ىستانبۇل تاريحىنا – 565 جىل
تۇركيانىڭ ىستانبۇل قالاسى مامىردىڭ 30-ىندا ءوزىنىڭ 565 جىلدىعىن اتاپ ءوتتى. وسمانلى شەرىكتەرى ونىڭ وسىنشا ۋاقىت بۇرىن كونستانتينوپول بولىپ تۇرعان كەزىندە باسىپ العان ەدى.
قالا مەرياسى مەرەكەنى ەسكى شەحير ماڭىنداعى التىن ءمۇيىز ايلاعىنىڭ ورتاسىندا وتكىزدى. سالتاناتتى جيىندا تۇركيا پرەزيدەنتى رەدجەپ تايپ ەردوعان ءسوز الىپ, وتانداستارىن وسى تاريحي داتامەن قۇتتىقتادى.
مەرەكەلىك باعدارلاما كەشكى اۋىزاشار – يفتاردان باستالدى. سودان كەيىن «حاليچ» كونگرەسس-
ورتالىعىنداعى اشىق الاڭدا تۇرىك كلاسسيكالىق مۋزىكاسىنىڭ حورى – تاساۆۆۋف ونەر كورسەتتى. مۇنىڭ ارتىنشا ىستانبۇلدى جاۋلاپ الۋعا ارنالعان قويىلىم بەرىلدى. بۇدان ءارى تۇركيا اسكەري وركەسترى – مەحتەرانعا كەزەك كەلدى.
دۋمان سوڭى بوسفور بۇعازى ۇستىندە وراسان زور اۋقىمدا جارىق شاشاتىن شوۋعا ۇلاستى. سالتانات شەڭبەرىندە سونداي-اق تۇركيانىڭ 1453 جىلدان باستالاتىن تاريحى تۋراسىندا سىر شەرتەتىن ءفيلمنىڭ كورسەتىلىمى بولدى.
حانوي ەكى قاتارلى اۆتوبۋستى قاتارعا قوستى
ۆەتنامنىڭ باس قالاسى – حانويدا ەكى قاتارلى ورىندىقتارى بار جولاۋشىلار اۆتوبۋسى جولعا شىعا باستادى.
اۆتوبۋستاردىڭ مارشرۋتى مامىر ايىنىڭ سوڭعى كۇنى رەسمي تۇردە اشىلدى. ول قالانىڭ 13 ايالداماسىنا توقتاپ, 25 كوشەسى مەن ەڭ كورىكتى 30 جەرىن ارالاپ وتەدى.
اۆتوبۋستار تاڭەرتەڭگى ساعات 9:00-دە رەيسكە شىعىپ, ونى 18:00-دە اياقتايدى. ول ءار 30 مينۋت سايىن كەلىپ تۇرادى. سالوننىڭ ۇستىڭگى قاباتى اشىق بولۋى تۋريستەردىڭ قالانى تاماشالاپ, سۋرەتكە ءتۇسىرىپ الىپ تۇرۋلارىنا مۇمكىندىك بەرەدى.
دۋباي ديزاينى دايىن
بىرىككەن اراب امىرلىگىنىڭ باس قالاسى – دۋباي ءوزىنىڭ الداعى 2018-2021 جىلدارعا ارنالعان ديزاينىن جاساتىپ, بەكىتىپ الدى.
ءتورت جىلدىق ديزاينى باعدارلاماسىنا قالا قۇرىلىسى جوسپارىنداعى شىعارماشىلىقتى دامىتۋعا جانە حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ارىپتەستىكتى ىنتالاندىرۋعا باعىتتالعان ءتۇيىندى جوبالار كىرەدى.
مۋنيتسيپاليتەتتىڭ ارىپتەستىكتى دامىتۋ جونىندەگى دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى حادجار ءال-ساففار مىرزا ۇكىمەتتىڭ مەملەكەت تاراپىنان كورسەتىلەتىن قىزمەتتى رەفورمالاۋ ستراتەگياسى شەڭبەرىندە قازىرگى كورسەتىلىپ وتىرعان قىزمەت شارتتارىن قايتا قاراپ, قوعامعا پايدا كەلتىرۋگە جانە مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى كىسىلەرگە, قارتتار مەن بالالارعا باعىتتاۋعا ىقىلاستى ەكەنىن مالىمدەدى. مۇنداعى ءتۇيىندى باستامالاردىڭ ءبىرى الەمنىڭ بارلىق تۇكپىرىنەن ءبىلىم الماساتىن جانە جاڭا جوبالاردى ىسكە قوساتىن ساراپشىلار مەن ديزاينەرلەر الدىراتىن ۇلتتىق ديزاين ورتالىعىن قۇرۋ بولىپ وتىر.
الداعى قىركۇيەك ايىندا سونداي-اق دۋباي ديزاين جانە يننوۆاتسيا ينستيتۋتى ەسىگىن ايقارا اشادى. جوعارى وقۋ ورنى جەر شارىنىڭ ءار قيىرىنان كەلەتىن 35 مىڭ ستۋدەنتكە ارنالادى. وندا قوعامنىڭ بارلىق سالالارىنا يننوۆاتسيا جاساپ, ەنگىزەتىن باعدارلاما بويىنشا ءبىلىم بەرىلەدى.
دۋبايدا سونىمەن قاتار ديزاين جونىندەگى كەڭەس تە قۇرىلعالى تۇر. بۇعان قوسا, قالادا ءتورت جىلدىق يننوۆاتسيا جانە ديزاين فەستيۆالى وتكىزىلىپ تۇراتىن بولادى. ونىڭ اياسىندا ءارتۇرلى ديزايندار جاسالىپ, ۇزدىك كادرلار قاتارعا تارتىلادى.
ۆارشاۆا اۆياحابقا اڭسارىن اۋداردى
پولشا پرەزيدەنتى اندجەي دۋدانىڭ شەشىمىمەن ۆارشاۆادا ەۋروپاداعى ەڭ ۇلكەن اۆياحاب سالىناتىن بولدى.
جاڭا اەروپورت ۆارشاۆا جانە لودز قالالارىنىڭ ورتاسىندا, ستانيسلاۆۋۆ قالاسى ماڭىنداعى بارانوۆ كوممۋناسىندا بوي كوتەرەدى. ونىڭ ەۋروپاداعى ەڭ ۇلكەن ترانسفەر ورتالىعى بولعالى تۇرعانى دا راس.
اۋەجايدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىنىڭ قۇرىلىسى سالىنىپ بىتكەننەن كەيىن وندا جىلىنا 45 ملن جولاۋشىعا قىزمەت كورسەتىلەدى. ونىڭ قۇرىلىمى 2027 جىلى تولىق بىتەدى. سول كەزدە وتەتىن جولاۋشى سانى 100 ميلليونعا دەيىن بارادى.
تاشكەنت ءۇش دەڭگەيلى جولعا شىقتى
وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ تاشكەنتتىڭ ياشناباد تۋمانىندا سالىناتىن ءۇش دەڭگەيلى جول قۇرىلىسىنىڭ جوباسىمەن تانىستى.
قۇبىر سەكىلدى بولىپ ۇشكە ءبولىنىپ شىعاتىن جول وزبەك بايتاعىنىڭ ماقتىمقۇلى كوشەسى مەن احانگاران تاس جولىنىڭ قيىلىسقان جەرىن, شاھاردان سىرتقا شىعار اۋماقتى الىپ جاتىر. ول جۇرگىزۋشىلەردىڭ جول قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋلەرىنە ىڭعايلى جاعداي جاساۋ ءۇشىن سالىنادى.
وزبەكستان پرەزيدەنتى ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ ءمالىمەتىنە قاراعاندا, احانگاران تاس جولى مەن پاركەنت كوشەسىنىڭ ارالىعىنا توننەل سالىنسا, ماقتىمقۇلى جانە تەمىر مالىك كوشەلەرىنىڭ ورتاسىن جول قۇبىرى جالعاستىرادى. بۇل كولىك بايلانىسى تورابىن جاساۋداعى باستى ماقسات شارۆاك پەن شىمعاندى دامىتۋعا جاعداي جاساۋ بولىپ وتىر.
قازىر بۇل تاراپتاعى جالعىز جول شىرشىق قالاسى ارقىلى وتەدى. سوندىقتان جازعى تىنىعۋ ماۋسىمىندا بۇل ۇلان جولدىڭ بويى ۇنەمى كەپتەلىسكە تولىپ تۇرادى. جاڭا جولدار جۇيەسى وسى ماسەلەنى وڭتايلى شەشۋگە ءتيىس.
ەۆا بۇرىلىسى – تبيليسي ءپارولى
ءاربىر قالانىڭ اۋماعىندا سوندا تۇراتىن تۇرعىندارعا عانا ايان وزىنە ءتان بەلگىلەرى مەن اتاۋلارى بولادى. ونداي مەزىرەتتى مۇيىستەر گرۋزيانىڭ استاناسى – ەجەلدەن كەلە جاتقان تبيليسي قالاسىندا دا بار.
جۋرناليست ەكاتەرينا ميكاريدزە سولاردىڭ ءبىرى – «حاۋا بۇرىلىسى» تۋرالى ءسوز ەتىپ, ونىڭ قالاي پايدا بولعانىن اڭگىمەلەيدى. تبيليسي تۇرعىندارى اراسىندا كوپ كەزدەسەتىن «قايدا باراسىڭ؟» دەگەن ساۋالعا كەيدە «ەۆاس پاۆاروتشي», ياعني «ەۆا بۇرىلىسىنا» دەگەن جاۋاپ الىپ تۇرۋعا بولادى.
جۋرناليست وسىنداعى ەۆانىڭ كىم ەكەنىن بىلمەك بولىپ, سول ايتىلعان جەرگە ارنايى بارادى. ماسەلە مىنادا, قالادا تاپ سونداي بۇرىلىس جوق, ول تۇرعىندار اراسىنداعى پارول سياقتى نارسە ەكەن.
سونىمەن, ءتىلشى سۇراستىرا كەلىپ, ماردجانيشۆيشلي كوشەسىندەگى ءبىر اۋلاعا كەلىپ كىرەدى.
– ەۆا؟ ونىڭ شىن ەسىمى –
دونارا. ءسىزدى دە ەۆا قىزىقتىرا ما؟ – دەپ كۇلە جاۋاپ قاتادى گرۋزين ايەل وعان.
– وندايلار كوپ پە؟
– سوڭعى كەزدەرى ءبىزدىڭ اۋلا تۋريستەر كوپتەپ كەلەتىن قاسيەتتى ورىنعا اينالدى. جۇرتتىڭ ءبارى ەۆانىڭ كىم ەكەنىن بىلگىلەرى كەلەدى. وعان مۇنداي قىزىعۋشىلىق تۋىنىڭ ءوزى قىزىق. شاماسى, سونداي نارسە سانگە اينالسا كەرەك. ال ءبىزدىڭ ەۆا الىپساتار ايەل بولدى.
– ءبىزدىڭ ەۆانىڭ اتى ساۋداگەرلىكپەن تانىلدى, – دەيدى ايەل. – بىلەتىن بولساڭىز, كەڭەس زامانىندا وندايلار زاڭمەن قۋعىندالۋشى ەدى عوي. ول ەكىنشى قاباتتا تۇردى. بىراق ساۋدامەن اينالىسسا دا, بارىنشا اشىق, قايىرىمدى بولدى. ۇلتى ەۆرەي ايەل كيىم-كەشەك ساتۋشى ەدى. قارسى قابىرعادا ارمياندار تۇردى, ولار زەرگەرلىك بۇيىمدار ساتۋمەن اينالىستى.
الايدا, «ەۆانىڭ بۇرىلىسى» دەگەن ءسوز تىركەسىنىڭ قايدان شىققانىن ەشكىم ايىرىپ ايتىپ بەرە الماعان. شاماسى, ساۋداگەر دونارا مەن وسى توڭىرەكتى بىلەتىندەر سىرت كوزدەن ساقتانۋ ءۇشىن بۇل اۋلانى وسىلاي اتاسا كەرەك.
كەيىن كەلە-كەلە بۇل پارول ءوزىنىڭ ءمانىن جوعالتىپ العان. ونىڭ ورنىنا باسقا دورەكىلەۋ اتاۋلار تاڭىلا باستاعان. ال ەۆانىڭ شاڭىراقتا قالعان قىزى بۇل جەردەن قالانىڭ ورتاچالا دەگەن اۋدانىنا كوشىپ كەتكەن.
ءسوز بولىپ وتىرعان كەلىستى ءۇي 1875 جىلى سالىنعان ەكەن.
