بيىل – حح عاسىردىڭ گومەرى اتانعان جىر الىبى جامبىل بابامىزدىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويى. ەسىمى اڭىزعا اينالعان جىراۋ-اقىننىڭ ارتىندا مول رۋحاني مۇرا قالدى. ۇلى اقىنعا «قىرىمنىڭ قىرىق باتىرى» مەن «كورۇعلى» ەپوسىنىڭ تولىق نۇسقاسىن جاتقا ورىنداۋشى جىراۋ رەتىندە العاشقى بولىپ جوعارى باعا بەرگەن جانە «جامبىل جىرلارى تەڭىز تۇبىندە شاشىلىپ جاتقان مارجان سياقتى» دەپ پىكىرىن جازىپ, جاكەڭنىڭ العاشقى ولەڭدەر جيناعىن باستىرتىپ شىعارعان دا ساكەن سەيفۋللين ەكەن.
ول تۋرالى گۇلباھرام اپاي: «1930 جىلدىڭ باسىندا جامبىلدى ۇيگە ەرتىپ اكەپ, كوپ جىرىن جازىپ الدى. وندا جامبىل جۇدەۋ ەدى. العاش ءسوزىن دە حاتقا باستىردى. سودان بىلاي ەكەۋى دوستاسىپ كەتتى» دەيدى س.سەيفۋللين مۇراجايىنا بەرگەن ءوز ەستەلىگىندە.
ەسىمى اڭىزعا اينالعان ابىزدىڭ ارتىندا قالعان رۋحاني مۇرالارى بارشىلىق. جاكەڭنىڭ سوڭىنان ەرگەن ونەگە بولارلىق ءازىل-اڭگىمەلەرى دە جەتەرلىك. 1936 جىلى ماسكەۋدە وتكەن قازاقستان مادەنيەتى مەن ونەرىنىڭ دەكاداسىندا كرەمل سارايىندا بەسىن نامازىن وقۋى – ءبىر ەرلىك.
توقسان جاستاعى جاكەڭ ماسكەۋدە ۇكىمەت ادامدارىنا ارناۋ ايتىپ تۇرىپ, كالينيننىڭ ەسىمىن ۇمىتىپ قالىپ, ولەڭمەن:
– ءاي, ءسابيت, انا تەكە ساقالدىڭ اتى كىم ەدى؟ – دەپ سۇراۋى ەرىكسىز ەزۋ تارتقىزادى.
دەكادا بارىسىندا ءستاليننىڭ قابىلداۋىندا بولعاندا, كوسەم جامبىلعا باس يزەپ قانا پەيىل بايقاتىپتى. قابىلداۋ ءبىتىپ, جامبىل قابىلداۋدان شىعار كەزدە:
– ستالين قوناققا شاقىرادى دەگەندەرىڭ قايدا؟ ۇيىنە ءبىر كۇن قونباي كەتەمىز بە؟ – دەپ ەلدى كۇلدىرگەن ەكەن.
جاكەڭنىڭ 90 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي اۋليەاتا قالاسىن جامبىل دەپ اتاۋعا ۇكىمەت قاۋلىسى شىعىپ, حاتشىسى عالي ورمانوۆ ءسۇيىنشى سۇراعاندا:
ارۋاعىڭنان اينالايىن, اۋليە اتا!
اتىمدى تارتىپ الدى دەپ بولما قاپا, – دەگەن ەكەن.
جاكەڭ قۇرداسى ابايدى قاتتى قادىرلەگەنى بەلگىلى. ونىڭ ءبىر دالەلى – ءابدراحمان مەزگىلسىز قايتىس بولعاندا, ابايعا ولەڭمەن كوڭىل ايتۋى تاريحتا قالعان. سول ابايدىڭ بەينەسى ارحيۆتەن تابىلىپ, «ەڭبەكشى قازاق» گازەتىنە جاريالانعان سۋرەتىن جاكەڭە كورسەتكەندە:
مىناۋ شىنىمەن ابايدىڭ سۋرەتى مە؟!
ۇقساعان ولەڭ ءسوزدىڭ قۇدىرەتىنە, – دەگەن ەكەن.
حاتشىلارى عالي ورمانوۆ پەن تايىر جاروكوۆ اقساقالدى اڭگىمەگە تارتىپ:
– جاكە, وسى قازاقتا باس اقىن كىم؟ – دەپتى.
– «مەن» دەپ جاۋاپ بەرىپتى جاكەڭ.
سوندا قىزبا مىنەز تايىر:
– تاتە-اۋ, سوندا اباي كىم بولعانى؟ – دەسە.
– و, اقىماقتار, ەكەۋىڭ دە وزدەرىڭدى اقىنمىن دەيسىڭدەر-اۋ! قازاقتىڭ ءتىرى باس اقىنى مەنمىن. ال اباي دەگەن اقىندىقتىڭ پايعامبارى ەمەس پە دەگەن ەكەن.
دەكادا قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستاندىق ءبىر توپ ونەرپازدار جوعارى مەملەكەتتىك اتاق, وردەندەرمەن ماراپاتتالادى. جىر الىبى جامبىل مەن قازاق ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى, اقىن ساكەن سەيفۋللين «ەڭبەك قىزىل تۋ» وردەندەرىمەن ماراپاتتالىپ, 24 جاسار قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى كۇلاش بايسەيىتوۆا كسرو حالىق ءارتىسى اتانادى. بۇل وركەندەگەن قازاق ونەرى مەن ادەبيەتىنە بەرىلگەن جوعارى باعا بولاتىن.
سەرىك وسپان,
ونەر زەرتتەۋشى
