جاقىندا ەلىمىزگە اۋعانستاننىڭ بيلىك وكىلدەرى كەلدى. ءبىزدىڭ بيلىك وكىلدەرى تالىپتەرمەن ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا-ساتتىقتى دامىتۋ جونىندە كەڭەستى. قازاقستان – اۋعانستان بيزنەس-فورۋمى اياسىندا ەلوردادا اۋعانستاننان تاۋارلار كورمەسىن دە وتكىزدى.
تالىپتەر اۋعان بيلىگىن قايتا قولىنا العان كەزدە وڭىرلىك قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىنە بايلانىستى بىرقانشا جينالىستار وتكىزىپ, قىراعىلىعىن ارتتىرعان قازاقستاننىڭ اياق استىنان تالىپتەردىڭ تالابىن تىڭداپ, قاباعىنا قاراي قالۋىن سىرتقى الەم دە سان-ساققا جۇگىرتىپ جاتىر. كەيبىر ساراپشىلار «وڭىرلىك قاۋىپسىزدىك ءۇشىن تالىپتەرمەن ءتىل تابىسۋ قاجەت بولدى» دەپ تۇسپالداسا, ال كەيبىر ساراپشىلار «ۋكرايناداعى جاعدايعا بايلانىستى رەسەي استىعىنىڭ باعاسى تومەندەپ, قازاقستاننان استىق ساتىپ الىپ وتىرعان ەلدەردىڭ كوبى رەسەي استىعىن ساتىپ الىپ, قازاقستاننىڭ استىعى وتپەي قالدى دا, قازاقستان اۋعانستانعا استىق ساتۋعا ءماجبۇر بولدى. بۇل جولعى كەزدەسۋ انە سونىڭ ايعاعى» دەپ بولجام جاسايدى. بىزشە دە سوڭعى بولجامنىڭ جانى بار سەكىلدى, ءويتكەنى ءبىزدىڭ ەل كەلىسىم بويىنشا الداعى ۋاقىتتا اۋعانستانعا استىق ساتۋعا ۋاعدالاستى.
دەي تۇرعانمەن, وسى رەتكى كەزدەسۋدە استىق ماسەلەسى ايتىلدى دا, اۋعانستانداعى قازاق ماسەلەسى ەسكەرۋسىز قالدى. 2021 جىلى تالىپتەر بيلىك باسىنا قايتا كەلىپ, اۋعانستان ەلىندە «قاش-قاش» باستالعان كەزدە قازاقستان قارۋلى كۇشىنىڭ ارنايى ۇشاعى قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس اۋعانستاننان 35 قانداستى تاريحي وتانىنا كوشىرىپ اكەلدى. سول كەزدە ءبارىمىز «بارەكەلدى» ايتىپ, قۋانىپ ەدىك. بىراق بۇل ءىس اياقسىز قالدى. ودان كەيىن دە قانشاما قازاق «توقاەۆ اعا, ەلىمىزگە الىپ كەتىڭىزشى!», «بىزگە كومەكتەسىڭىزدەرشى» دەپ ءوتىنىش جاساعانىمەن, بيلىك «ولار قازاق ەمەس», «قازاق ەكەنىن دالەلدەسىن», «قۇجاتتارى جوق» دەگەن سەكىلدى ءارتۇرلى سىلتاۋ ايتىپ, تالىپتەردىڭ تاپتاۋىندا قالىپ بارا جاتقان قانداستارعا ەش قايىر قىلعان جوق. ەسەسىنە «ولار ەشقانداي ايعاق-دالەل ۇسىنا المادى. كەيبىرى قازاقشا مۇلدە بىلمەيدى, اۋعانستانعا اتا-باباسى قالاي بارعانىن, رۋىن ايتا المايدى» دەپ مالىمدەدى (2021 جىلى 18 تامىز كۇنى ءسىم وكىلى). استاناعا تالىپتەر كەلە جاتىر دەگەندە بيلىك سول قانداستاردىڭ ماسەلەسىن قايتا قاۋزايتىن شىعار دەپ ۇمىتتەنگەن ەدىك. باقساق, ول ءۇمىتىمىز دە سەلگە كەتكەن سياقتى.
1991 جىلدان بەرى اۋعانستاننان 13 مىڭعا جۋىق ادام تاريحي وتانىنا كوشىپ كەلدى. ولاردىڭ ايتۋىنشا, اۋعانستاندا قالعان قازاقتاردىڭ قازىرگى ۇرپاعى جەرگىلىكتى حالىققا ءسىڭىپ كەتكەندىكتەن, كەيبىرەۋى انا تىلىنەن اجىراپ قالعان, وتباسىندا وزبەكشە يا داري تىلىندە سويلەيدى. ولاردىڭ سانى دا از ەمەس. ال قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى بولسا, اۋعانستاندا 200-دەي عانا قازاق بار دەپ سانايدى. بىراق, سوڭعى دەرەك بويىنشا اۋعانستاننىڭ كابۋل, مازاري-شاريف, قۇندىز سياقتى قالارىنىڭ وزىندە نەشە ءجۇز قازاقتىڭ بار ەكەنى ءمالىم بولدى. كابۋلدا جۇمىس ىستەپ تۇرعان قازاق مادەنيەت ورتالىعى دا بار ەكەن. اۋعانستان قازاقتارىن قازاقستانعا كوشىرىپ الۋ جۇمىسىنا اتسالىسىپ جۇرگەن باستامشىل توپ مۇشەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا, اۋعان ەلىنەن 6000-عا جۋىق ادام «قازاقپىز, قازاق ەلىنە كوشكىمىز كەلەدى» دەپ ءوتىنىش بىلدىرگەن. دەمەك, اۋعانستاندا بىرنەشە ءجۇز ەمەس, بىرقانشا مىڭ قازاق تۇرادى. ەندەشە ءبىزدىڭ بيلىك نەگە ولاردىڭ جاعدايىنا نازار اۋدارىپ, الدىمىزعا ءوزى كەلگەن تالىپتەردەن قانداستاردىڭ ومىرىنە اراشا سۇرامايدى؟! اۋعان قازاقتارى دەسە ءبىزدىڭ بيلىك «قازاق ءتىلىن بىلمەيدى», «قۇجاتتارى جوق» دەگەن سىلتاۋ ايتادى. قازاق ءتىلىن بىلمەيتىن قازاق «بالاپان باسىنا, تۇرىمتاي تۇسىنا» كەتكەن اۋعانستاندى قويىپ, وسى قازاق ەلىنىڭ وزىندە دە تولىپ ءجۇر ەمەس پە؟! ەكىنشىدەن, تالىپتەر ناننان تارىعىپ, بىزبەن ساۋدالاسۋعا كەلگەندە ءبىزدىڭ بيلىك نەگە وسى ورايدى پايدالانىپ, ول ەلدەگى قانداستار ماسەلەسىن دە قوزعامادى؟! «بيداي ساتاتىن بولدىق» دەپ ماقتاناتىنداي قانداستىڭ قامىنان, بيدايدىڭ نانى ارتىق پا؟! ويلاناتىن ماسەلە
