بيىل ۇلى كومپوزيتور ۆ.ا. موتسارتتىڭ تۋعانىنا 260 جىل تولىپ وتىر. وسىعان وراي 24 تامىز كۇنى «استانا وپەرا» تەاترىنىڭ كامەرالىق زالىندا «ولمەيتىن امادەۋس» كونتسەرتى وتەدى.
كلاسسيكتىڭ مەرەيتويىنا ارنالعان كەشتە قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى باعدات ءابىلحانوۆ, قر مادەنيەت قايراتكەرى ايسۇلۋ بايكەنوۆا جانە بەلگىلى ديريجەر, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ابزال ءمۇحيتدينوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن كامەرالىق وركەستردىڭ مۋزىكانتتارى ونەر كورسەتەدى.
ءبىر جارىم ساعاتتىق باعدارلامادا كورەرمەن نازارىنا «سيقىرلى فلەيتا» وپەراسىنان ۋۆەرتيۋرا, «تۇنگى كىشكەنتاي سەرەنادا», سكريپكا جانە التكە ارنالعان كونچەرتانتە سيمفونياسى مەن كلاسسيك كومپوزيتوردىڭ پەسالارى ۇسىنىلادى. كونتسەرتتە التىناي بالتاتەگىنىڭ «موتسارت تاقىرىبىنا فانتازيا» پەساسى دا العاش رەت ورىندالماق. وسى شىعارما كەش مازمۇنىن اشا تۇسپەك.
مامانداردىڭ پىكىرىنشە, ۆ.ا. موتسارت شىعارماشىلىعى الەمدىك مۋزىكانىڭ دامۋ ءۇردىسىنە ۇلكەن ىقپالىن تيگىزدى. كومپوزيتوردىڭ زامانداستارى موتسارت ءبىر ەستىگەن شىعارمانى بىردەن قاعىپ الىپ, جادىنا توقيتىنىن جانە ونىڭ سۋىرىپ-سالمالىق قابىلەتى وتە جوعارى بولعانىن ايتادى. قامشىنىڭ سابىنداي قىسقا 35 جاس عۇمىرىندا دا كومپوزيتور ارتىنا مول مۇرا قالدىرا ءبىلدى. ول 600-گە جۋىق مۋزىكالىق شىعارمانىڭ اۆتورى اتاندى.
كونتسەرتتىڭ تاعى بىرقاتار جاڭالىقتارىن ايتا كەتسەك, شەبەر سكريپكاشى رەتىندە تانىلعان باعدات ءابىلحانوۆ الت اسپابىندا العاش رەت شىعارما ورىندايدى.
– ءالتتىڭ سكريپكاعا قاراعاندا مويىنى جالپاق كەلەدى. سوندىقتان ماعان ەڭ الدىمەن ونىڭ كولەمىنە ۇيرەنۋ كەرەك. ال اسپاپتان ادەمى دىبىس شىعارۋ, شىعارما بوياۋىن مۋزىكا تىلىندە قانىق ءارى اۋەزدى جەتكىزۋ مۋزىكانتتىڭ شەبەرلىگىنە بايلانىستى. وسى كونتسەرتتە دە بارلىق شەبەرلىگىمدى سالۋعا تىرىسامىن. موتسارتتىڭ كونتسەرتتىك سيمفونيالارىن التتا ورىنداۋدى بۇرىننان ارماندايتىنمىن. ەندى سول ارمانىم ورىندالماق, – دەيدى باعدات ءابىلحانوۆ.
گايدن, بەتحوۆەن سىندى كومپوزيتورلارمەن قاتار, موتسارت ۆەنا كلاسسيكالىق مەكتەبىنىڭ ءىرى وكىلى سانالادى. شىعارمالارىنىڭ نەگىزگى وزەگى دە ۇلتتىق مۋزىكادا جاسىرۋلى. ۇلى كومپوزيتور مۋزىكاسىمەن مەكتەپ جاسىنان تانىس ايسۇلۋ بايكەنوۆا سونى ايتادى.
– موتسارتتىڭ اۋەزدى مۋزىكاسى اۆستريا ەلىنىڭ حالىق اندەرىنەن تامىر تارتادى. سول سەبەپتەن كوپ ادامعا جاقىن دەپ ويلايمىن. بۇل كونتسەرتتە ءوزىم ورىندايتىن كونچەرتانتە – مەنىڭ سۇيىكتى شىعارمام. ونىڭ ماعىناسى وتە تەرەڭ ءارى تىڭداعان ادامدى تەبىرەنتەرلىك كۇشى بار. ونى مەن العاش رەت مەكتەپ وقۋشىسى كەزىمدە ايگىلى مۋزىكانتتار يۋري باشمەت پەن ۆلاديمير سپيۆاكوۆتىڭ ورىنداۋىندا تىڭدادىم. كونچەرتانتە بىرنەشە بولىمنەن تۇرادى. بۇل ومىرباياندىق دەپ ايتۋعا تۇرارلىق شىعارمادا كومپوزيتوردىڭ قۋانىشى دا, قايعىسى دا كورىنىس تابادى. ماسەلەن, تۋعان اناسىنان ايىرىلعانداعى ءساتى مۋزىكا تىلىندە عاجاپ بەرىلگەن. وسى ەكىنشى ءبولىمدى دە موتسارت مارقۇم اناسىنا ارناعان. وسى ءبولىمدى ءبىرىنشى رەت ەستىگەنىمدە, قاتتى تولقىعانىم بار. كونتسەرتكە كەلگەن حالىقتى دا موتسارت مۋزىكاسى بەيجاي قالدىرمايدى دەپ سەنەمىن. سەبەبى, ونىڭ شىعارمالارى ادام جانىن تازارتىپ, رۋحاني لاززاتقا بولەيدى, – دەيدى ا. بايكەنوۆا.
مۋزىكانتتاردىڭ سوزىنە قاراعاندا, مۋزىكاتانۋشى, قر مادەنيەت قايراتكەرى مارجان جاكەنوۆا جۇرگىزەتىن كەشتىڭ كورەرمەنگە بەرەرى كوپ بولماق. «مىڭ رەت ەستىگەننەن ءبىر رەت كورگەن ارتىق» دەمەكشى, ەندى سونى كورۋ عانا قالدى.
امانعالي قالجانوۆ
