استانا – ەلىمىزدەگى «اقىلدى قالا» جوباسى ءبىرىنشى بولىپ جۇزەگە اسقان قالا. قازىر ەلوردادا تسيفرلاندىرۋ ۇدەرىسى جوعارى قارقىنمەن ءجۇرىپ جاتىر. وعان دالەل – اكىمدىك پەن تۇرعىنداردىڭ قارىم-قاتىناسىن جاقىنداتا تۇسەتىن «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋداعى ايتۋلى جەتىستىكتەر. سولاردىڭ ءبىر پاراسىن تالداپ, شولۋ جاساپ كورەلىك.
19,8 ملن ادامنىڭ اقپاراتى بار
«جاساندى ينتەللەكت قالالارىمىزدى ءومىر سۇرۋگە جانە جۇمىس ىستەۋگە قولايلى ءارى تولىققاندى اقىلدى قالاعا (smart city) اينالدىرۋ پروتسەسىن ايتارلىقتاي دارەجەدە وڭتايلاندىرا الادى. مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ كەزىندە جاساندى ينتەللەكت مۇمكىندىكتەرىن كەڭىنەن پايدالانۋدىڭ دا ماڭىزى زور. بۇل ورايدا ءبىز ەلەۋلى ناتيجەگە قول جەتكىزدىك. اتاپ ايتقاندا, ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك ءال-اۋقاتىنىڭ دەڭگەيىن انىقتاۋعا جانە ولارعا پرواكتيۆتى مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن «وتباسىنىڭ تسيفرلىق كارتاسى» ىسكە قوسىلدى. مۇنداي ءونىمدى «بايتەرەك» حولدينگى بازاسىندا بيزنەس ءۇشىن دە ەنگىزۋ كەرەك. مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا بۇل باعىتتا اۋقىمدى تسيفرلىق ترانسفورماتسيالاۋ جۇمىستارى باستالىپ كەتتى» دەپ مالىمدەدى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ استانادا وتكەن Digital Bridge 2023 حالىقارالىق فورۋمىندا سويلەگەن سوزىندە.
مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قولدانىستاعى بارلىق اقپاراتتىق جۇيەلەرىنىڭ دەرەكتەرى نەگىزىندە قۇرىلعان «وتباسىنىڭ تسيفرلىق كارتاسىندا» ەلىمىزدەگى 19,8 ملن-نان استام ادامنىڭ يا بولماسا 6 ملن-نان استام وتباسىنىڭ مۇشەلەرى تۋرالى اقپارات بىرىكتىرىلگەن. ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە, 2023 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ 652 مىڭ ادامعا مەملەكەتتىك قىزمەت تۇرلەرىن پرواكتيۆتى جولمەن كورسەتۋگە SMS-حابارلاما جىبەرىلگەن. ءبىر قۋانارلىعى, ەشبىر مەمورگانعا ءوتىنىش بەرمەي-اق جاردەماقى جانە الەۋمەتتىك تولەم الۋ مۇمكىندىگىن 249 مىڭنان استام ادام پايدالانىپتى. بۇدان بولەك, 64,6 مىڭنان اسا جۇمىسسىز ازاماتقا جۇمىس تابۋ مۇمكىندىگى, تەگىن وقۋعا جازىلۋ, جۇمىسپەن قامتۋ سالاسىنداعى وزگە دە مەملەكەتتىك قولداۋ تەتىكتەرى تۋرالى اقپارات جىبەرىلگەن.
قازىرگى كەزدە ەشقانداي دا مەملەكەتتىك ورگانعا ءوتىنىش جازباي-اق «وتباسىنىڭ تسيفرلىق كارتاسى» ارقىلى جاردەماقىلار مەن الەۋمەتتىك تولەمدەردىڭ 10 ءتۇرىن رەسىمدەۋگە بولادى. ولار: ەڭبەك ەتۋ قابىلەتىنەن ايىرىلعان جاعدايدا تولەنەتىن الەۋمەتتىك تولەم; جۇمىسىنان ايىرىلعان جاعدايداعى الەۋمەتتىك تولەم, اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ بويىنشا الەۋمەتتىك تولەم نەمەسە جاردەماقى, مۇگەدەكتىگى بار بالانى تاربيەلەپ وتىرعان اتا-اناسىنا (قامقورشىسىنا) جاردەماقى, مۇگەدەكتىگى بويىنشا جاردەماقى, كوپبالالى وتباسىلارعا بەرىلەتىن جاردەماقى, «التىن القا» جانە «كۇمىس القا» القالارىمەن ماراپاتتالعان كوپبالالى انالارعا بەرىلەتىن جاردەماقى, اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك, سونداي-اق جەرلەۋگە ارنالعان بىرجولعى تولەم. وتسك ارقىلى زەينەتاقى تولەمدەرىن الۋ مۇمكىندىگى, «قانداس» مارتەبەسى بەرىلگەندە نەمەسە ۇزارتىلعاندا مارتەبەنىڭ اياقتالۋ مەرزىمى جانە جۇمىسسىز ادامدار ءۇشىن جۇمىسپەن قامتۋ تەتىكتەرى تۋرالى اۆتوماتتى حابارلامالار جىبەرىلەدى.
اتالعان فورۋمدا ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ وسىنداي ءونىمنىڭ بيزنەس سالاسىندا دا ەنگىزىلەتىنىن ايتتى. بۇل كاسىپكەرلەر مەن الداعى ۋاقىتتا كاسىپ اشامىن دەگەن استانالىقتارعا كەرەمەت مۇمكىندىك بەرەتىنى انىق. قازىر ەلوردادا IT-ستارتاپتاردىڭ حالىقارالىق تەحنوپاركى – Astana Hub تابىستى جۇمىس ىستەپ تۇر. بۇل الاڭدا وتاندىق جانە شەتەلدىك تەحنولوگيالىق كومپانيالاردىڭ ەركىن دامۋىنا بارلىق قولايلى جاعداي جاسالعان. ستارتاپتاردى دامىتۋ ەكى باعدارلاما بويىنشا جۇرگىزىلەدى: اكسەلەراتسيا باعدارلاماسى – بۇل ەرتە كەزەڭدە ستارتاپتاردى تەزىرەك دامىتۋ ۇدەرىسى. ال ينكۋباتسيا باعدارلاماسى – بۇل جاڭا IT-جوبالاردى دامىتۋدىڭ بارىنشا جيناقتالعان, كەشەندى باعدارلاماسى.
iKomek پەن Qala Qyzmet نە ءۇشىن بىرىكتىرىلدى؟
قازىر استانالىقتار ۇيىندە جارىق ءوشىپ قالسا, يا بولماسا شۇمەكتەن سۋ اقپاي قالسا, بىردەن سمارتفونىنان 109 ءنومىرىن تەرىپ, ماسەلەنىڭ نەدەن بولعانىن سۇرايدى. iKomek ورتالىعى – باس قالانىڭ بىرىڭعاي تولىققاندى احۋال ورتالىعى. وسىدان 5 جىل بۇرىن «iKomek 109» كەزەكشىلىك قىزمەتى – اكىمدىكتىڭ بايلانىس ورتالىعى جانە استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ احۋالدى باقىلاۋ ورتالىعىنىڭ مونيتورينگ كومانداسىن ءبىر جۇيەگە بىرىكتىرۋ ەسەبىنەن قۇرىلعانى بەلگىلى. ياعني كەز كەلگەن قالا تۇرعىنىنىڭ قويعان سۇراعىنا جەدەل جاۋاپ بەرىپ, ماسەلەسىنىڭ شەشىمىن تابۋىنا كومەكتەسەتىن جەدەل جەلى بولىپ قالىپتاستى. ءبىر جىلدان كەيىن, 2019 جىلى ەلوردا اكىمدىگى iQala اتتى جاڭا تسيفرلىق جۇيەنى ىسكە قوستى. ونى بۇرىنعى مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس اگەنتتىگىنىڭ «استانا – ادالدىق الاڭى» اتتى جوباسىنىڭ كومەگىمەن ىسكە اسىرعانىن بىلەمىز. بۇل جوبا قازىرگى كەزدە Qala Qyzmet دە اتالادى, ونى استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ iKomek 109 «قالالىق مونيتورينگ جانە جەدەل ارەكەت ەتۋ ورتالىعى» قۇرىلىمىنا كىرەتىن قالالىق قىزمەت تۇرلەرى دەپارتامەنتى جۇزەگە اسىرادى.
Qala Qyzmet ورتالىعى ءوز قىزمەتتەرىن مىناداي 3 فورماتتا ۇسىنادى: قالالىق قىزمەتتەر پورتالىنداعى ونلاين-قىزمەت: qalaqyzmet.kz; Qala Qyzmet فرونت-وفيستەرىندە تىكەلەي كەڭەس بەرۋ ارقىلى; پرواكتيۆتى, SMS-ساۋالناما ارقىلى. Qala Qyzmet ورتالىعىنان تۇرعىنداردىڭ الاتىن قىزمەت تۇرلەرىنىڭ قولايلىلىعىن كۇن سايىن وسەتىن سۇرانىستان كورۋگە بولادى. 2019 جىلدىڭ جارتى جىلدىعىندا – 3701 قىزمەت, 2020 جىلى – 69560 قىزمەت, 2021 جىلى – 148586 قىزمەت, 2022 جىلى – 170 مىڭنان استام قىزمەت, 2023 جىلى 90 مىڭنان استام قىزمەت كورسەتىلگەن
ال بيىلعى كوكتەمدە وسى ەكى جۇيە بىرىكتىرىلدى. iKomek 109 «قالالىق مونيتورينگ جانە جەدەل ارەكەت ەتۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى اسقار تاقسىموۆ اكىمدىكتەگى ونلاين-بريفينگتە بۇل ماقساتتى بىلايشا ءتۇسىندىردى:
«Qala Qyzmet – بۇل ەلىمىزدەگى تۇرعىنداردى, اكىمدىكتى جانە قالالىق كوممۋنالدىق قىزمەت مەكەمەلەرىنىڭ ءوزارا ءىس-ارەكەتىن ءبىر جۇيەگە بىرىكتىرگەن العاشقى, بىرەگەي قالالىق حاب. بۇل تۇرعىدان استانا – ءبىر تەرەزە قاعيداتى بويىنشا مونوپوليستەردىڭ قىزمەتىن ءبىر جەرگە بىرىكتىرگەن ءبىرىنشى قالا. 2023 جىلدىڭ باسىنان باستاپ استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ شەشىمىمەن حالىققا كوممۋنالدىق قىزمەت تۇرلەرىن كورسەتۋ بولىگىندەگى «قايتالاما» قىزمەتتەردى وڭتايلاندىرۋ ماقساتىمەن iKomek109 ورتالىعى جانە iQala جوباسىنىڭ قىزمەتتەرىن بىرىكتىرۋ باعىتىندا جۇمىستار جۇرگىزىلدى».
«iKomek 109-دىڭ نەگىزگى مىندەتى – قالا تۇرعىندارىنا قولايلى ورتا قالىپتاستىرۋ, ياعني ولاردىڭ كەز كەلگەن ماسەلەسىن تەزدەتىپ شەشۋگە كومەكتەسۋ. قالا حالقىنىڭ سانى ۇزدىكسىز ءوسىپ كەلە جاتقانىن ەسكەرە وتىرىپ, وسىنداي شەشىم قابىلدانىپ وتىر. ماسەلەن, كۇن سايىن ءبىزدىڭ ورتالىققا ورتاشا ەسەپپەن العاندا 6 مىڭنان 10 مىڭعا دەيىنگى ازاماتتاردىڭ شاعىمى, سۇراعى كەلىپ تۇسەدى. iKomek109 ءوزىنىڭ ىسكە قوسىلعان كەزەڭىنەن باستاپ 10 ملن-نان استام شاعىم-سۇراقتى قابىلدادى» دەدى بريفينگتە اسقار تاقسىموۆ.
اتالعان ورتالىقتىڭ نەگىزگى جۇمىس باعىتتارى مىناداي: قالا تۇرعىندارىنىڭ شاعىمدارىن قابىلداۋ, ءارتۇرلى اپاتتار مەن وقىس وقيعالار كەزىندە قالالىق كوممۋنالدىق جانە جەدەل ارەكەت ەتەتىن قىزمەتتەردىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرۋ, ءارتۇرلى وقىس وقيعاعا دەر كەزىندە باقىلاۋ جاساۋ, وقىس وقيعالار كەزىندەگى قۇقىق بۇزۋشىلىق ءىس-ارەكەتتەرىن انىقتاۋ جانە وڭدەۋ, قالالىق بەينەباقىلاۋ جۇيەسىنىڭ كومەگىمەن قالاداعى اۋحالدى جەدەل قاداعالاۋ.
استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ iKomek 109 «قالالىق مونيتورينگ جانە جەدەل ارەكەت ەتۋ ورتالىعىنىڭ» قالالىق قىزمەت تۇرلەرى دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى بوتاگوز مۇستافينا Qala Qyzmet ورتالىعى ءوز قىزمەتتەرىن مىناداي 3 فورماتتا ۇسىناتىنىن جەتكىزدى: قالالىق قىزمەتتەر پورتالىنداعى ونلاين-قىزمەت: qalaqyzmet.kz; Qala Qyzmet فرونت-وفيستەرىندە تىكەلەي كەڭەس بەرۋ ارقىلى; پرواكتيۆتى, SMS-ساۋالناما ارقىلى. ونىڭ ايتۋىنشا, Qala Qyzmet ورتالىعىنان تۇرعىنداردىڭ الاتىن قىزمەت تۇرلەرىنىڭ قولايلىلىعىن كۇن سايىن وسەتىن سۇرانىستان كورۋگە بولادى. 2019 جىلدىڭ جارتى جىلدىعىندا – 3701 قىزمەت, 2020 جىلى – 69560 قىزمەت, 2021 جىلى – 148586 قىزمەت, 2022 جىلى – 170 مىڭنان استام قىزمەت, 2023 جىلى 90 مىڭنان استام قىزمەت كورسەتىلگەن.
بۇگىنگى تاڭدا جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارعا مىنا ۇيىمداردىڭ 146 قىزمەتى ۇسىنىلادى: «استانا-تەپلوترانزيت» اق; «استانا-اەك» اق; «قازترانسگاز ايماق» اق; «استانا سۋ ارناسى» مكك; «Elorda Ecosystem» شجق مكك; «Clean City» جشس; «استانا-ەرتس» جشس; «استاناەنەرگوتۇتىنۋ» جشس; «استانا قالاسىن ورتالىق گازبەن جابدىقتاۋ» جشس جانە تاعى باسقالار. ەڭ سۇرانىسقا يە قىزمەتتەرگە مەنشىك يەلەرىن اۋىستىرۋ بويىنشا كوممۋنالدىق ۇيىمدارمەن شارت جاساسۋ جانە قايتا جاساۋ, ەرتس تۇبىرتەگى بويىنشا تەحنيكالىق شارتتار تۋرالى كونسۋلتاتسيا الۋ جاتادى.
«سونىمەن قاتار, ەلوردا تۇرعىندارى پرواكتيۆتى قىزمەت ءتۇرى ارقىلى ەلەكتر قۋاتىمەن, سۋمەن, جىلۋمەن جابدىقتاۋ جانە كۇل-قوقىس شىعارۋ بويىنشا شارتتار جاساي الادى. تۇرعىندار تەك 114 نومىرىنەن كەلگەن SMS-حابارلاماعا جاۋاپ بەرۋ جانە دەربەس دەرەكتەردى پايدالانۋعا رۇقسات بەرسە جەتىپ جاتىر. بۇدان ءارى Qala Qyzmet-تەن ناقتىلايتىن سۇراقتارمەن ساۋالناماعا سىلتەمە جاساي وتىرىپ SMS-حابارلاما كەلەدى. ودان كەيىن پورتال اۆتوماتتى تۇردە ءوتىنىش جازادى جانە جاۋاپتى وڭدەۋ, ازاماتقا جىبەرۋ ءۇشىن كوممۋنالدىق ۇيىمدارعا جونەلتەدى. بۇل قاناتقاقتى جوبا ەكەنىن ەسكەرسەك, بەلسەندى قىزمەت كوپپاتەرلى تۇرعىن ۇيلەردەن جىلجىمايتىن مۇلىك ساتىپ الاتىن تۇرعىندارعا قولجەتىمدى» دەپ ءتۇسىندىردى بوتاگوز مۇستافينا.
قۇزىرلى دەپارتامەنت باسشىسى 2023 جىلدىڭ باسىنان باستاپ قالا اۋداندارى بويىنشا اۋقىمدى ەتۋ ماقساتىندا كوممۋنالدىق قىزمەتتەر بويىنشا وتىنىشتەردى تىركەۋگە جانە كەڭەس بەرۋگە كومەك الۋ ءۇشىن اۋدان اكىمدىكتەرىنىڭ فرونت-وفيستەرىندەگى Qala Qyzmet مەنەدجەرلەرىنە حابارلاسۋعا بولاتىنىن ءمالىم ەتتى.
«Qala Qyzmet فرونت-كەڭسەلەرىنە ايىنا 2000-2500 ادام كەلەدى. پورتال ايىنا 17000-20000 قىزمەت ءتۇرىن كورسەتەدى. باس فرونت-وفيس سارىارقا اۋدانىنداعى ءازىربايجان مامبەتوۆ كوشەسى, 24-ۇيدە, «اففاري» بيزنەس ورتالىعىنىڭ 1-قاباتىندا ورنالاسقان. سونداي-اق, قوسىمشا فرونت-وفيستەر الماتى جانە ەسىل اۋدانى اكىمدىكتەرىندە: تاۋەلسىزدىك كوشەسى, 7-ۇيدە, قابانباي باتىر داڭعىلى, 33-ۇيدە ورنالاسقان. Qala Qyzmet قىزمەتتەرىنە جانە فرونت- وفيستەردىڭ جۇمىس كەستەسىنە قاتىستى تولىق اقپاراتتى قالالىق تەلەفوننان نەمەسە ۇيالى تەلەفوننان (24/7) 109 قىسقا ءنومىرىن تەرۋ ارقىلى الۋعا بولادى. تسيفرلىق دامۋ جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگى حالىققا جايلى قىزمەت كورسەتۋدىڭ بىرىڭعاي ورتالىعىن ىسكە قوسۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋدە. وسىنداي ورتالىق ىسكە قوسىلعان كەزدە, Qala Qyzmet فرونت-ءوفيسى دە جاڭا ورتالىقتان اشىلادى» دەدى ول.
دەپۋتاتتار ارالاسسا, ماسەلە شەشىلەدى
جۋىردا ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا بيىلعى جازدا دەپۋتاتتاردىڭ وڭىرلەرگە ساپارى كەزىندە تۇرعىندار تاراپىنان كەلىپ تۇسكەن وتىنىشتەرىن قاراۋ قورىتىندىلارى تۋرالى ۇكىمەتتىڭ اقپاراتىن تىڭدادى. ءماجىلىس توراعاسى ەرلان قوشانوۆ جۇمىستىڭ مۇنداي فورماتى ازاماتتار تاراپىنان قولداۋ تاپقانىن اتاپ ءوتتى.
«بۇل – پرەزيدەنتتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالعان ناقتى قادام. بيىل شىلدە-تامىز ايلارىندا ءماجىلىس دەپۋتاتتارى وڭىرلەردى ارالاپ, رەفورمالاردى ءتۇسىندىرىپ, مەملەكەت باسشىسىنىڭ جانە ساياسي پارتيالاردىڭ سايلاۋالدى باعدارلامالارىنىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋعا العان بولاتىن. سايلاۋشىلارمەن كەزدەسۋ تەك وبلىس, اۋدان ورتالىقتارىندا عانا ەمەس, شالعاي ەلدى مەكەندەردە دە ءوتتى. 1800-گە جۋىق كەزدەسۋگە 43 مىڭنان استام ادام قاتىستى. ەلىمىزدىڭ 900-گە جۋىق قالاسى مەن اۋىلى قامتىلدى» دەدى وتىرىستا ءسوز العان ءماجىلىس توراعاسىنىڭ ورىنباسارى البەرت راۋ.
ول ازاماتتاردان كەلىپ تۇسكەن وتىنىشتەر الەۋمەت, ەكونوميكا, ءتارتىپ, زاڭنامانى جەتىلدىرۋ سالالارى, سونداي-اق وڭىرگە قاتىسى بار ماسەلەلەر بويىنشا بىرىكتىرىلگەنىن ايتتى. تالداۋ ناتيجەسى بارلىق وڭىرمەن قاتار ناقتى ەلدى مەكەندەردىڭ دە وتكىر ماسەلەلەرى بار ەكەنىن كورسەتتى. رەسپۋبليكالىق اۋقىمدا بۇل – حالىق تابىسىنىڭ ايماقتارداعى سايكەسسىزدىگى, كەيبىر قالالارداعى جۇمىسسىزدىق جانە كادر تاپشىلىعى, سۋ جانە گازبەن قامتاماسىز ەتۋدىڭ تومەن دەڭگەيى, جولداردىڭ جاعدايى. توراعانىڭ ورىنباسارى ماسەلەلەردىڭ باسىم بولىگى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ قۇزىرىندا, بىراق قانداي دا ءبىر سەبەپتەرمەن ولار دەپۋتاتتاردىڭ ارالاسۋىنان كەيىن عانا شەشىلە باستايتىنىن اتاپ ءوتتى.
مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وتىنىشتەردى قاراۋ قورىتىندىلارى جونىندە بايانداما جاساعان پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى تامارا دۇيسەنوۆا قالالاردىڭ جىلۋ-ەنەرگەتيكالىق جۇيەلەرىندەگى اپاتتاردىڭ سالدارىن جويۋ ەڭ ماڭىزدى ماسەلە ەكەنىنە توقتالدى.
«جىلۋمەن قامتاماسىز ەتۋ نىساندارىن سالۋ, كۇردەلى جانە قازىرگى جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ كەستەسى ازىرلەندى. ۇكىمەتتىڭ رەزەرۆىنەن ەكىباستۇز, ريددەر, رۋدنىي, ستەپنوگورسك, كوكشەتاۋ, اقتاۋ, سەمەي, پاۆلودار قالالارىنىڭ جىلۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جۇيەلەرىن جوندەۋ ءۇشىن 55 ملرد تەڭگە ءبولىندى. جۇيەلى ءىس-شارانىڭ ءبىرى رەتىندە وسى سالاعا ەداۋىر ينۆەستيتسيا تارتۋعا جانە كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى جاڭارتۋعا باعىتتالعان «ءتاريفتى ينۆەستيتسياعا ايىرباستاۋ» باعدارلاماسى قابىلداندى. بۇل جوبانىڭ اياسىندا ينجەنەرلىك جەلىلەردى جوندەۋ جانە وسى سالاداعى قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋعا, كادرلاردى تارتۋعا, ولاردىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا 250 ملرد تەڭگە شاماسىندا قارجى تارتۋ جوسپارلانىپ وتىر» دەدى ت.دۇيسەنوۆا.
