ساياسات

پرەزيدەنت سايلاۋى 2019



وتاندىق كاسىپورىنداردى قولدايدى

قر پرەزيدەنتتىگىنە «اق جول» پارتياسىنان ۇمىتكەر دانيا ەسپاەۆانىڭ ۇگىت توبى حالىقپەن كەزدەسۋىن سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا دا وتكىزدى. كەزدەسۋ بارسىندا ۇمىتكەر ءوزىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن پەتروپاۆل اۋىر ماشينا جاساۋ زاۋىتىنىڭ ۇجىمىنا تانىستىردى.
بۇل ونەركاسىپ مۇناي-گاز, قورعانىس, ەنەرگەتيكا سالالارىنا ارنالعان جابدىقتاردى دايارلايدى.
كاسىپورىن تاريحى وتكەن عاسىردىڭ 60-شى جىلدارىنان باستاۋ الادى. سول كەزدە ول زىمىران, زىمىران كەشەنى, سۋاستى قايىقتارىنىڭ سناريادتارىن جيناعان. بۇگىنگى تاڭدا زاۋىت ءوز باعىتىن كەڭەيتىپ, تەك قر قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ عانا ەمەس, مۇناي جانە تەمىرجول كومپانيالارىنىڭ تاپسىرىستارىن ورىنداپ ءجۇر. جۇمىستىڭ جالپى اۋقىمى وتە كەڭ, ءونىمنىڭ جۇزدەن اسا ءتۇرىن وندىرەدى. قازىرگى ۋاقىتتا ونەركاسىپتى قايتا جاڭعىرتۋعا 4,5 ملرد تەڭگەدەن اسا قارجى ءبولىنىپ وتىر. جوبا 2020 جىلعا دەيىن, ياعني ءۇش جىلعا جوسپارلانعان. وسى قايتا جاڭعىرۋ پروتسەسىنىڭ ناتيجەسىندە ونەركاسىپ اۋماعىن ۇلعايتىپ, جاڭا ونىمدەردى شىعاراتىن بولادى.
بىلتىر زاۋىت 3,5 ملرد تەڭگە كولە­مىندەگى جابدىقتاردى شىعارسا, بيىل ونىڭ قاراجاتىن 5-6 ملرد تەڭگەگە ۇلعايتۋ جوسپارلانعان. وتاندىق كاسىپورىن شەتەل كومپانيالارىنىڭ تەندەرلەرىنە دە قاتىسادى.
دانيا ەسپاەۆانىڭ وتاندىق كاسىپ­ورىنداردى سالىقتىق جەڭىلدىكتەر مەن باسقا دا شارالار ارقىلى قولداۋ تۋرالى ۇسىنىسى كاسىپكەرلەر تاراپىنان قولداۋ تاپتى. دانيا ەسپاەۆانىڭ سايلاۋالدى ۇگىت ناۋقانى جالعاسۋدا.

وڭتۇستىك جاستارىمەن جۇزدەستى

قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق شتابىنىڭ مۇشەلەرى ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن شىمكەنت قالاسىندا جالعاستىردى.

قالا جۇرتشىلىعىمەن كەزدەسۋلەردە كانديداتتىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا ءبىلىم بەرۋ سالاسىن جەتىلدىرۋگە ەرەكشە كوڭىل بولىنگەنىن ايتىلدى. شىمكەنت – قازاقستانداعى ەڭ جاس مەگاپوليس جانە جاستار قالاسى. وسىعان وراي ق.توقاەۆتىڭ سەنىمدى وكىلدەرى رەسپۋبليكالىق شتابتىڭ «TeamQazaqstan» جاستار قاناتىنىڭ فورۋمىنا قاتىستى. ءۇش مىڭنان استام جاستىڭ باسىن قوسقان ءىس-شارادا ەلىمىزدىڭ بەلگىلى ونەر, سپورت جانە مادەنيەت جۇلدىزدارى وزدەرىنىڭ پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ, ەلباسى ساياساتىنىڭ ساباقتاس­تىعىن قولدايتىندارىن ايتتى.
سونداي-اق جاستارمەن كەزدەسۋدە كانديداتتىڭ جاس بۋىنعا ۇلكەن كوڭىل ءبولىپ وتىرعانى كەڭىنەن ايتىلدى.
– ءبىزدىڭ كانديداتىمىز ءوز باعدارلاماسىندا جاستاردىڭ ساپالى ءبىلىم الۋىنا, ولاردىڭ باسپانامەن جانە تۇراقتى جۇمىسپەن قامتىلۋىنا جول اشاتىن تەتىكتەردى كورسەتىپ بەردى. جاس عالىمداردى قولداۋ ءۇشىن جىلىنا 3 ميلليارد تەڭگە قاراجات بولىنەدى. كانديداتىمىز جاس مامانداردى قولداۋ ءۇشىن «پرەزيدەنتتىك رەزەرۆ» باعدارلاماسىن, كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ ءۇشىن «جاس كاسىپكەر» جوباسىن قولعا الادى, – دەدى رەسپۋبليكالىق شتابتىڭ باسشىسى ماۋلەن اشىمباەۆ.
سونداي-اق ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارى اياسىندا شتاب مۇشەلەرى «وڭتۇستىك» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعى مەن «تاسساي» يندۋستريالدى ايماعىندا ورنالاسقان كاسىپورىنداردىڭ ەڭبەك ۇجىمدارىمەن كەزدەسۋلەر وتكىزدى.

ۇلتتىق قۇندىلىقتى ۇلىقتاۋعا شاقىرادى

جەزقازعاندا قر پرەزيدەنتتىگىنە كانديدات سادىبەك تۇگەلدى قولداۋعا ارنالعان كونتسەرت كەشى ءوتتى. ءىس-شارادا جەرگىلىكتى ارتىستەر ءسوز سويلەپ, سادىبەك تۇگەلگە قولداۋ بىلدىرسە, كانديداتتىڭ سەنىمدى وكىلدەرى باعدارلامانىڭ نەگىزگى باعىتتارىن جۇرتشىلىققا ءتۇسىندىردى.
ايتا كەتۋ كەرەك, بۇل كەش – ۇمىتكەردىڭ قازاقستاندىقتارعا ارناپ وتكىزگەن ەكىنشى كونتسەرتى. ءارتۇرلى مازمۇندا, ءارتۇرلى تاسىلدەر ارقىلى ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلە جاتقان سادىبەك تۇگەلدىڭ سايلاۋالدى شتابى جاستاردىڭ نازارىن ەلدەگى رۋحاني قۇندىلىقتاردى ۇلىقتاۋ­عا اۋدارۋعا كۇش سالۋدا. «ۇمىتكەردىڭ ءوز باعدارلاماسىندا جاستاردى تاربيەلەۋگە كوڭىل بولگەنى, سونداي-اق مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىن نىعايتۋعا كۇش سالاتىنى ماعان ۇنادى. ول وسىلايشا ءوز حالقىنىڭ پاتريوتى, انا ءتىلىنىڭ جاناشىرى ەكەنىن تاعى دا دالەلدەدى» دەدى شاراعا قاتىسقان جەزقازعان قالاسىنىڭ تۇرعىنى اقكۇلشە يبراەۆا.
سادىبەك تۇگەلدىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن تانىستىرۋعا مىستى شاھارعا ارنايى ات باسىن بۇرعان كانديداتتىڭ سەنىمدى وكىلى, جەزقازعان وڭىرىنەن شىققان تانىمال تەلەراديوجۋرناليست بازارگۇل ۇمبەتوۆا ۇمىتكەردىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىنا جان-جاقتى توقتالدى. سايىسقا تۇسكەن قوعام قايراتكەرى, جازۋشى سادىبەك تۇگەلدىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىنداعى ءتورت تۇعىر – ءتىل, ءدىل, جەر, ار-نامىس ءبىر-بىرىنەن اجىراماس ۇلتتىق قۇندىلىقتار. ادىلدىكتى تۋ ەتىپ, سىبايلاس جەمقورلىققا جول بەرمەۋ, جۇمىسسىزدىقتى جويىپ, جاستاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋ, دەموگرافياعا كوڭىل ءبولۋ – كانديداتتىڭ باسا نازار اۋداراتىن باسىم باعىتتارى. حالىقتىڭ سادىبەك تۇگەلدى قولداۋىنىڭ سەبەبى دە وسى» دەدى سەنىمدى وكىلى.

اۋىل جاعدايىن تالقىلادى

اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ ماماندارى ەڭ تومەنگى جالاقى الادى. سونىڭ سالدارىنان قازىر ءبارى ءىرى قالالارعا اعىلىپ جاتىر. پرەزيدەنتىككە ۇمىتكەر تولەۋتاي راقىمبەكوۆ كوتەرگەن وسى ماسەلە اقتوبەدە وتكەن جيىندا كەڭىنەن تالقىلاندى.

بۇل ماسەلە شۇعىل قولعا الىنباسا ونداعان, بالكىم, جۇزدەگەن ەلدى مەكەن قاڭىراپ بوس قالۋى مۇمكىن. تومەنگى جالاقى جايىندا ءسوز قوزعالا قالسا, ۇنەمى مۇعالىم مەن دارىگەرلەردىڭ ماسەلەسى ايتىلادى. ال تولەۋتاي راقىمبەكوۆ اۋىل شارۋاشىلىعىندا ەڭبەك ەتەتىندەردىڭ ايلىعى تىپتەن از دەيدى. سوندىقتان اۋىلداردا قوسىمشا جۇمىس ورىندارىن اشىپ, قاراپايىم جۇمىسشىلاردىڭ جاعدايىن كوتەرۋ كەرەك. ايتپەسە, مۇنىڭ ارتى ەلدى مەكەندەر تىرشىلىگىنە, ودان كەيىن, جالپى ەل ەكونوميكاسىنا كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن. ۇمىتكەردىڭ سەنىمدى وكىلدەرى اقتوبە تۇرعىندارىمەن كەزدەسۋ بارىسىندا وسى ماسەلەنى جان-جاقتى تالقىلادى.
نەگىزى اۋىل شارۋاشىلىعىندا 1 جۇمىس ورنى اشىلسا, سوعان قاتىسى بار قالادا قوسىمشا 7-8 جۇمىس ورنى پايدا بولادى. جينالعان جۇرت تولەۋتاي راقىمبەكوۆ باعدارلاماسىنداعى اۋىل مەن قالا اراسىن جاقىنداتۋ ماسەلەسىنە جىلى لەبىزدەرىن ءبىلدىرىپ جاتتى.
پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەر تولەۋتاي راقىمبەكوۆتىڭ ءوزى ەلىمىزدىڭ وزگە دە ايماقتارىندا كەزدەسۋلەرىن وتكىزىپ جاتىر. جۋىردا عانا ورال ماڭىنداعى شارۋا قوجالىقتارىن ارالاپ, سايلاۋالدى باعدارلاماسىن تانىس­تىردى.

جالاقىنى كوتەرۋدى ۇسىندى

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتتىگىنە كاسىپ­وداقتار فەدەراتسياسى اتىنان ۇمىتكەر امانگەلدى ءتاسپيحوۆتىڭ سەنىمدى وكىلدەرى جامبىل وبلىسىنىڭ تۇرعىندارىمەن بيۋدجەتتىك ۇيىمدار جۇمىسشىلارىنىڭ جالاقى ماسەلەسىن تالقىلادى.

رەسپۋبليكالىق سايلاۋالدى شتابتىڭ وكىلدەرى تاراز قالاسىنداعى جەرگىلىكتى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ۇستازدارىمەن كەزدەسىپ, بيۋدجەتتىك مەكەمە جۇمىسشىلارىنىڭ جالاقىسىن كوتەرۋ كەرەكتىگىن ايتتى. كاسىپوداقتار اسسوتسياتسياسىنىڭ مالىمەتىنشە, بۇگىندە ەلىمىزدەگى 1,5 ميلليوننان استام دارىگەر, مەدبيكە جانە مادەنيەت سالاسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى تومەن جالاقى الادى. ولاردىڭ قارجىلىق جاعدايىن ا.ءتاسپيحوۆ زاڭ جۇزىندە رەتتەۋدى جوسپارلاۋدا. سول ماقساتتا ۇمىتكەر پارلامەنت ماجىلىسىنە اتالعان ازاماتتارعا جالاقى بەلگىلەۋ مەحانيزمىن قايتا قاراۋدى ۇسىندى. وسىلايشا ا.ءتاسپيحوۆ پەداگوگ مامانداردىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن ازايتىپ, اۋىل مۇعالىمدەرىنە جايلى جاعداي جاساۋدى كوزدەيدى.
پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەر امانگەلدى ءتاسپيحوۆتىڭ سەنىمدى وكىلدەرى ۇگىت-ناسيحات ناۋقانىن جالعاستىرا بەرەدى.

ەڭبەك ۇجىمدارىمەن كەزدەستى

تالاس اۋدانىنا قاراستى قاراتاۋ كەنتىندە قكحپ جامبىل وبلىستىق سايلاۋالدى شتاب جەتەكشىسى ج.نۇراليەۆ قالا سايلاۋشىلارىمەن جانە ەڭبەك ۇجىمدارىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى.

شتاب وكىلى ۇرانى «ادال ەڭبەك قوعام مۇددەسى ءۇشىن!» دەپ اتالاتىن سايلاۋالدى تۇعىرنامانى تانىستىرىپ بولعان سوڭ, قازاقستاننىڭ سالىق سالۋ جۇيەسى بايلارعا ەلىمىزدى جۇماققا اينالدىرىپ وتىرعانىن ايتىپ, بۇل ادىلەتسىزدىك ەكەنىنە ەرەكشە توقتالدى. «قازاقستاندا اۋقاتتى جانە وتە اۋقاتتى ادامداردىڭ سانى وتە كوپ. مۇنىمەن قاتار كەدەيلىك شەگىندە نەمەسە وعان جاقىن دەڭگەيدە ءومىر سۇرەتىن ادامداردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. وسىعان وراي ورتا تاپتى قوزعاماي, ۇستەمە تابىسقا يە ادامدارعا تابىس سالىعىنىڭ جوعارى مولشەرلەمەسىن قولدانۋ قاجەت» دەدى ول.
سونىمەن قاتار كەزدەسۋدە قازاقستان بولاشاعى الدىندا مەملەكەت پەن ازاماتتاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى تاقىرىبى قوزعالدى. ج.نۇراليەۆ سايلاۋ دەموكراتيا­لىق قۇرىلىمنىڭ ماڭىزدى بولىگى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سايلاۋ­شىلار قكحپ ۇمىتكەرىنىڭ سايلاۋالدى تۇعىرناماسىنىڭ تەزيستەرىن جاقسى قابىلداپ, كوكەيلەرىندە جۇرگەن سۇراقتارىن قويدى.

سايلاۋ پلاتفورماسىن ءتۇسىندىردى

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتتىگىنە ۇمىتكەر ءامىرجان قوسانوۆتى قولداۋعا باعىتتالعان كەزەكتى ۇگىت-ناسيحات ءىس-شارالارى اتىراۋ وبلىسىندا ءوتتى.

28 مامىردا كانديداتتىڭ سەنىمدى تۇلعالارى «اقجەلكەن» جشس جۇمىسشىلارىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى. جيىنعا 25 ادام قاتىستى.
كەزدەسۋدىڭ مودەراتورلىعىن وبلىستىق ساي­لاۋال­دى شتابىنىڭ باسشىسى عالىمجان ۋتەباەۆ اتقاردى.
كەزدەسۋ بارىسىندا پلاتفورمانىڭ نەگىزگى باعىتتارى تالقىلانىپ, جۇمىسكەرلەر ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى. قاتىسۋشىلار كانديداتتىڭ اۋماقتاردى دامىتۋ بويىنشا وي-پىكىرىنە قىزىعۋشىلىق ءبىلدىردى.
پىكىرلەسۋ بارىسىندا قاتىسۋشىلاردىڭ وزەكتى سۇراقتارىنا شتاب مۇشەلەرى جاۋاپ بەردى. نەگىزىنەن, ەلدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى, مادەني-­رۋحاني ۇردىستەرى جايىندا ايتىلدى.
ءامىرجان قوسانوۆتىڭ سەنىمدى وكىلدەرى ەلىمىزدىڭ باسقا ايماقتارىندا دا وسىنداي كەزدەسۋلەر وتكىزە بەرمەك.




تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button