تاربيە باسى – ءتىل

تاۋەلسىزدىكتىڭ تۋىن تىگىپ, ەگەمەندى ەل ىرگەسىن بەكەمدەگەنىمىزگە دە شيرەك عاسىردان استام ۋاقىت ءوتىپتى. وسى ارالىقتا ورتالىق ازياداعى كوشباسشى مەملەكەت رەتىندە حالىقارالىق ساياسي وقيعالارعا بەلسەندى تۇردە قاتىسىپ قانا قويماي, باتىل باس­تامالار كوتەرىپ ساياسي ارەنادا دا بەدەلىمىزدى ارتتىردىق. ارينە, سىناپتاي سىرعىعان ۋاقىت ءبىر ورىندا تۇرماسى انىق. ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسىن ۇسىنىپ, قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى باستال­عانىن جاريالاپ, ەلىمىز جاڭا تاريحي كەزەڭگە قادام جاساعانىن ايعاقتادى.

ەلباسىنىڭ بۇل باعدارلامالىق ما­قالاسى – ەل دامۋىنىڭ جارقىن ءۇل­گىسى مەن ناقتى قادامداردى ايقىندايتىن كەلەلى وي, ساليقالى پىكىر, باتىل شەشىمدەرگە قۇرىلعان ماڭىزدى قۇجات. ماقالادا جاستاردىڭ بويىنا پاتريوتتىق رۋح ءسىڭىرۋ, ولاردى قوعامنىڭ بەلسەندى ازاماتتارى ەتىپ تاربيەلەۋ تۇرعىسىندا ادامي جانە رۋحاني قۇندىلىقتارعا باسىمدىق بەرۋ جايى العا قويىلعان. بۇل تۇپتەپ كەلگەندە, حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق سالت-ءداستۇرىن, ءتىلىن, ادەبيەتىن, مادەنيەتىن جاڭعىرتاتىن اسىل ۇعىمدار.
پرەزيدەنتتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسى دا كوپتەگەن يگى شارالاردى جۇزەگە اسىرۋدا.ءتىل ساياساتىن ءتيىمدى جۇرگىزۋ ماقساتىندا جىل باسىنان بەرى 300-گە جۋىق ءتۇرلى دەڭگەيدەگى اۋقىمدى ءىس-شارا وتكىزىلدى. ونىڭ سىرتىندا مەملەكەتتىك ءتىل ساياساتىن ودان ءارى جەتىلدىرە ءتۇسۋ ءۇشىن «ءتىل تۋرالى» زاڭ تالاپتارىنىڭ ورىندالۋىن ءجىتى باقىلاۋ ماقساتىندا ارنايى جۇمىس توبى قۇرىلىپ, ىلكىمدى ىستەر اتقارۋدا. سونىمەن قاتار, تىلدىك احۋالدى زەردەلەۋ تۇرعىسىندا جىل سايىنعى الەۋمەتتىك زەرتتەۋ جۇمىستارى دا جاقسى جولعا قويىلعان دەپ ايتۋعا تولىق نەگىز بار. ماسەلەن, ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلەتىندەر 89 پايىز بولسا, وزگە ەتنوس وكىلدەرىنىڭ 27 پايىزى مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرىپ وتىر. قوعام بەلسەندىلەرى, «تىلگە قولداۋ» اتتى ەرىكتىلەر توبى تاراپىنان قالانىڭ سىرتقى كەلبەتىنە قاتىستى سان-سالالى جۇمىستار جۇيەگە كەلتىرىلدى. جىپكە تىزگەندەي ەتىپ, جىلىكتەپ ايتار بولساق «ساۋاتتى جارناما – قالا كوركى» اتتى اكتسيا شەرۋ قۇرىپ, قالا بويىنشا 14 داڭعىل مەن 85-تەن اسا كوشەگە, سونىڭ ىشىندە سارىارقا اۋدانى بويىنشا – 20, الماتى اۋدانىندا – 25, ەسىل اۋدانىندا – 20, بايقوڭىر اۋدانىنا قاراستى 20 كوشەگە رەيد جۇرگىزىلدى. ناتيجەسىندە ءتىل تۋرالى زاڭناماعا سايكەس ەمەس دەپ تانىلعان 300-دەن اسا جارناما الىنىپ تاستالىنىپ, 600 جارناما يەلەرى سىن-ەسكەرتپەمەن شەكتەلىپ, جەكە كاسىپكەرلەرگە تۇسىندىرمە جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ, ادىستەمەلىك كومەك تە كورسەتىلدى.
ەلوردامىزداعى مەيرامحانالار مەن ءدام­حانالار, ءتۇرلى ساۋدا ورتالىقتارى, دۇكەن­دەردىڭ دە كورنەكى اقپاراتتى قولدانۋداعى تىلدىك زاڭناما تالاپتارىن قاتاڭ قاداعالاۋ ماسەلەسى دە نازاردان تىس قالعان جوق. ارنايى جۇمىس توبى 50-دەي مەيرامحانا, ءدامحانا قوجايىندارىمەن تىلدەسىپ, زاڭنىڭ جۇيەلى تۇردە ورىندالۋىن تاپسىردى. شىنتۋاي­تىنا كەلگەندە, جىل باسىنان بەرى 2500 ەس­كيزدىك جوبا ماتىندەرىنىڭ قازاقستان رەسپۋ­ب­ليكاسىنىڭ ءتىل تۋرالى زاڭناما تالاپتارىنا سايكەستىگى تەكسەرىلگەندىگىن ايتىپ وتكەن ءلازىم.
ال مەملەكەتتىك رامىزدەر – ەلىمىزدىڭ قۇپيا, تاڭعاجايىپ ماعىنالارعا تولى اسىل قا­زىناسى. رامىزدەر تۋرالى ءسوز قوزعاعاندا ويىمىزعا ەڭ الدىمەن دانا حالقىمىزدىڭ سالت-ءداستۇرى, ءتىلى, تاريحى ورالاتىنى راس. ويتكەنى مەملەكەتتىك رامىزدەر – ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگى مەن تاۋەلسىزدىگىن پاش ەتۋشى ءارى وتكەنى, بۇگىنى جانە بولاشاعى اراسىنداعى ساباقتاستىقتىڭ جارقىن بەينەسى ىسپەتتى. تاريحتىڭ تەرەڭىنەن تامىر تارتىپ, ۇلتتىق رۋحىمىزدى اسقاقتاتىپ, قاناتتى تۇل­پارداي ۇشقىرلىعىن ايعاقتاپ قانا قويماي, ۇلت­تىق سالت-سانامىزدى, قاھارماندىق پەن دانالىعىن, بولاشاققا جەتەلەيتىن ەرەكشە قۇندى بەلگىلەر, وتانسۇيگىشتىك پەن پاتريوتتىق سەزىمنىڭ التىن ارقاۋى دەۋگە تولىق نەگىز بار.
ءبىزدىڭ باسقارما ۇجىمى ءوز كەزەگىندە مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ تۇرعىندار اراسىندا كەڭىنەن دارىپتەلۋىنە, ولارعا قاتىستى زاڭنامالاردىڭ ورىندالۋىنا ەرەكشە كوڭىل بولۋدە. وسى باعىتتا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار دا ءوز دارەجەسىندە جەتكىلىكتى. استانا قالاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىن 1500 مەكەمە پايدالانۋدا. ولاردىڭ ىشىندە 410-ى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانعا قارايدى, 17 قالالىق باسقارما, 4 اۋدان اكىمدىگى, 84 مەكتەپ, 94 بالاباقشا, 16 ەمحانا, 12 اۋرۋحانا, 14 جوعارى وقۋ ورنى جانە سپورت, مادەنيەت, تاعى باسقا دا سالا مەن كاسىپورىندار بار. ەلوردا اۋماعىندا رامىزدەردىڭ پايدالانىلۋىن (تىگىلۋىن, ورنالاستىرىلۋىن) ءجىتى باقىلاۋمەن قاتار تالداۋ جانە مونيتورينگ جۇمىستارى دا تۇراقتى تۇردە جۇرگىزىلۋدە. جاسىراتىنى جوق, مەملەكەتتىك تۋدىڭ ماتەريالىنىڭ ەسكىرۋى, مەملەكەتتىك ەلتاڭبانىڭ ءتۇسى وزگەرۋى سياقتى جاعدايلار انىقتالىپ, جەدەل تۇردە قالىپقا كەلتىرىلدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىن ناسيحاتتاۋ جانە زاڭناماسىن ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جولعا قويىلىپ, كۇن تارتىبىنەن تۇسكەن ەمەس.
ەلباسىنىڭ ماقالاسىندا كوتەرىلگەن ەڭ ماڭىزدى تاپسىرمانىڭ ءبىرى – لاتىن الىپبيىنە كوشۋ قادامى كوپشىلىكتىڭ نازارىن اۋدارىپ وتىرعانى انىق. وسى ورايدا ءتىل باسقارماسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن قازاق ءتىلى ءالىپبيىن لاتىن گرافيكاسىنا كەزەڭ-كەزەڭمەن كوشىرۋ جونىندەگى ءىس-شارالار جوسپارىنا سايكەس بىرقاتار جۇمىستار اتقارىلدى. ايتالىق, بارلىق قالالىق مەكەمەلەردە قوعام قايراتكەرلەرى مەن بىلىكتى لينگۆيست مامانداردىڭ قاتىسۋىمەن اقپاراتتىق كۇندەر وتكىزىلىپ, لاتىن الىپبيىنە كوشۋدىڭ وزەكتىلىگى مەن ماڭىزدىلىعى جايىن­دا كەلەلى اڭگىمە قوزعالدى. سونداي-اق, «لاتىن الىپبيىنە كوشۋ – زامان تالابى» تاقىرىبىنا ۇيىمداستىرىلعان دوڭگەلەك ۇستەل باسىنا زيالى قاۋىم, ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار وكىلدەرى مەن ەتنو-مادەني بىرلەستىك جەتەكشىلەرى جينالىپ ويلارىن ورتاعا سالسا, «رۋحاني جاڭعىرۋ تىلدەن باستالادى» اتتى سەمينارعا مەملەكەتتىك ورگاندار مەن بيۋدجەتتىك مەكەمەلەردىڭ ءىس جۇرگىزۋشىلەرى, اۋدارماشىلارى, كادر قىزمەتكەرلەرى شاقىرىلدى.
تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىك تۇسى, ءساۋىر ايى­نان باستاپ استانا قالاسىنداعى جوعارى جانە ورتا ارناۋلى وقۋ ورىن­دارىندا, مەكتەپتەردە, مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ وقىتۋشىلارىنا ارنالعان قازاق ءالىپبيىن لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ بويىنشا بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرستارى دا ءوتىپ جاتىر. كۋرستىڭ ماقساتى عالىم-تەورەتيكتەر مەن پراكتيكتەردىڭ باسىن قوسىپ لاتىن جازۋىنا ۇيرەتۋدەگى ءادىس-تاسىلدەردى تالقىلاۋ بولىپ تابىلادى.
سونىمەن قاتار ءىس قاعازدارىن مەملەكەتتىك تىلدە جۇرگىزۋ ماسەلەسى دە نازاردان تىس قالعان ەمەس. مەملەكەتتىك مەكەمەلەردەگى ءىس-قاعازداردىڭ زاڭ تالاپتارىنا ساي جۇيەلى بولۋىن قامتاماسىز ەتۋگە كۇش سالۋدامىز. ناقتىراق ايتار بولساق, بىلتىرعى جىلى 28 مەملەكەتتىك مەكەمەدە, 28 مەديتسينالىق كەڭسە مەن 40 ءبىلىم ورداسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءتىل تۋرالى» زاڭىنىڭ تۇبەگەيلى ورىندالۋىنا باقىلاۋ جاسالىپ, ناتيجەسى مەملەكەتتىك ءتىلدى جەتىلدىرۋ جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ وتىرىسىندا تالقىلاندى. بيىل وسى ماقساتتا ارنايى كەستە بەكىتىلىپ, قىركۇيەك ايىنان باستاپ قالاداعى 4 اۋدان اكىمدىگى مەن 17 باسقارما, 37 مەديتسينا ۇيىمدارىندا مونيتورينگ جۇرگىزۋ قاراستىرىلىپ وتىر.
«بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ تاعى ءبىر وزەكتى تاراۋى – تاڭداۋلى ءجۇز وقۋلىق اۋدارامىز دەگەن ۇسىنىس. قازىرگى بيوتەحنولوگيا مەن IT زامانىندا مۇنداي قۇندى باستامالاردىڭ ماڭىزى ەرەكشە. ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆ: «ءبىز الداعى ۋاقىتتا بىرنەشە جىلدا گۋمانيتارلىق ءبىلىمنىڭ بارلىق باعىتتارى بويىنشا الەمدەگى ەڭ جاقسى ءجۇز وقۋلىقتى ءارتۇرلى تىلدەردەن قازاق تىلىنە اۋدارىپ, جاستارعا دۇنيە جۇزىندەگى تاڭداۋلى ۇلگىلەردىڭ نەگىزىندە ءبىلىم الۋعا مۇمكىندىك جاسايمىز. 2018-2019 وقۋ جىلىندا ستۋدەنتتەردى وسى وقۋلىقتارمەن وقىتا باستاۋعا ءتيىسپىز. ول ءۇشىن قازىرگى اۋدارمامەن اينالىساتىن قۇرىلىمدار نەگىزىندە مەملەكەتتىك ەمەس ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسىن قۇرۋ كەرەك» دەگەن ەدى. بۇگىنگى تاڭدا ەلباسىنىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن قۇرىلعان «ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسى» العاشقى 18 كىتاپتى اۋدارىپ تا ۇلگەردى. قازاق تىلىندەگى جاڭا وقۋلىق ۇلكەن مەگا جوبا ەكەنى ءسوزسىز.
ال «رۋحاني جاڭعىرۋ: ۇلتتىق ءبى­رەگەيلىك – سانانى قالىپتاستىرۋ نەگىزى» عىلىمي-تاجىريبەلىك سەمينار-كونفەرەنتسيا ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسىنىڭ 1 جىلدىعىنا وراي وتكىزىلدى. بۇل جيىندا «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا اتقارىلعان جۇمىستار مەن يگى باستامالاردى زەردەلەۋ جونىندە ۇسىنىستار مەن پىكىرلەر ورتاعا تاستالىپ تالقىعا ءتۇستى.
تاعى ءبىر تىلگە تيەك ەتە كەتەرلىك تۇسى – زيا­لى قاۋىم وكىلدەرىمەن تىعىز قارىم-قا­تىناستا جۇمىس جاساۋ دا جاقسى قو­يىلىپ, جالعاسىن تابۋدا. باس قالامىزدا ۇيىمداستىرىلعان بارلىق ماڭىزدى شارالارعا زيالى قاۋىمنىڭ باسىن قوسىپ, ولاردىڭ ومىرلىك تاجىريبەسىنە سۇيەنۋ, اقىل-كەڭەسىنە قۇلاق اسۋ ارقىلى ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىعا سالۋ تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسى جۇمىسىنىڭ باس­تى باعىتتارىنىڭ ءبىرى دەسەك اسىرەلەگەندىك ەمەس. جىل باسىنان بەرى زيالىلاردىڭ قاتىسۋىمەن 100-گە جۋىق ءىس-شارا ءوتتى. سونداي-اق, جازۋشىلار, جۋرناليستەر, ­تەاتر وداعى سىندى ۇيىمدارمەن دە تىعىز بايلانىس ورناتىلعان.
سونىمەن قاتار «ءتىلىڭدى ۇمىتپا, جاس تۇلەك» شاراسى مەكتەپ ءبىتىرۋشى تۇلەكتەرگە مەملەكەتتىك ءتىلدى دارىپتەپ, تۋعان ءتىلىن ۇلىقتاۋعا سەپتىگىن تيگىزسە, «SMART TIL» يننوۆاتسيالىق بايقاۋى مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ جانە ونىڭ قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋدەگى جاڭا ادىستەر مەن تەحنولوگيالاردى ىزدەستىرىپ قانا قويماي, يننوۆاتسيالىق جوبالاردى ۇسىنۋ ارقىلى ءتىلدى دامىتۋعا نەگىزدەلگەن تىڭ قادامدار ەدى. وسى باعىتتا «تۋعان جەر – تۇعىرىڭ», «اباي الەمى جانە رۋحاني جاڭعىرۋ», «رۋحاني جاڭعىرۋ وتباسىنان باستالادى», «اباي – دانا, اباي – دارا قازاقتا», «مەنىڭ ءتىلىم – ۇلى دالا رۋحى» ءىس-شارالارىنىڭ دا ماڭىزى زور.
«ساباقتى ينە ساتىمەن» دەمەكشى, بيىل تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسىنا ارحيۆ ءىسى قوسىلدى. وسىعان وراي, مەملەكەتتiك مۇراعات قىزمەتiنەن تاجiريبەسi بار ماماندار قىزمەت ەتىپ, مادەني جانە تاريحي ماعىنالى ارحيۆتىك قۇجاتتاردىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىستاردى ىسكە اسىرۋعا تالپىنىس جاساۋدا. ارحيۆ ماماندارى قور كوزىن تولىقتىرىپ, الەۋمەتتىك-قۇقىقتىق سيپاتتاعى قىزمەت كورسەتىپ, ۆەدومستۆولىق ارحيۆتەردى قۇرۋ بويىنشا زاڭدى تۇلعالارعا كەڭەستىك كومەك بەرۋدى ىسكە اسىرادى. استانا قوناقتارىنا جانە تۇرعىندارىنا ءارحيۆتىڭ قورلارىمەن تانىسۋ ءۇشىن مۇراعات كورمە زالىنىڭ ەسىگى جىل بويىنا اشىق ەكەنىن ەسكە سالا كەتكەن ابزال. قازىرگى تاڭدا مەملەكەتتىك مۇراعاتتىڭ ارحيۆ قورى 694 قوردان قۇرىلعان. جانە دە 1657 فوتو, 37 فونو, 221644 قۇجاتتى ساقتايتىن الەۋەتى بار. ونىڭ سىرتىندا – 7503 جەكە قۇرامداعى, 1120297 جەكە قورداعى, 10414 عتق ساقتاۋ بىرلىگى بار.
«كوشە – قالانىڭ كوركى, كوكوراي – دالانىڭ كوركى» دەمەكشى, تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسى كوشە اتاۋلارىنا دا ساراپتاما جۇرگىزدى. قازىرگى ۋاقىتتا قالاداعى داڭعىلداردىڭ, كوشەلەردىڭ, ورامدار مەن تاسجولداردىڭ جالپى سانى 1054-كە جەتتى. ونىڭ ىشىندە 16 داڭعىل, 745 كوشە, 289 ورام, 4 تاسجول بار. بۇل كورسەتكىش ۋاقىت وتكەن سايىن ەسەلەنە تۇسەتىنى ءسوزسىز. كوشەگە اتاۋ بەرگەندە ونوماستيكا كوميسسياسى ازىرلەنگەن تۇجىرىمداماعا سايكەس جۇمىس جاسايدى.
ۋاقىت تالابىنا ساي مەملەكەتىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن بەينەلەيتىن تاۋەلسىزدىك, دوستىق, الاش, ماڭگىلىك ەل, ۇلى دالا, قازاقستاننىڭ بۇرىنعى استانالارىنىڭ اتتارىمەن اتالاتىن اقمەشىت, سىعاناق, سارايشىق, تۇركىستان, ساۋران, ورىنبور, الماتى, كورنەكتى مەملەكەت, قوعام قايراتكەرلەرى جانە تاريحي تۇلعالاردىڭ قۇرمەتىنە ولاردىڭ ەسىمىن يەمدەنگەن د.قوناەۆ, ج.تاشەنوۆ, س.مەڭدەشەۆ, ج.شاياحمەتوۆ, ءو.جانىبەك, ن.وڭداسىنوۆ ت.رىسقۇلوۆ, ابىلاي حان, باتىر بايان, ءبو­گەنباي باتىر, كەنەسارى, كەرەي-جانىبەك حاندار, قابانباي باتىر, قاراساي باتىر, اعىباي باتىر, امانگەلدى يمانوۆ, يساتاي باتىر, كەيكى باتىر, ناۋرىزباي باتىر, ۇلتىمىزدىڭ سالت-داستۇرىنە بايلانىستى جانە بەلگىلى تاريحي وقيعالاردىڭ اتاۋىن العان اڭىراقاي, اقارىس, ارعاناتى, اۋليە اتا, بەعازى-ءداندىباي, بەكارىس, بەرەل, بۇلانتى, اقبوكەن, اقجەلەڭ, اقكەربەز, اقتولقىن, ادىرنا, القوڭىر, اقجول, اقنيەت, اقپان ت.ب. اتاۋلارعا تولى كوشەلەرمەن تولىعىپ جاتىر.
ءيا, ءسوز جوق, قازاق ءتىلى – ەڭ باي ءارى شۇرايلى ءتىل. ولاي بولسا, كوركەم تىلىمەن, مارجان سوزىمەن تالايدى تاڭداي قاقتىرعان قازاقتىڭ اتالى اتاۋلارى, مارقاسقا تۇلعالارىمىزدىڭ ەسىمدەرى قالامىزدىڭ الاڭدارى مەن كوشەلەرىندە تۇرسا, قوعام ءۇشىن ۇلكەن تاربيە مەكتەبى دەسەك قاتەلەسپەيمىز. ۇرپاققا وسيەت بولاتىن ورەلى ازاماتتارىمىزدىڭ ۇلاعاتتى سوزدەرىن, فرازەولوگيالىق تەڭەۋلەرىن جاس­تارىمىز تەك قانا مەكتەپتەن عانا ەمەس, كوشەدەن كورىپ, كوڭىلىنە توقىپ, جادىنا جاتتاپ جۇرسە نۇر ۇستىنە نۇر ەمەس پە؟ لايىم سولاي بولعاي.
بيىلعى جىل قازاقستاندىقتار ءۇشىن تولاعاي مەرەكەنىڭ ءبىرى – توعىز جولدىڭ تورابى سارىارقانىڭ توسىندە, ەركە ەسىلدىڭ جاعاسىندا, بوزوق شاھارىنىڭ ورنى بولعان ۇلى جىبەك جولىندا بوي كوتەرگەن سىمباتتى دا كەربەز قالا استانا شاھارىنىڭ جيىرما جىلدىعى. استانا وسىناۋ جيىرما جىلدىڭ ىشىندە مۇقىم دۇنيە جۇزىنە تانىلدى. سوڭعى زاماناۋي ۇلگىدەگى سالىنعان ءزاۋلىم سارايلار مەن ساۋلەتتى ۇيلەر ءبىر-بىرىمەن ۇيلەسىپ, قالانىڭ كوركىنە كورىك قوستى. شىندىعى كەرەك, استانا – ەڭ الدىمەن ەلباسىمىزدىڭ ەرەن ەڭبەگى مەن ەرلىگى. قازاقستاننىڭ جاڭا تاريحىنىڭ شىنايى بەينەسى. استانا – التى الاشتىڭ باس قالاسى. استانا – دارحان قازاقتىڭ كەڭدىگى, بابالاردىڭ ورلىگى. بۇگىندە باس قالامىز – تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ سيمۆولى مەن ماقتانىشى. يۋنەسكو شەشىمىمەن «الەم قالا» اتاۋىنا يە بولعانىنىڭ كۋاسى بولدىق. ەلوردانىڭ جيىرما جىلدىق بەلەسى قارساڭىندا «استانا – تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ سيمۆولى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا ءوتتى.
پرەزيدەنتىمىز ن.ءا.نازارباەۆتىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ – بولاشاققا باعدار» ماقالاسىندا اتاپ كورسەتىلگەن باسىمدىقتاردى جۇزەگە اسىرۋ باعىتىندا استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسى كەشەندى جۇمىستار جاساپ جاتىر, جاساي بەرمەك. «تاربيە باسى – ءتىل» دەمەكشى, ەلباسى باستاعان كوشەلى ىسكە بارىنشا ۇلەس قوسا وتىرىپ جاستاردى وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ, جاقسىلىققا, ىزگىلىككە ۇمتىلدىرۋ, قوعامنىڭ بەلسەندىلىگىن, قۇلشىنىسىن ارتتىرۋ بولماق.

تىلەۋعالي قىشقاشباەۆ,
استانا قالاسى اكىمدىگى تىلدەردى دامىتۋ
جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسىنىڭ باسشىسى