇجاتتا كورسەتىلگەن تالاپتارعا ساي ەتىپ تىگىپ بەرەتىن مەكەمەنى وزدەرى تاڭدايدى» دەيدى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى جازيرا اسانوۆا.
ەسكەرەتىن جاعداي, بۇل كيىمدەردى بالالار كيەتىندىكتەن ماتانىڭ ساپاسىنا دا ءمان بەرۋ كەرەك. مەكتەپ فورماسىنىڭ ماتاسى رەتىندە جارتىلاي ءجۇن جانە ماقتا, كيىسكە ءتوزىمدى, انتيباكتەريالدىق, انتيميكروبتىق جانە انتيستاتيكالىق قاسيەتتەرى بار ماتالار قولدانىلادى. كيىمنىڭ 75-85 پايىزى تابيعي ماتالاردان تۇرۋى كەرەك. ونىڭ قىرتىسىن بولدىرماۋ ماقساتىندا سينتەتيكالىق قوسپالاردىڭ 15-25 پايىزى بار ماتالار ۇسىنالادى.
P.S: ءار مەكتەپ, ءتۇسىن وزگەرتپەگەنىمەن, ءتۇرىن وزگەرتىپ, ءوز دەگەندەرىن وسىلاي جاساي بەرسە نە بولادى؟ ءاۋ باستا, قالتانى قاقپاۋدىڭ, الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى جويۋدىڭ امالىمەن جاسالىنعان بىرىڭعاي فورمانىڭ ارتىقشىلىعى قايدا؟ الدە مۇنى دا مەكتەپ ديرەكتورلارى ءوز پايدالارىنا شەشۋدى كوزدەپ وتىر ما؟ ولاي بولماسا, نەگە كەز-كەلگەن مەكتەپكە جارايتىن, كەز-كەلگەن جەردەن ساتىپ الا الاتىن فورمانى كيگىزە بەرمەيدى؟
ەندى اتا-انالار بىلتىرعى كيىمدەرىن جيناپ قويىپ, بيىلعى ۇلگىگە امالسىز تاپسىرىس بەرۋگە كوشتى…
ءبىلىم باسقارماسى قالا بويىنشا ءوز فورمالارىن ۇسىنىپ, ءبىر تاۋار وندىرۋشىدەن عانا ساتىپ الۋعا شاقىرعان ءبىلىم وشاقتارى بولسا, 55-68-53, 55-68-83, 55-68-73 نومىرلەرىنە حابارلاسۋ قاجەتتىگىن ايتادى.
گۇلجان راحمان
گۇلميرا شاياحمەتوۆا, اتا-انا:
– بىلتىر عانا وسى قويۋ كوك ءتۇستى فورمانى قۋانا الدىق. ەندى بيىل بۇل فورمامىز كويلەك بولىپ وزگەرىپ جاتىر. جاعاسى بار ەكەن. ءبىر قالانىڭ ىشىندە بىرنەشە رەت كوشىپ جۇرە بەرەتىن قازاقپىز عوي. ەندى بالامىز باسقا مەكتەپكە اۋىسسا بۇل كيىمىمىز ءسوزسىز جارامايدى. اتا-انالار كوميتەتىنىڭ جينالىسى ءوتىپ, سوندا ماقۇلدانعان جوبا دەيدى. ول جينالىسقا قاتىسقان ءبىر اتا-انا قالايشا باسقا 30 اتا-انانىڭ اتىنان سويلەي الادى؟ بىرىڭعاي مەكتەپ فورماسى دەگەنىمىز وسى ما سوندا؟ مينيسترلىكتىڭ شەشىمىنە سايكەس, ءبارىنىڭ سول فورمادا قالا بەرگەنى دۇرىس ەدى. مەن بيىل بۇل فورمانى الا المايمىن.
