وسى جىلدىڭ 6 جەلتوقسانىندا شىققان «تاۋەلسىزدىك تاعىلىمى» ماقالاسىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆ: «جاھاندىق جاڭا ترەندتەردىڭ قاتارىندا بولۋ ءۇشىن ءبىز «بولاشاق» باعدارلاماسىن جاساپ, جاستارىمىزدى الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە وقىتتىق. ال قاراجات جەتكىلىكسىز بولعان وتكەن عاسىردىڭ 90-جىلدارى ءبىز ستۋدەنتتەردىڭ وقۋ اقىسىن, ءجۇرىپ-تۇرۋى مەن كۇنكورىسىن تولەپ بەردىك. وسى ۋاقىتقا دەيىن ەل يگىلىگى ءۇشىن 15 مىڭنان استام مامان دايارلاندى. ولار ءوز وتانىنىڭ قامقورلىعىن سەزىنىپ, ەلگە قىزمەت ەتىپ, ءبىزدىڭ ءۇمىتىمىزدى اقتايدى دەپ سەنەمىن» دەپ اعىنان جارىلعان ەدى.
كۇنى كەشە ەدى عوي, 1993 جىل. ەلباسىنىڭ ءدال سول جىلدىڭ 5 قاراشاسىندا قاۋلىسى شىقتى. قر پرەزيدەنتىنىڭ «بولاشاق» حالىقارالىق ستيپەندياسىن تاعايىنداۋ تۋرالى ەدى بۇ قاۋلى. بيلىكتىڭ بيىك دالىزىندە جۇرگەن اق جاعالىلار مەن ءتۇرلى ورتادا «كۇن رايىن» جاساپ, «كۇن رايىن» قۇرتا الاتىن زيالى قاۋىم اڭ-تاڭ. «ەل تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعانى كۇنى كەشە, ەڭسەمىزدى تىكتەي الماي جاتقاندا قىرۋار قارجى شىعىنداپ جاستاردى شەتەلدە وقىتۋ يت ءراسۋا, قازىناعا زور سالماق» دەيتىن كۇڭكىل ءار تاراپتان شىعا باستادى. الىستى باعدارلاپ, مولىنان پىشەتىن ساياساتتى ۇستانعان مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاباندىلىعى جەڭىپ كەتتى سول تۇستا. «تاباندىلىق قولعا قونار قۇس ەمەس, جالتاقتاعان جانداردىڭ بۇل ءىسى ەمەس» دەيتىن كەرەكۋلىك اقىن امانجول شامكەنوۆتىڭ ولەڭ جولدارى ەسكە تۇسەدى وسىندايدا. سەنىپ تاپسىرىلعان مەملەكەتتىڭ تىزگىنىن ۇستاعان ساياساتكەردە بىربەتكەي مىنەز, ايتقانىنان قايتپايتىن تاباندىلىق, ءھام تاۋەكەلشىلدىك بولماسا «جالتاقتاعان جانداردىڭ بۇل ءىسى ەمەس» راسىندا.
سودان بەرى 28 جىل ءوتىپتى. «بولاشاق» حالىقارالىق ستيپەندياسى بۇگىندە زور بەلەسكە جەتىپ, حالقىمىزدىڭ دامۋىنا, وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ كەلەشەگىنە قوماقتى ۇلەس قوسىپ وتىرعانى شىعار كۇندەي شىندىق. سول 1993 جىلدىڭ 5 قاراشاسىندا ستيپەنديا تاعايىنداۋ تۋرالى ەلباسى قاۋلى شىعارعان تاريحي ءسات ەگەمەن ەلىمىزدىڭ وسكەلەڭ ۇرپاعىنىڭ ومىرىنە ادام ايتسا نانعىسىز زور بەتبۇرىس اكەلگەنىن 30 جىلدىقتىڭ بەدەرىندە نىق سەنىممەن ايتا الامىز. نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ 1994 جىلى العاشقى 187 ستيپەندياتقا ءبىلىم ساپارىندا ساتتىلىك تىلەي شىعارىپ سالعان مەزەت تە سول تۇستاعى بالاڭ كوڭىل بولعان مەنىڭ ءدال كەشەگىدەي كوڭىل پەرنەمدە سايراپ, كوز الدىمدا جايناپ تۇر. اراعا جىلدار سالىپ, 2005 جىلى ستيپەنديات سانىن 3000-عا دەيىن ۇلعايتۋدى كەمەل كەلەشەكتى كوزدەگەن كەلەسى ءبىر تاعدىرشەشتى ۇيعارىم بولعانى تالاسسىز. سودان بەرگى جاسامپاز جيىرما بەس جىل ءبىز ءۇشىن قالىپتاسۋ, ءوسۋ-شىڭدالۋدىڭ جارقىن جىلدارى بولعانى ايعاق. ورلەۋ-وركەندەۋ جولىنا تۇسكەن مەملەكەتىمىزبەن بىرگە ەلباسى باعدار بەرگەن جاس بۋىن دا ءبىلىم ورەسىن كەڭەيتىپ, تانىم بيىگىنە شىقتى. كەڭەس وداعى تۇسىندا ماسكەۋدەن ءارى اسا الماي كەلگەن بىلىمقۇمار جاستار ءۇشىن گارۆارد, وكسفورد, ستەنفورد سىندى جەر جۇزىندەگى اتى ءماشھۇر ءبىلىم وردالارىندا وقۋ ويى تۇگىل, تۇسىنە دە كىرمەگەنى راس. بابامىزدىڭ تابانى تيمەگەن جەرگە بالالارىنىڭ قالامى ءتيىپ, «باتىس كورگەن» اتالعان وزات جاستاردىڭ شوعىرى قالىپتاستى.
2014 جىلى ستيپەنديا اياسىندا قالام ۇستاعان قاۋىم – جۋرناليستەر ءۇشىن ايتۋلى وقيعا بولدى. «بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ كۆوتاسىنا «باق وكىلدەرى» ساناتى ەنگىزىلىپ, مەديا جانە كوممۋنيكاتسيا سالاسىندا جۇرگەن ارىپتەستىڭ قالىڭ شوعىرى ەۋروپا, امەريكانىڭ وقۋ ورىندارىندا ءبىلىمىن شىڭداۋعا مۇمكىندىك الدى. بۇگىندە سودان بەرى وتكەن 7 جىلدىڭ اياسىندا 300-گە جۋىق مەديا سالاسىنىڭ وكىلدەرى جاتجۇرتتاعى جوعارى وقۋ ورىندارىنان ءبىلىم تۇگەسىپ ۇلگەرىپتى. ءبىر قۋانتارلىعى, باعدارلاماعا تۇسكىسى كەلەتىندەر ءۇشىن «Kaztest» تاپسىرۋ تالابى كۇشەيتىلگەلى مەملەكەتتىك ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن جۋرناليستەرگە مول مۇمكىندىك اشىلدى. قازىر ستيپەنديا اياسىندا وقىپ كەلگەن باق وكىلدەرىنىڭ بارلىعى دا قازاق, ورىس, اعىلشىن تىلىنە دە جەتىك. ولار زاماناۋي مەديانىڭ مايتالماندارى بولىپ ءتۇرلى باعىتتا تابىستى ەڭبەك ەتىپ ءجۇر.
بۇگىندە «بولاشاق» ستيپەندياسىنىڭ يەگەرى بولۋ – جاستار ءۇشىن قازاقستاندى الەمدىك قوعامداستىقتا تانىتاتىن پاراسات ەلشىسى ءارى ەل يگىلىگى جولىندا قالتقىسىز قىزمەت ەتىپ, بارىن سالۋعا دايار سانالى ۇرپاق ىسپەتتەس. «بولاشاق» يەگەرلەرى – ەكونوميكا, ءبىلىم, عىلىم, مەديتسينا, ۇلتتىق مادەنيەت پەن ونەر سالالارى ءۇشىن تۇڭعىش پرەزيدەنت قالاعان جاڭا عاسىرداعى تۇرپاتى بولەك ۇلتتىق كادردىڭ تەڭدەسسىز تولقىنى. ەلباسى «بولاشاق» ءبىزدىڭ سەنىمدى ستراتەگيالىق تاڭداۋىمىز بولدى» دەپ ءاربىر سوزىندە ايتىپ كەلەدى. تۇعىرى بيىك ەگەمەن ەلىمىز تۇلەپ ۇشىرعان زياتكەر بۋىن – بۇگىندە وتىز جىل بويى ورداسىن بەكەمدەگەن مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىنىڭ ەڭ باستى ءتالىمىنىڭ ءبىرى.
قانات اۋەسباي,
جۋرناليست
