ەل يگىلىگى جولىندا ەرلەرمەن بىردەي ەڭبەك ەتىپ, جۇرت سۇيسىنەر يگى ىستەر تىندىرسا دا, ازاماتىنىڭ الدىنا شىقپاي, «مەن ىستەدىم» دەپ كەۋدە قاقپايتىن قايراتكەر انالار قانشاما. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا 40 جىلدان استام ۋاقىت قىزمەت اتقارىپ, ادال ەڭبەگىمەن ابىروي بيىگىنەن كورىنگەن استانالىق دارىگەر گۇلجان بەيبىتوۆا سولاردىڭ قاتارىنان.
دەنساۋلىق ساقتاۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى, جوعارى ساناتتى دارىگەر گۇلجان بەيبىتوۆا قۇرمەتتى دەمالىسقا شىققانىنا 10 جىلدان اسسا دا ول ءالى تىڭ, قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرعان جوق, قوعامدىق جۇمىستاردىڭ بەل ورتاسىندا ءجۇر.
ءالى كۇنگە دەيىن قالا ومىرىنە بەلسەندى قاتىسىپ, تاجىريبەسىمەن ءبولىسىپ جۇرگەنى ءۇشىن جاقىندا قالالىق ءماسليحات حاتشىسى ەرلان كاناليموۆ مەرەيتوي يەسىن قۇتتىقتاپ, ەلوردالىق حالىق قالاۋلىلارى اتىنان العىسىن ءبىلدىردى. جۇرەكجاردى تىلەگىن جەتكىزگەننەن كەيىن ول ەستەلىك سىيلىعىمەن بىرگە گۇل شوعىن تابىستادى. بۇل دا بولسا دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا سۇبەلى ۇلەس قوسقان حانىمنىڭ قوعامداعى بەلسەندىلىگىن بايقاتقانداي.
تالايدى سىرقاتىنان ساۋىقتىرىپ, اۋرۋىنا ەم دارىتقان دارىگەرمەن مەن سوناۋ 90-جىلداردىڭ باسىندا كەزدەسىپ, جاقىنىراق تانىسقان بولاتىنمىن. ول كەزدە گۇلجان عازيزقىزى قالالىق №6 ەمحانادا باس دارىگەر. كەيىن قالالىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى بولعان كەزدە دە ءبىزدىڭ گازەتپەن ءجيى حابارلاسىپ, اتقارىپ جۇرگەن جۇمىسى تۋرالى جەرگىلىكتى باسىلىم بەتىنە ۇلكەندى-كىشىلى ماقالالار جاريالاپ تۇردى. قايدا جۇرسە دە ۇنەمى قازاق ءتىلدى مامانداردىڭ ەڭبەگىن ەسكەرىپ, ولاردىڭ بىلىكتىلىگى ءوز سالاسىندا لايىقتى ورنىن الۋعا كۇش جۇمسادى.
بۇل قالاداعى قازاق مەكتەپتەرى جاپپاي جابىلىپ, بالاباقشالاردا بۇلدىرشىندەر تازا ورىس تىلىندە تاربيەلەنگەن, قازاق ءتىلىنىڭ قولدانىس اياسى تارىلىپ, ۇلتتىق ءداستۇرىمىز بەن مادەنيەتىمىز شەتتەتىلگەن كەز ەدى. ءوزى دۇنيەگە كەلگەن اقمولا وبلىسىنىڭ اقكول اۋدانىنداعى اقسۋ كەنتىندە ول تۇستا وزگە ۇلت وكىلدەرى وتە كوپ بولاتىن. سولاردىڭ ورتاسىندا ءجۇرىپ, وزگە تىلدە ەمىن-ەركىن سويلەپ وسسە دە, ۇيدەگى اكە مەن انا تاربيەسىنىڭ ىقپالىمەن قازاقتىڭ ءتىلى مەن ءدىلىن بەرىك ۇستانعان قارشاداي قىز بالاباقشادا ءجۇرىپ-اق ءوزىنىڭ ازان شاقىرىپ قويعان اتىن ونداعىلاردىڭ «گۋليا» نەمەسە «گاليا» دەپ وزگەرتىپ ايتۋىنا جول بەرمەدى. اكەسى – ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى عازيز ارىستانۇلى قازاق كسر ءتۇستى مەتاللۋرگيا مينيسترلىگىنە قاراستى اقسۋ, جولىمبەت, بەستوبە كەن ورىندارىندا عۇمىر بويى پارتيالىق جانە باسشىلىق قىزمەت اتقارعان ەل ازاماتى ەدى. قاراپايىم قازاقى قاسيەت پەن ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنداعى سانانى بالالارىنىڭ بويىنا دارىتقان اناسى سارجان ابەنقىزى ەكەۋى ەكەنى انىق.
ورتا مەكتەپتى ۇزدىك ءبىتىرىپ, تسەلينوگراد قالاسىنداعى مەديتسينا ينستيتۋتىندا وقىپ جۇرگەندە دە تالاي تالانتتى قازاق جاستارىنىڭ ورىس ءتىلىن بىلمەگەندىگىنەن بولاشاعىنا بالتا شابىلىپ, تاۋى شاعىلعانىن كوزىمەن كوردى. جالپى ساباقتار, نەگىزىنەن, ورىسشا وتەتىن ول تۇستا شالعاي اۋىلداردان قازاق مەكتەپتەرىن ۇزدىك ءبىتىرىپ كەلگەن ستۋدەنتتەردىڭ كوبى ءتىلدى تۇسىنبەيتىنىن ۇستازدارعا اشىپ ايتا المايتىن. سونىڭ سالدارىنان ولاردىڭ وقۋ ۇلگەرىمى كۇرت ناشارلاپ كەتكەنى, ولارعا ينستيتۋت باسشىلىعى تاراپىنان تيىسىنشە كومەك كورسەتىلمەگەنى, ياعني قوسىمشا ساباقتاردىڭ وتكىزىلمەۋى ونى بەي-جاي قالدىرمادى. ءسويتىپ, 2-كۋرستى وقىپ جۇرگەن كەزىندە, نەبارى 18 جاسىندا مەديتسينا ينستيتۋتىنىڭ قابىرعاسىنان «ويان, قازاق!» اتتى جاستار ۇيىمىن قۇرىپ, ۇلتتىق بولمىسىمىزدىڭ بولاشاعى مەن تۋعان ءتىلىمىزدى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن قولىنان كەلگەنىنشە كۇرەسەدى. قازاقتىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتىنە, ۇلتتىڭ سالت-ءداستۇرى مەن ادەت-عۇرپىنا قىسىم كورسەتۋدىڭ توقتاتىلۋىن تالاپ ەتكەن ستۋدەنت, تالاي مارتە قۇقىق قورعاۋ مەكەمەلەرى قىزمەتكەرلەرىمەن جۇزدەسۋدە بولعانىنا قاراماستان, العان بەتىنەن قايتپاي, ەل ۇكىمەتىنىڭ ساياساتىن مويىندايتىنىن, تەك قازاق كسر-ءىنىڭ نەگىزگى زاڭىنا سايكەس قازاقتىڭ ءتىلى, ءداستۇرى مەن مادەنيەتىنىڭ قۇقىعىن قورعاۋ تالاپتارىن قويعانىن اشىپ ايتادى. اقىرى قايسار قىز قوعامداعى تەڭسىزدىكتى, جەرگىلىكتى جاستاردىڭ وزگەلەردەن كەم ەمەس ەكەنىن دالەلدەۋمەن بولادى.
جوعارى وقۋ ورنىن ويداعىداي اياقتاعان جاس مامان بار عۇمىرىن سۇيىكتى ءىسى – دەنساۋلىق ساقتاۋ ىسىنە ارنادى. الدىمەن تسەلينوگراد وبلىسى جولىمبەت قالالىق اۋرۋحاناسىنىڭ تەراپيا بولىمشەسىندە مەڭگەرۋشى, 1978-1989 جىلدارى استاناداعى №2 قالالىق ەمحانا باس دارىگەرىنىڭ ەمدەۋ جۇمىسى جونىندەگى ورىنباسارى بولىپ ەڭبەك ەتە ءجۇرىپ, ءوز جەرىندە وگەيسىگەن ۇلتتىق كادرلار ءۇشىن كۇرەستى توقتاتپادى.
ەلورداداعى №6 ەمحانانىڭ جاڭادان اشىلعان كەزى دە ءدال كەشەگىدەي كوز الدىندا. باس دارىگەر بولىپ بارۋعا ۇسىنىس تۇسكەندە, قۇرىلىسى بىتپەگەن عيماراتتىڭ قالقيعان قابىرعالارى عانا تۇرعان ەدى. تابيعاتىنان تىندىرىمدى جان كوپ ويلانباستان سەنىمدى اقتاۋعا بىلەك سىبانا كىرىسەدى. ەمحاناعا جەتەكشىلىك ەتۋمەن قوسا, قۇرىلىسشى ماماندىعىن يگەرۋگە تۋرا كەلسە دە ەشتەڭەدەن تارتىنباي, ەل يگىلىگى جولىندا ەرلەرمەن بىردەي ءىس تىندىرادى.
قۇرمەتتى دەمالىسقا شىققانعا دەيىن 22 جىل ەڭبەك ەتكەن وسى ەمحانانىڭ وزىنە ەتەنە جاقىن, تىم ىستىق كورىنۋى دە سوندىقتان بولسا كەرەك. باستاپقىدا 40 مىڭنان اسا تىركەلگەن تۇرعىنداردىڭ سانى سوڭعى كەزدە 90 مىڭ ادامعا دەيىن جەتسە دە, جۇمىستى ءتيىمدى ۇيلەستىرىپ, تۇرعىندارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ ساپاسىن جاقسارتا تۇسەدى. سول جىلداردا ۇجىمنىڭ بىرنەشە رەت سالالىق بايقاۋعا قاتىسىپ, استانا قالاسىنداعى ەڭ ۇزدىك ەمحانانىڭ ءبىرى رەتىندە ماراپاتقا يە بولۋى, ءسوز جوق, بىلىكتى باسشىنىڭ ەڭبەكقورلىعى مەن بىلگىرلىگىنىڭ جەمىسى. كەيىن وسى ەمدەۋ مەكەمەسى ءۇشىن بەس قاباتتى جاڭا عيمارات سالىنعاندا, باس دارىگەر زەينەتكە شىققانشا ونىڭ قۇرىلىسىنىڭ باسى-قاسىندا ءجۇردى.
كوپ جىلعى ولشەۋسىز ەڭبەگى ەسكەرۋسىز قالمادى. كسرو جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ناگرادالارىمەن, «قۇرمەت» وردەنىمەن, «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» جانە باسقا دا مەرەيتويلىق مەدالدارمەن, قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ العىس حاتتارىمەن, اكىمدىكتىڭ جانە قالالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ قۇرمەت گراموتالارىمەن ماراپاتتالدى. قر دارىگەرلەرىنىڭ ءى جانە ءىى سەزدەرىنىڭ دەلەگاتى. مەديتسينالىق جۋرنالداردا جانە مەرزىمدى باسىلىمداردا 30-دان استام ماقالاسى جاريالاندى. بۇگىندە گۇلجان عازيزقىزى – «ارداگەرلەر ۇيىمى» رقب ورتالىق كەڭەسى ارداگەرلەر دەنساۋلىعىن قورعاۋ جونىندەگى تۇراقتى كوميسسيا توراعاسىنىڭ ورىنباسارى.
وتاعاسى ءبادۋان يماشۇلى – وسى وڭىرگە بەلگىلى قالامگەر. اقمولا وبلىستىق «ارقا اجارى» گازەتىندە 40 جىلدان اسا ەڭبەك ەتكەن «قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى ءجۋرناليسى». ولاردىڭ باستى بايلىعى – بالالارى. ءبىر كەزدەرى ەلوردادا ۇيىمداستىرىلعان «مەرەيلى وتباسى» بايقاۋىنىڭ جۇلدەگەرى بولعان ۇلدارى ايدار, ايدىن, ايبەك پەن كەلىندەرى گۇلنار, اسەل, ايجان اتا-انا ابىرويىن اسقاقتاتىپ, قارا شاڭىراقتى شاتتىققا تولتىرسا, سولاردان وربىگەن نەمەرەلەرى كوز قۋانىشىنا اينالىپ وتىر.
سانالى عۇمىرىن دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن دامىتۋعا ارناعان قوعام قايراتكەرى, بىلىكتى دارىگەر وتكەن ومىرىنە, تاعدىر-تالايىنا شۇكىر ەتەدى. «العىس العان ارقالانار» دەمەكشى, اينالاسىنا مەيىرىم شاشىپ, ادامداردىڭ العىسىنا بولەنگەن اپايدىڭ ءالى دە كورەر قىزىعى كوپ بولىپ, عۇمىرى ۇزاق بولعاي!
