ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلى,ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى:
– ساعاتبەك اعا, ءوزىڭىز باسقارىپ وتىرعان فاكۋلتەتتىڭ شاڭىراق كوتەرگەنىنە 83 جىلدان اسىپتى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا قارا ءسوزدىڭ مايىن ىشكەن نەبىر تالانتتاردى دايىندادىڭىزدار. «تۇلەكتەرمەن ماقتانامىز» اكتسياسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى دا وسى بولسا كەرەك؟
– ارينە, عاسىرعا جۋىق وسى ۋاقىتتا فاكۋلتەتتىڭ ماتەريالدىق تەحنيكالىق بازاسى نىعايىپ, وقۋ-ادىستەمەلىك قورى تولىقتى. ءبىلىم بەرۋ, وقىتۋ, ماشىقتاندىرۋ, كاسىبي مامانداردى دايارلاۋدى قالىپتاستىرعان ۇلكەن شاڭىراققا اينالدى. ءبىزدى بىتىرگەندەر, سوناۋ ديحان ابىلەۆتەن باستاپ بۇگىنگە دەيىنگى تۇلەكتەر مەملەكەتشىل, وتانشىل, ۇلتجاندى, ازاماتتىق پاتريوتتىعى جوعارى ازاماتتار بولىپ قالىپتاستى. وتانىن, ەلىن, جەرىن سۇيگەن, جۇرتتىڭ ءسوزىن سويلەيتىن, ۇلتتىڭ مۇڭىن ويلايتىن, جوعىن جوقتايتىن جۋرناليستەر بۇگىندە يدەولوگيانى ءاربىر ساناعا ءسىڭىرىپ وتىر. ءبىز سونداي تۇلەكتەرمەن ماقتانامىز.
قازىرگى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ فاكۋلتەتتە بىرنەشە ماماندىق بار. ءداستۇرلى جۋرناليستيكا, باسپا ءىسى, قوعاممەن بايلانىس, ديزاين, حالىقارالىق جۋرناليستيكا ماماندىعى. وسى بەس باعىت بويىنشا ماماندار دايارلايمىز. دەمەك, ءبىزدىڭ فاكۋلتەتكە ءجۇردىم-باردىم, كەزدەيسوق ادامدار كەلمەيدى. ونىڭ ناتيجەسى ۋاقىت پەن جىلدار وتكەن سايىن كورىنۋدە.
ال «ءبىز تۇلەكتەرمەن ماقتانامىز» يدەياسىنا كەلسەك, ءبىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەت الەمگە ايگىلى ەڭ وزىق 800 ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ىشىندە 236-ورىندى جەڭىپ الدى. بىلدەي حالىقارالىق اگەنتتىك رەيتينگىندە «تۇلەكتەرى كىم؟» سىن-تەزيسى بويىنشا بىتىرۋشىلەردىڭ ساپاسىنا ءمان بەرگەن. ماسەلەن, ءوندىرىس ورنىن شىققان ونىمىنە قاراي باعالاسا, ۋنيۆەرسيتەتتە تۇلەكتەردىڭ قانداي ەكەنىنە جاۋاپ ىزدەيدى. مىنە, ءبىزدىڭ وقۋ وردامىز وسى ۇدەدەن شىعا ءبىلدى. دەمەك, مەملەكەتتىك يدەولوگيانى جۇرگىزىپ, جۇمىلدىرىپ, ەڭبەك ەتىپ جاتقان – ءبىزدىڭ تۇلەكتەر. سوندىقتان «ءبىز تۇلەكپەن ماقتانامىز» دەگەن اكتسيانى باستاپ كەتتىك. الماتىدان باستالعان شارا استانادا جالعاسىن تاپتى. «ەگەمەن قازاقستان», «استانا اقشامى» گازەتتەرىندە جانە «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىندا بولىپ, تۇلەكتەرىمىزبەن ءبىر مارقايىپ قايتتىق.
– قازىرگى قازاق جۋرناليستيكاسىتۋرالى نە ايتاسىز؟
– قازىر ينتەرنەت جۋرناليستيكا, كونۆەرگەنتتىك جۋرناليستيكا دەپ ايتامىز عوي. جالپى, اتى وزگەرگەنىمەن, ماقساتى, مىندەتى قالدى. مەنىڭ ويىمشا, جۋرناليست ەڭ الدىمەن مەملەكەتكە, سونىڭ ىرگەتاسىن قالاۋعا اتسالىسۋ كەرەك. بەيبىت ءومىر سۇرەتىن ادامداردىڭ ساناسىن, يدەياسىن مەملەكەت بولاشاعىنا جۇمىلدىرۋ كەرەك. مەنىڭ ۇعىمىمدا اقپاراتتى ەكىنىڭ ءبىرى الادى, تاراتادى. قولىندا ۇيالى تەلەفونى بار سەن دە بەلگىلى ءبىر وقيعانى فوتوعا ءتۇسىرىپ, الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە جىبەرە الاسىڭ. بىراق ول جۋرناليستيكاعا جاتپايدى. ءبىزدىڭ ماماندىق اقپارات تاراتۋمەن عانا شەكتەلمەيدى. ەڭ باستىسى, ۇلتتىق مۇراتقا, حالىقتىق ماقساتقا قىزمەت ەتۋىڭ كەرەك. ال ول ءۇشىن سەن بەرەتىن اقپارات ميلليونداردىڭ ۇدەسىنەن شىققانى ابزال. الەمدىك كەڭىستىكتەگى وقيعالارمەن سالىستىرىپ, ساراپتاپ بەرۋ ءۇشىن تاجىريبە, ماشىق, ءبىلىم, تەوريالىق تانىم كەرەك.
– دۇرىس ايتاسىز, اعا. دەگەنمەن الەۋمەتتىك جەلىنىڭ بەلسەندىلىگى ءداستۇرلى جۋرناليستيكاعا جاقىنداپ كەلەتىنى جاسىرىن ەمەس قوي؟
– الەۋمەتتىك جەلىنىڭ جۋرناليستيكاعا سالماعى ءبىرشاما جاقىنداي باستادى. ەگەر مەملەكەتتىك تۇرعىدان ەكشەپ-ەلەپ بارىپ جەتكىزۋدى ۇيرەنسەك, وندا ءبىزدىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ جۋرناليستيكاعا قىزمەتى جاقىندايدى. ەسىڭىزدە بولسا, بىلتىر ءبىر اتا-انا الەۋمەتتىك جەلىدە باستاۋىشتا وقيتىن بالانىڭ كوتەرەتىن سومكەسىنىڭ سالماعىنىڭ اۋىرلىعىن ايتتى. وقۋ باعدارلامالارىنداعى تاپسىرمالاردىڭ ساپاسىن مينيسترلىككە قاراتا سىنادى. بۇل – قارا باسىنىڭ عانا ەمەس, ميلليونداعان ادامداردىڭ مۇددەسى. العاشقى كەزدەرى كوز ۇيالاتىن اقپاراتتاردان سۇرىنەتىن ەدىك. قازىر الەۋمەتتىك جەلىدە دە مادەنيەت قالىپتاسىپ كەلە جاتقانىن ايتۋىمىز كەرەك. جالپى, قازاق جۋرناليستيكاسى الەمنىڭ كوپتەگەن جۋرناليستيكاسىنان وق بويى وزىق. ويتكەنى ءبىزدىڭ جۋرناليستيكا بۇكىل مەملەكەتتىك يدەيانى ءبىر ارناعا مۇراتقا, ىنتىماققا, بىرلىككە, بولاشاققا, دامۋعا, جاڭعىرۋعا ۇيىستىرىپ وتىر. وسىنداي مىقتىلىقتىڭ ارقاسىندا ۇلت بىرىگىپ وتىر دەپ ايتا الامىن. ەگەر قازاق جۋرناليستيكاسى ءبىر ارناعا, ءبىر ماقساتقا جۇمىس ىستەمەسە, وندا ەلدىڭ تۇراقتىلىعىنا دا قاۋىپ ءتونۋشى ەدى.
گۇلميرا ايماعانبەت
