كەشە وتكەن قالالىق ءماسليحاتتىڭ كەزەكتى سەسسياسى دۇنيەدەن وزعان اسا كورنەكتى قالامگەر, مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى, قر ەڭبەك ەرى ءابىش كەكىلباەۆتى ءبىر مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الۋدان باستالدى. سەسسيانىڭ كۇن تارتىبىندە ون سەگىز ماسەلە قارالدى. سونىڭ ەڭ اۋقىمدىسى – 2016-2020 جىلدارعا ارنالعان استانا قالاسىن دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ جوباسىمەن قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى اندرەي لۋكين تانىستىردى.
مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ۇسىنعان «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارىندا استانانى زەرتتەۋشىلەردى, ستۋدەنتتەردى, كاسىپكەرلەردى, بارلىق وڭىرلەردەن تۋريستەردى تارتاتىن ەۋرازيانىڭ ىسكەرلىك, مادەني, عىلىمي ورتالىعىنا, سونداي-اق ونىرلىك حابقا اينالدىرۋ جانە ءومىر ءسۇرۋ ساپاسى جاعىنان الەمدەگى ۇزدىك ءجۇز قالانىڭ قاتارىنا ەنگىزۋ ماقساتتارىن قويعانىن اتاپ وتكەن ا. لۋكين بۇل باعىتتا اكىمدىك حالىقارالىق رەيتينگتىك كومپانيالارىمەن بىرلەسىپ, جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقانىن جەتكىزدى.
«Moody’s» اگەنتتىگىنىڭ زەرتتەۋىنشە, اعىمداعى جىلى استاناعا «Baa 3» رەيتينگى بەرىلىپ, باس شاھارىمىز «تۇراقتى» دەگەن بولجامعا يە بولدى. بۇل – ەلوردادا تارتىمدى ينۆەستيتسيالىق احۋال قالىپتاسقانىن بىلدىرەدى.
«قازىرگى تاڭدا استانا بارسەلونا, ستامبۋل, مادريد, ريگا قالالارىمەن ءبىر ساتىدا تۇرسا, ميلاننان ءبىر دەڭگەي تومەن ورنالاسقان. «Smart سity» ياعني «اقىلدى قالا» رەيتينگى بويىنشا استانا الەمدە 21-ءشى ورىندى يەلەنىپ وتىر. «Mercer» جانە «ەكونوميست» اگەنتتىكتەرىنىڭ زەرتتەۋ قورىتىندىلارى استانا 2012-2014 جىلدارى دەنساۋلىق ساقتاۋ, ءبىلىم بەرۋ, الەۋمەتتىك-مادەني قىزمەت كورسەتۋ, كولىك ينفراقۇرىلىمىنىڭ دامۋى سالالارى بويىنشا دامىعان قالالاردىڭ اراسىندا ورتاشا دەڭگەيدە تۇرعانىن انىقتادى. سوندىقتان اكىمدىك ەل ۇكىمەتىمەن بىرلەسىپ, 2050 جىلعا قاراي استانانى الەمدەگى ۇزدىك 10 قالانىڭ قاتارىنا ەنگىزۋ ماقساتىندا تۇجىرىمداما ازىرلەپ, بەكىتتى. بۇل تۇجىرىمدامانى ىسكە اسىرۋدىڭ العاشقى كەزەڭىندە, ياعني 2020 جىلعا دەيىن استانانى زامانۋي جانە ءومىر سۇرۋگە جايلى مەگاپوليسكە اينالدىرۋدىڭ نەگىزى قالانادى» دەدى اكىم ورىنباسارى.
ونىڭ ايتۋىنشا, قالاداعى بيزنەس جانە قارجى سەكتورىنداعى قىزمەت كورسەتۋ ىسىندە ىلگەرىلەۋ بار. جوعارى تەحنولوگيالىق جانە عىلىمعا نەگىزدىلگەن ءوندىرىس وشاقتارى كەشەنىنىڭ ءورىسى دە كەڭەيىپ جاتىر. سونىمەن قاتار «اقىلدى قالا» تەحنولوگياسىن ەنگىزەتىن ينفراقۇرىلىم دا جاسالعان. مەديتسينالىق جانە عىلىمي-ءبىلىم بەرۋ باعىتتارىنداعى كلاستەردىڭ دامۋى دا بايقالادى. وسىنىڭ ءبارى باسەكەلەستىككە توتەپ بەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
الايدا, ولقىلىقتار دا جوق ەمەس. «كولىكتىك-لوگيستيكالىق جۇيەنىڭ دامۋ كورسەتكىشى ماردىمسىز. تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق جەلىلەر توزۋىنىڭ كورسەتكىشى دە جوعارى. قالادا بالامالى ەنەرگيا كوزدەرى جوق. تۋريزم سالاسىنداعى جۇمىس تا كوڭىل كونشىتپەيدى. مادەنيەت سالاسىنداعى قىزمەت كورسەتۋ جايى حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەس كەلمەيدى. قالانىڭ شەتكەرى اۋماعى مەن وعان جالعاساتىن اقمولا وبلىسىنىڭ اگلومەراتسياسى ەكونوميكالىق جانە ينفراقۇرىلىمدىق جاعىنان ولقى سوعىپ تۇر» دەگەن بايانداماشى ولقىلىقتاردى جوياتىن جانە قالانى دامىتۋعا نەگىزدەلگەن التى نەگىزگى باعىتتى اتاپ ءوتتى. ولاردىڭ قاتارىنا ەكونوميكا, الەۋمەتتىك سالا, قوعامدىق قاۋىپسىزدىك, ينفراقۇرىلىم, ەكولوگيا جانە مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ سالالارى كىرەدى. ا. لۋكين وسىلاردىڭ بارلىعى قالاي ىسكە اساتىنىن ەگجەي-تەگجەيلى باياندادى. قورىتىندىسىندا ءماسليحات دەپۋتاتتارى ۇسىنىلعان قالانى دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ جوباسىن قولدادى.
ودان كەيىن استانا قالاسىنىڭ ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى جانات نۇرپەيىسوۆ قالانىڭ 2016-2018 جىلدارعا ارنالعان بيۋدجەتىمەن تانىستىردى. ءماسليحاتتىڭ تۇراقتى كوميسسيالارىنىڭ ەسەبى تىڭدالدى. بىرقاتار شەشىمدەرگە تولىقتىرۋلار مەن وزگەرىستەر ەنگىزىلدى.
سوڭىندا ءماسليحاتتىڭ كەلەسى جىلعا ارنالعان جۇمىس جوسپارى تالقىلانىپ, ءار سەسسيادا ايتىلعان سىن پىكىرلەر مەن ۇسىنىستاردىڭ ورىندالۋ بارىسى قارالدى.
امانعالي قالجانوۆ
