بۇل كۇن – اتا-بابالارىمىز اڭساعان ارماننىڭ جۇزەگە اسقان, ەلىمىزگە ەركىندىك سىيلاعان ۇلى كۇن. تاۋەلسىز قازاق ەلى داڭقىنىڭ اسقاقتاۋى, حالىقارالىق دەڭگەيدە ابىروي-بەدەلىنىڭ جوعارى باعالانۋى, ەڭ الدىمەن, ىشكى ساياسي تۇراقتىلىعىمىز بەن قاجىرلى ەڭبەگىمىزگە, پايىمدى پاراساتتىلىعىمىزعا جانە تىندىرىمدى تىرلىگىمىزگە بايلانىستى.
ارينە, وعان ءبىزدىڭ وتانداستارىمىزدىڭ ءبىر ادامداي ۇلەس قوسقانىن ەرەكشە اتاپ وتكەن ءجون. بۇل ارادا تاۋەلسىزدىك تاڭىمەن بىرگە دۇنيەگە كەلگەن جاستارىمىزدىڭ زاماناۋي وزگەرىستەر مەن جاڭارۋدان قالىس قالماي, باسەكەگە قابىلەتتى بولا ءبىلۋى كوڭىلگە سەنىم ورناتادى. مۇنى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ءوز جولداۋىندا ەرەكشە اتاپ وتكەن بولاتىن. «ءبىزدىڭ كوز الدىمىزدا جاڭا جاھاندىق وركەنيەت كەلە جاتىر. تسيفرلىق قوعامنىڭ, ەكونوميكا مەن ءبىلىمنىڭ ءداۋىرى كەلدى. كوزدى اشىپ-جۇمعانشا, پايدا بولعان جاڭالىق بۇكىل الەمدى شارلاپ كەتەدى. سول ءۇشىن ءبىزدىڭ مەملەكەت ۋاقىت العا تارتىپ وتىرعان تەگەۋرىندەرگە جاۋاپ بەرە الۋى كەرەك. قازىرگى تاڭدا مەملەكەتتەر اراسىندا عانا ەمەس, ادامدار اراسىندا دا باسەكە قىزا ءتۇستى. كرەاتيۆتى بۋىنى بار مەملەكەت جەڭىمپاز بولىپ شىعا الادى» دەگەن ەدى. بۇگىنگى تاڭدا ءتۇرلى بايقاۋلار مەن جاۋاپتى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدا جاستار جارقىراپ كورىنۋدە. ولار ءبىلىم-عىلىم, بيزنەس جانە باسقا دا سالالاردا ەرەكشە كورىنگەن, ەڭبەگى ارقىلى ەلەنگەن, ۇلگىلى بولارلىق جاستار ارامىزدا از ەمەس. بارلىعى دا تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسىندا جوعارى دەڭگەيگە جەتىپ وتىر.
2019 جىل جاستار جىلى بولىپ جاريالانعانىن بىلەسىزدەر. سوعان وراي ەلىمىزدە ءتۇرلى ءىس-شارالار وتكىزىلدى. بۇل جاستاردىڭ الدىندا تۇرعان قاداۋ-قاداۋ مىندەتتەردى اتقارۋىنا جول اشتى. اسىرەسە, بيزنەستە كوشباسشى بولۋ ءۇشىن يننوۆاتسيالىق ويلاۋ جۇيەسى مەن زامان تالابىنا تەز بەيىمدەلە ءبىلۋ قاجەت. مەملەكەت قوعامدا جاسامپازدىق, باستاماشىلىق, شىعارماشىلىق, ەڭبەكقورلىق رۋحىن قالىپتاستىرۋعا اسا ءمان بەردى. ءبىزدىڭ جاستارىمىزدىڭ بويىندا قازىرگى كۇندە وسىنداي قاسيەتتەر قالىپتاستى دەپ سەنىممەن ايتۋعا بولادى. اتاقتى اقىن ماعجان جۇماباەۆتىڭ سوزىمەن ايتقاندا, «مەن جاستارعا سەنەمىن» دەگەن قاناتتى ءسوزى تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ قوعامىندا جۇزەگە اسقانىنىڭ كۋاسى بولۋدامىز.
مەن ءوزىم تاۋەلسىزدىكتىڭ باسى-قاسىندا بولعان ءجۋرناليسپىن. 1991 جىلى جەلتوقساننىڭ 16-دا ول كەزدە قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعان سوڭ الماتى تۇرعىندارى جاسى بار, كارىسى بار تۇگەلدەي ورتالىق الاڭعا جينالعان بولاتىن. سالتاناتتى جيىندى اشقان رەسپۋبليكا باسشىسى ن.نازارباەۆ ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن جاريا ەتتى. العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ ءسوز العان دەپۋتات, زاڭ عىلىمىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور سالىق زيمانوۆ كوكەمىز جينالعان جۇرتتى بابالارىمىز اڭساعان تاۋەلسىزدىكپەن قۇتتىقتاپ, قازاقتىڭ قاسيەتتى قارا جەرىنە يە بولۋعا شاقىردى. ءبىزدىڭ جەرىمىزگە كوز تىگىپ وتىرعان مەملەكەتتەر از ەمەس, سول سەبەپتى جەرىمىزدى قورعاي بىلەيىك دەپ ۇندەگەن ەدى جانە قازاق جەرىن قورعاۋدىڭ جارقىن ۇلگىسىن مەملەكەت قايراتكەرى, ۇلتىمىزدىڭ ماقتانىشىنا اينالعان جۇمابەك تاشەنەۆ كورسەتىپ كەتكەن ەرلىگىن ەسكە سالدى.
ءيا, تاۋەلسىزدىك تۇتاتقان رۋحتىڭ وتى لاۋلاپ سونەر ەمەس. تاۋەلسىزدىك قۇرمەتىنە ارنالعان مىنا ءاننىڭ سوزدەرى قاشاندا بولسىن كوڭىل كۇيىمىزدى ءدوپ باسادى.
كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى,
جانىما قۋات بەرەدى.
تالاسقا تۇسسە جان مەن تۋ,
جان ەمەس ماعان كەرەگى –
كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى!
كوك تۋىمىز العاش جەلبىرەگەن جىلدارى جۇمىسسىزدىق, جوقشىلىق, كەدەيشىلىك كەلدى-اۋ دەپ اشىنعان, ابىرجىعان قازاقتى كورمەدىك. بارشانىڭ اڭساعانى – تاۋەلسىزدىكتى نىعايتۋ بولدى. لاۋازىمى قانداي دەپ قالتاسى قالىڭ با, جوق پا دەپ باس قاتىرعانداردى كەزدەستىرمەدىك. بىراق بوستاندىقتىڭ ءتاتتى ءدامىن تاتقان ەيفوريا سەزىم كەزەڭى ۇزاققا بارمادى. «نارىقتىق ەكونوميكا» دەيتىن تويىمسىز جۇيە قۇشاعىنا كۇمپ ەتە تۇستىك. اقشانى اكە, ساۋدانى شەشە دەپ, اردى پايداعا, سانانى تۇرمىسقا بيلەتتىك. سانامىزعا سىڭگەن بوداندىق پسيحولوگيا مەن توتاليتارلىق جۇيەنىڭ ءتالىم-تاربيەسى تاعى بار. قىسقاسى, توعىشار ورتا قالىپتاستى. رۋح قاشتى, قارا باستى. تاۋەلسىزدىكتىڭ سىرتقى قاباتى جوعالسا دا, ىشكى مازمۇنى وزگەرمەستەن باياعىشا قالا بەردى.
سانالى ادامنىڭ باستى ارمانى بوستاندىق ەكەنى پەشەنەدەن بەلگىلى. وعان قالاي جەتۋگە بولادى؟ بوستاندىق بار جانە جەتۋ جولى دا بەلگىلى. ول ءۇشىن تۇرمىستى ساناعا بيلەت, ياعني ار-وجدانمەن ءومىر ءسۇر! ءتاڭىرىڭنىڭ پەندەسىنە سالعان جولى وسى دەپ اباي, شاكارىم قالىڭ ەل قازاعىنا قاقساپ ايتقان بولاتىن. قارىن قامىنان اسپايتىن, كاپىر كوز دۇنيەگە تويمايتىن پەندەلىكتەن ارىلۋعا شاقىردى.
داناگوي شاكارىم: بوستاندىق تاڭى اتتى, قازاعىم كورىڭدەر,
تاڭ ارتىنان حاقيقات كۇن شىعادى,
ەرىنشەك, جالقاۋلىق ادەپتەن بەزىڭدەر, – دەيدى. ەلىمىز دامۋىنىڭ دۇرىس باعىتىن اداسپاي تابۋ ءۇشىن, ەرتە مە, كەش پە, وسى ايتىلعان سانالىلىق جولى تاڭدالۋى كەرەك. قولداعى تاۋەلسىزدىكتى باياندى ەتۋ ءۇشىن – ۇلتتىق يدەولوگيا ىرگەتاسىنا سانانى بايىتۋ كوزدەلگەن رۋحاني قۇندىلىقتار قالانۋى ءتيىس. بۇل قاعيداتتار – تاۋەلسىزدىك تاڭداۋىنا ساي كەلەتىن ۇعىمدار. وسى تالاپتارعا ساي بولۋ, ءار قازاقتىڭ پاراساتتى پارىزى بولماق.
مەيرام بايعازين,
قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى ءجۋرناليسى
