بيىلعى ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسى ەل رۋحانياتىنا تىڭ سەرپىن بەرىپ, ۇلتقا قاجەتتى جوبالاردى قولعا الۋعا مۇرىندىق بولدى. سونىڭ ىشىندەگى «قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرىنىڭ گەوگرافياسى» اتتى جوبانى ەرەكشەلەپ ايتۋعا بولادى.
قازاقتىڭ ۇلان-عايىر جەرى تاريحقا وتە باي. ونداعى ءاربىر جەر-سۋ اتاۋلارى وتكەن داۋىردەن سىر تولعايدى. كونە كەسەنەلەر مەن ەسكى ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىستاردىڭ ءبارى – شەجىرە. وكىنىشكە قاراي, سول اڭىزداردىڭ كوبى جوعالىپ بارادى. ەسكى اڭگىمەلەردى بىلەتىن كارى قۇلاق قاريالار دا ازايدى. ءدال وسىنداي ساتتە جارىق كورگەن مەملەكەت باسشىسىنىڭ ماقالاسى بۇل باعىتقا ءورىس اكەلدى.
جۇمىس بىردەن قارقىن الدى. قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى جانىنان «قاسيەتتى قازاقستان» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعى قۇرىلدى. ونىڭ باسشىلىعىنا بەلگىلى تاريحشى-عالىم, ساياساتكەر بەرىك ابدىعالي تاعايىندالدى. الدىمەن وڭىرلىك كوميسسيالار قۇرىلىپ, قاسيەتتى ورىندار مەن ەسكەرتكىشتەر ءتۇزىلدى. ورتالىق قىزمەتكەرلەرى التى باعىت بويىنشا – سولتۇستىك, شىعىس, ورتالىق, وڭتۇستىك, باتىس, الماتى وبلىسى جانە الماتى قالاسىنا ەكسپەديتسياعا شىعىپ, كيەلى مەكەندەردى ارالادى. ناتيجەسىندە «قازاقستاننىڭ جالپىۇلتتىق قاسيەتتى ورىندارى» تىزىمىنە بارلىق ايماقتان ىرىكتەلىپ, ساراپتالعان 100 نىسان ەندى. بىراق ونىڭ سانى 185-كە جۋىق ەكەن. ونى بىزگە «قاسيەتتى قازاقستان» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى باتىرحان قاسىموۆ ايتتى. ونىڭ سوزىندە كوپ جاڭالىقتار بار. بۇگىندە قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرىنىڭ كوپ سالالى ەلەكتروندىق كارتاسى دايىن. اتالعان كارتا تاريحشىلار, ارحەولوگتار, ەتنوگرافتار مەن تۋريستىك ۇيىمداردىڭ قاتىسۋىمەن جاسالعان. وعان بارلىق مۋلتيمەديالىق قوسىمشالار ارقىلى ۆيرتۋالدى تۇردە قوسىلۋعا بولادى.
«كارتانىڭ فوتوگالەرەياسى مەن بەينەگالەرەياسى بار. سول ارقىلى كيەلى ورىنداردى كورە الاسىز. جانە ۇيالى تەلەفونمەن كارتاعا تىركەلىپ, ءوزىڭىزدىڭ پىكىرىڭىزدى جازۋعا بولادى. ەسكەرتكىشكە قالاي بارىپ, كورۋگە بولادى دەگەن ساۋالعا دا جاۋاپ الاسىز. الداعى قاڭتاردا كارتانىڭ تۇساۋكەسەرى وتەدى دەپ جوبالاپ وتىرمىز» دەدى ول. ونىڭ ايتۋىنشا, الداعى جىلى ەل ىشىندەگى ەگەمەندىك العاننان بەرگى قايتادان قالپىنا كەلتىرىپ, بىراق ەشقانداي پاسپورتى جوق كەسەنەلەر مەن ەسكەرتكىشتەر قايتا قۇجاتتاۋدان وتەدى.
سونىمەن بىرگە, ايماقتارعا ورتالىق ماماندارى تاعى دا ەكسپەديتسياعا شىقپاق. قىسقاسى, ءالى اتقارىلار جۇمىس جەتەرلىك.
قازىرگى كۇندە قازاقستاندا شامامەن العاندا 35 مىڭ ساۋلەتتىك, ارحەولوگيالىق جانە تاريحي ەسكەرتكىشتەر بار. ونىڭ ىشىندە 8 ارحەولوگيالىق ەسكەرتكىش «ۇلى جىبەك جولى نىساندارى» قۇرامىندا يۋنەسكو-نىڭ دۇنيەجۇزىلىك مۇراسى تىزىمىنە كىرگەن.
ازامات ەسەنجول
