پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ توراعالىعىمەن مەملەكەت باسشىلارىنىڭ «ورتالىق ازيا – رەسەي» فورماتىنداعى العاشقى كەزدەسۋى ءوتتى.
مەملەكەت باسشىسى قازىرگى ۋاقىتتا بۇكىل شەكارا بويىندا تۇراقتىلىقتى ساقتاپ, قاۋىپسىزدىكتى كۇشەيتۋ وڭىردەگى ەڭ ماڭىزدى مىندەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا, تەرروريزممەن, ەكسترەميزممەن, قارۋ مەن ەسىرتكىنىڭ زاڭسىز اينالىمىمەن بىرلەسە كۇرەسۋ, سونداي-اق ءتۇرلى گيبريدتى قاۋىپتەرگە قارسى ءوزارا ءىس-ارەكەت ماسەلەلەرى وزەكتى بولىپ وتىر.
– سامميت وسى باعىتتاعى كەلىسىلگەن ادىستەردى ازىرلەۋگە ىقپال ەتۋدى كوزدەيدى. كەزدەسۋىمىزدىڭ كۇن ءتارتىبى ەلدەرىمىز اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق, اسىرەسە ينۆەستيتسيالىق سەرىكتەستىك, وندىرىستىك كووپەراتسيا, كولىك-ترانزيت باعىتتارىن ءارتاراپتاندىرۋ جونىندەگى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتە تۇسۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىنە سەنىم بىلدىرەمىن. رەسەي فەدەراتسياسىمەن بىرگە ءبىز وڭىرلىك ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق الەۋەتىن تولىققاندى پايدالانا الامىز. كۇن تارتىبىندەگى ەڭ ماڭىزدى ماسەلە – ەلدەرىمىز اراسىنداعى ادامداردىڭ ءوزارا بايلانىسىنىڭ جوعارى دەڭگەيىن ساقتاۋ, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ بىرلەسكەن كۇش-جىگەرىنىڭ ارقاسىندا تاۋار اينالىمىنىڭ پاندەمياعا دەيىنگى دەڭگەيى قالپىنا كەلىپ قانا قويماي, ونىڭ ەداۋىر ارتقانىن مالىمدەدى. بىلتىر وڭىرىشىلىك ساۋدا-ساتتىق 34 پايىزعا ءوسىپ, 6 ميلليارد دوللاردان استى. پرەزيدەنت بۇگىنگى كەزدەسۋ بارىسىندا قول جەتكىزىلەتىن ۋاعدالاستىقتار التىجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ ىرگەتاسىن نىعايتاتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋ جونىندەگى كوزقاراسىن نەگىزگى ولشەمدەر تۇرعىسىنان جەتكىزدى.
– تاعدىر ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزگە بىرگە بولۋدى جازعان. ورتاق تاريحىمىزدى ساقتاي وتىرىپ, حالىقتارىمىزدىڭ يگىلىگى ءۇشىن ورتاق كەلەشەگىمىزدى قۇرۋعا ءتيىسپىز. ءار مەملەكەتتەگى تۇراقتىلىق پەن قاۋىپسىزدىك بۇكىل ايماقتىڭ دامۋىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى. مەملەكەتتەرىمىز بەن حالىقتارىمىزدىڭ تۇپكى مۇددەسىن باسشىلىققا الا وتىرىپ, نازارلارىڭىزدى جاڭا قاۋىپ-قاتەرلەردىڭ الدىن الۋعا جانە وعان دەر كەزىندە توتەپ بەرۋگە ارنالعان ءتيىمدى ادىستەردى ازىرلەۋ قاجەتتىگىنە اۋدارعىم كەلەدى, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە, تۇراقسىزدىققا الىپ كەلەتىن تاعى ءبىر فاكتور – وڭىردەگى جەكەلەگەن ەلدەر اراسىنداعى شەكارا ماسەلەسىنىڭ رەتتەلمەۋى.
– شەكارا پروبلەماسى عاسىرلار بويى قالىپتاسقان دوستىق, ءوزارا سەنىم جانە تاتۋ كورشىلىك نەگىزىندە, سونداي-اق حالىقارالىق قۇقىق پەن بۇۇ جارعىسىنىڭ قاعيداتتارىن مۇلتىكسىز ساقتاۋ ارقىلى تەك بەيبىت جولمەن شەشىلۋگە ءتيىس. اتالعان ماسەلەنى قاراستىرۋ ءۇشىن وڭىرلىك ساراپتاما الاڭىن قۇرۋ پايدالى بولادى دەپ ويلايمىن, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ەكونوميكانى ەكىنشى ولشەم رەتىندە اتاپ ءوتتى. سونداي-اق سامميت قاتىسۋشىلارىنا ورتالىق ازيا ەلدەرى مەن رەسەيدىڭ ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىعىنىڭ جاڭا مودەلىن ازىرلەپ, قابىلداۋدى ۇسىندى. ونىڭ ايتۋىنشا, شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋ شارالارىنا, ەنەرگەتيكا, ونەركاسىپ, كولىك-لوگيستيكا, اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارىنداعى بىرلەسكەن جوبالاردى قولعا الۋعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ قاجەت.
– ساۋدا كەدەرگىلەرىن جويۋ جانە پروتەكتسيونيستىك شارالارعا جول بەرمەۋ ماڭىزدى. بىزگە وڭىرشىلىك ساۋدا-ساتتىقتى دامىتۋعا باعىتتالعان كۇش-جىگەردى جانداندىرۋ قاجەت. بۇل جەردە تاۋار اينالىمىنىڭ قۇرىلىمىن جاقسارتۋعا جانە ونىڭ نومەنكلاتۋراسىن كەڭەيتۋگە ءمان بەرگەن ءجون. بۇگىندە ءبىزدىڭ ءوندىرىسىمىزدىڭ دامۋىنا وراي شەتەلدىك ونىمدەردىڭ كوپتەگەن ءتۇرىن ءبىر-ءبىرىمىزدىڭ تاۋارلارىمىزبەن ءوزارا ءتيىمدى نەگىزدە الماستىرا الامىز. ەكسپورتتىق-يمپورتتىق وپەراتسيالارعا جاسالعان تالداۋ وسى باعىتتا مول مۇمكىندىك بار ەكەنىن كورسەتتى, – دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى تسيفرلاندىرۋ سالاسىندا بىرگە بەلسەندى جۇمىس ىستەۋگە جانە تاجىريبە الماسۋعا قازاقستان دايىن ەكەنىن جەتكىزدى. سونىمەن قاتار قاسىم-جومارت توقاەۆ ءۇشىنشى ولشەم – كولىك جانە ترانزيت ماسەلەسىنە دە توقتالدى. پرەزيدەنت ءداستۇرلى لوگيستيكالىق تىزبەك ۇزىلگەن جاعدايدا ايماقتاعى ەلدەر كولىك-ترانزيت الەۋەتىن تولىققاندى پايدالانۋ قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
سامميتتە رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين, قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ, تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون, تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى سەردار بەردىمۇحامەدوۆ, وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ ءسوز سويلەدى.
