ەسىل اۋدانىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان «ۇلىتاۋ» اللەياسىن ەلوردانىڭ 20 جىلدىعىنا قاراعاندى وبلىسى تارتۋ ەتكەن بولاتىن. اشىق اسپان استىنداعى مۋزەي ىسپەتتەس وسىناۋ ادەمى دەمالىس ورنىندا رۋحانياتتىڭ جۇرەگىنە اينالعان ۇلىتاۋ ءوڭىرىنىڭ بارلىق قۇندىلىقتارى اسپەتتەلگەن. دەگەنمەن, بۇل جەردە ءالى دە ادامداردىڭ يگىلىگى ءۇشىن اتقارىلار شارۋا از ەمەس. جاقىندا نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى ۋربانيستيكا ورتالىعىنىڭ ماماندارىمەن وتكەن قوعامدىق تالقىلاۋ بارىسىندا وسى ماسەلە كەڭىنەن ءسوز بولدى.
«حالىقتىڭ بيۋدجەتكە قاتىسۋى» جوباسى اياسىندا تۇرعىندارمەن كەرى بايلانىس باس قالادا بەلسەندى جۇرگىزىلىپ جاتىر. بۇل جولى ەسىل اۋدانىنىڭ تۇرعىندارى «ۇلىتاۋ» اللەياسىن اباتتاندىرۋ بويىنشا ءوز ۇسىنىستارىن ءبىلدىرىپ, دەمالىس ورنىنىڭ قازىرگى زامانعا ساي ناعىز مادەنيەت ورتالىعىنا اينالعانىن قالايتىندىقتارىن جەتكىزدى.
يزاتيما بايانقىزى وتكەن جىلى وسى اۋداننان باسپانا ساتىپ العان. جاز بويى سول پاتەرىنە جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ كەزىندە اللەيانىڭ جانىنان ءجيى وتۋىنە تۋرا كەلگەن.
– سوندا بايقاعانىم: «ۇلىتاۋ» اللەياسى, ءسوز جوق, قالاداعى وتە ادەمى ورىنداردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. دەگەنمەن, بۇل جەردى استانانىڭ بۇدان دا ادەمى, ءتىپتى تۋريستەر كوبىرەك كەلەتىن مادەنيەت ورنىنا اينالدىرۋعا بولادى دەپ ويلايمىن. ول ءۇشىن, ارينە, الدىمەن اللەيانىڭ ماڭى اباتتاندىرىلسا دەگەن ۇسىنىسىم بار. اپتاپ ىستىقتا سالتاناتتى اركادان بوتانيكالىق ساياباققا جەتكەنشە جان تەرىم شىعاتىن. بۇل جەردەگى اعاشتار الاسا بولعاندىقتان, جازدا كولەڭكە تۇسپەيدى. سوندىقتان, الدىمەن وسى اۋماققا كولەڭكە بەرىپ تۇراتىن اعاش-تالدار كوپتەپ وتىرعىزىلسا, ءجون بولار ەدى. اۋماق اباتتاندىرىلىپ, جارىق تارتىلسا, ەندى وسى جەرگە كەلگەن ادام اللەيادان جاي ءوتىپ كەتپەي, رۋحاني ازىق الۋى كەرەك قوي. تالاسىم جوق, اللەيادا «التىن شوقى» جوتاسى الىنعان تاستىڭ كوشىرمەسى قويىلعان. وندا ءامىر تەمىردىڭ جازىلعان قولتاڭباسى ساقتالعان. تەرەكتى اۋليە مەن بايقوڭىردىڭ پەتروگليفتەرى دە بار. تاستارداعى بەينەلەر تاريحتىڭ قويناۋىنان سىر شەرتەدى. مۇنىڭ ءبارى, ارينە كەرەك, كەرەمەت, بىراق وسى جەرلەرگە تارتىمدىلىق پەن تولىقتىرۋلار جەتىسپەي جاتقان سەكىلدى» دەدى قالا تۇرعىنى.
كەلەسى قاتىسۋشى اللەيانىڭ ماڭىنان جاي ادامدار عانا ەمەس, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ دا ءجۇرىپ-تۇرۋىنا قولايلى جاعداي جاساۋدى, ياعني كەدەرگىسىز ورتا قالىپتاستىرۋدى ۇسىنسا, ءۇشىنشى تۇرعىن ادامداردىڭ كوپتەپ كەلۋى ءۇشىن اللەيا ورتالىعىنا قوزى كورپەش-بايان سۇلۋ جانە قىز جىبەك پەن تولەگەننىڭ قازاقى ناقىشتاعى ويۋلارمەن تەمىردەن ءيىلىپ ورىلگەن, قوزعالاتىن ءارى جارىق ءتۇسىرىپ تۇراتىن ءمۇسىنى قويىلسا, ولاردىڭ قولدارى ءبىر-بىرىمەن تۇيىسكەندە ورتاسىنداعى شام جانىپ, اينالاسىنداعىلارعا جىلۋ مەن ماحاببات سىيلايتىنداي اسەر قالدىراتىن زاماناۋي ۇلگىدەگى اشىق سيلۋەتتەردى كورگىسى كەلەتىنىن جاسىرمادى.
الداعى ۋاقىتتا ەلىمىزگە كەلەتىن تۋريستەر قاتارىن ارتتىرا ءتۇسۋ ماقساتىندا بۇل جەردە اربات سەكىلدى جارمەڭكەلەر الاڭى جۇمىس ىستەپ, جارتىلاي كيىز ءۇي ىسپەتتەس الاڭعا ۇلتتىق قولونەر بۇيىمدارى قويىلسا, جەكە كاسىپكەرلىك دامىسا, ۇلتتىق ستيلدەگى كوزدىڭ جاۋىن الاتىن گيرلياندالار كوبەيىپ, كەشكىلىك جاستاردىڭ ۋاقىتىن ءتيىمدى وتكىزۋىنە بارىنشا مۇمكىندىكتەر ويلاستىرىلسا, ارينە, كەرەمەت بولار ەدى دەگەن پىكىرلەر دە قوزعالدى.
ءيا, قاراپايىم حالىق اللەياعا كەلگەن كەزدە اشىق الاڭدا الاڭسىز سەرۋەندەپ قانا قويماي, وزدەرىن تابيعاتپەن ەتەنە جاقىن سەزىنگىلەرى كەلەدى. بۇل – زاڭدى دا. قازىرگى قالا تۇرعىندارىنىڭ تىلەگى – وسى.
قالالىق ۋربانيستيكا ورتالىعىنىڭ باسشىسى ەرنار بازىكەن ءوز كەزەگىندە تۇرعىندار پىكىرى ەسكەرىلىپ, تۇجىرىمدامانى تالقىلاعاننان كەيىن جوبانى ىسكە اسىرۋ قولعا الىناتىنىن ايتتى. وسىلايشا, جوبا ماقۇلدانسا, قالا كۇنىنە قاراي «ۇلىتاۋ» اللەياسى بۇگىنگىسىنەن دە اجارلانا تۇسپەك.
گۇلبارشىن وكەشقىزى
