استاناداعى ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى, كورنەكتى تەاتر سىنشىسى اشىربەك سىعايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى جايىندا جازىلعان «سىن ساردارى» اتتى ەستەلىك كىتاپتىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى.
بيىل اشىربەك اعا كوزى ءتىرى بولسا جوتالى جەتپىس جاسقا تولىپ, تۋعان حالقىنىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنىپ, مارقايىپ ارامىزدا وتىراتىن ەدى. امال نە, جازمىشتان وزمىش جوق دەگەن. الايدا, ايتۋلى ازامات ومىردەن وتسە دە ونىڭ ەلى ءۇشىن جاساعان ەڭبەگى مەن ءىسى ەش ۇمىتىلعان جوق. قايتا كۇن وتكەن سايىن جاڭعىرىپ بارادى.
كەش تىزگىنىن قولعا العان بەلگىلى جازۋشى تولەن ابدىك تالانتتى تۇلعانىڭ ادامي بولمىسى مەن قايراتكەرلىك قىرىنا توقتالدى.
– اشىربەك – سان قىرلى جىگىت. قازاقتا: «سەگىز قىرلى, ءبىر سىرلى» دەگەن ءسوز بار عوي. سول اشەكەڭە ارناپ ايتىلعانداي. ول الدىمەن – تەاتر سىنشىسى. سىنشىلىعىنىڭ ءوزى ەرەكشە. ۇلتتىق تەاتر ونەرىنىڭ ىرگەتاسىن قالاعان ارداقتىلارىمىز جايىندا تاپتىشتەپ جازدى. ودان كەيىن ءاسانالى ءاشىموۆ, ءانۋار مولدابەكوۆ تۋرالى تامىلجىتىپ قالام تەربەدى. وبلىستاعى تەاترلاردىڭ جەتەكشى اكتەرلارى جايىندا عاجاپ ماقالالار تۋعىزدى. ونىڭ جازعاندارىن قازاق تەاترىنىڭ ەنتسيكلوپەدياسى دەپ ايتۋعا بولادى. اشەكەڭنىڭ شىعارماشىلىعى مەن ىسكەرلىك قابىلەتى دە ءتورت اياعىن تەڭ باسقان تۇلپارداي ەدى. ۇزاق جىلدار جوعارى دارەجەلى قىزمەت اتقاردى. شەشەندىك قاسيەتىن دە ساعىنىپ ەسكە الامىن. ول ءبىر ۇلكەن جيىنداردا سويلەپ كەتكەندە الدىنان ارقان قويىپ توقتاتا المايسىز – دەپ, پاراساتتى ءسوز قوزعادى.
قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى ءاسانالى ءاشىموۆ اعامىز دا ءىنى-دوسى تۋرالى اقتارىلىپ سويلەدى.
– مەن وتكەن عاسىردى «ۇلت رۋحانياتىنىڭ التىن عاسىرى» دەپ ويلايمىن. جەتپىسىنشى جىلدارى قازاق ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنە ءبىر بۋىرقانعان بۋىن كەلدى. سول توپتىڭ اراسىندا الماستاي جارقىلداعان اشىربەك تە بولدى. بۇگىن اشىربەكتىڭ اتىنداعى تەاتر فەستيۆالى ءوتىپ جاتىر. اشىربەك وعان تولىق جاۋاپ بەرەدى. ونى داستۇرگە اينالسا دەيمىز. ءبىز ءوزى ۇلكەن نارسەگە ۇقىپسىزبىز. ءبىر وتكىزەمىز دە ۇمىتىپ كەتەمىز. ۇمىتپاۋعا تىرىسۋ قاجەت. مەن ونى ءوز سالاسىنداعى «ۇلى» دەپ ايتا الامىن. بۇل ءسوزدى ومىردەن وتكەننەن كەيىن سەنىمدى ايتۋعا بولادى. ونىڭ ماعان بەرگەن جاردەمى ۇشان-تەڭىز. تەاتر سىنشىسىنىڭ كورەگەندىلىگىمەن ايتقانىن – سول جاساعان ءرولدى, وبرازدى جەتەڭىزگە جەتكىزىپ وينايسىز. ون جاستاي ايىرماشىلىعىمىز بولسا دا ءىنى دوس بولدىق. مەنى «اسكە» دەپ ايتۋشى ەدى. قازىر سول ءسوزدى ساعىنامىن, – دەدى ايگىلى اكتەر.
تۇركىستاننان شاراعا ادەيىلەپ كەلگەن جاقىن اعاسى جارىلقاسىن ازىرەتبەرگەنۇلى دا: «اشىربەك ىنىممەن بالا كەزدەن ارالاسىپ, ول ءىنى, مەن اعا بولىپ جاراسىپ, سىيلاسىپ جۇردىك. اي سايىن ماعان 4-5 رەت تەلەفون شالىپ, ۇزاق سويلەسۋشى ەدىك» دەپ باۋىرىنىڭ اسىل قاسيەتتەرىن قيماستىقپەن ەسكە الدى.
ودان كەيىن تانىمال اكتريسا مەرۋەرت وتەكەشەۆا, قوعام قايراتكەرى ورازگۇل اسانعازى, تەاتر سىنشىسى ءاليا بوپەجانوۆا, اكادەميالىق كىتاپحانانىڭ ديرەكتورى ءۇمىتحان داۋرەنبەكقىزى ءسوز الىپ, ارداقتى ازامات تۋرالى ءوز ەستەلىكتەرىمەن ءبولىستى.
وقىرمانعا جول تارتقان كىتاپتىڭ تۇساۋىن ءاسانالى اعامىز قيدى. جاڭا تۋىندى دا ومىرزاق ايتبايۇلى, سەيىت قاسقاباسوۆ, اكىم تارازي, دۋلات يسابەكوۆ, ساۋىتبەك ابدراحمانوۆ سەكىلدى ەلگە بەلگىلى ازاماتتاردىڭ قازاق تەاتر سىنىنىڭ مايتالمانى جايىندا جازعان ەستەلىكتەرى جيناقتالعان.
شارا سوڭىندا اشىربەك اعامىزدىڭ جارى كۇلاش سىعاي ءسوز الىپ, جينالعاندارعا العىسىن ءبىلدىردى.
اسىل ازامات دۇنيەدەن وزعاندا اقىن يسرايل ساپارباي: «ء…ار قازاق ىشىندە ەدى اشىربەكتىڭ, اشىربەك ىشىندە ەدى ءار قازاقتىڭ» دەپ ولەڭ ارناعان ەدى. ءيا, اقىننان اسىرىپ ايتۋ مۇمكىن ەمەس.
ازامات ەسەنجول
