ەلىمىزدە جىلىنا ورتاشا ەسەپپەن 600-گە جۋىق ادام جوعالسا, ونىڭ 80 پايىزى عانا نە ءولى, نە ءتىرى تابىلادى ەكەن. وقۋ ورنىنان, ۇيىنەن شىعىپ, قايتا ورالماعانداردىڭ اراسىندا ۇلكەنى دە, كىشىسى دە بار. جوعالعان جانداردى ىزدەۋ جۇمىسىنا ىشكى ىستەر ورگاندارى, كينولوگيا قىزمەتى, توتەنشە جاعدايلار قىزمەتكەرلەرى جانە ۆولونتەرلەر جۇمىلدىرىلادى. سوڭعىلارىنىڭ بۇل جۇمىستا پايداسى كوپ بولىپ تۇر. سولاردىڭ ءبىرى – ەلوردالىق «Lider.kz» ۆولونتەرلەر ۇيىمى. ەلىمىزدە ادام ىزدەۋمەن اينالىساتىن جالعىز ۇيىمنىڭ جەتەكشىسى ايزادا ءجۇسىپوۆا بۇل جولدا قۋانىش پەن قايعى قاتار جۇرەتىنىن ايتادى.
تاعدىر تالكەگىنە تۇسكەن جانداردىڭ قايعىسىنا بەي-جاي قاراي المايتىن ەرىكتىلەر توبى, ەلدىڭ ءبارى كۇدەر ۇزسە دە, العان بەتىنەن قايتپاي, ادامداردى ىزدەيدى. جاقىندارىنىڭ كوز جاسىنا قاراي ءبىرى ءتىرى, ال ءبىرى, وكىنىشكە قاراي, ءولى تابىلادى. ۇيىم قۇرىلعالى 7 جىل ۋاقىتتان بەرى تۇرعىنداردان كەلىپ تۇسكەن وتىنىشتەرگە قاراي استانا قالاسىندا 3000-عا تارتا ادامدى ىزدەپ تاپقان. الايدا ءىزدىڭ ارتى سۇيىلىپ, بىرتە-بىرتە جوعالىپ, بىرنەشە جىلعا دەيىن نەمەسە مۇلدەم تابىلماي جاتقاندار دا قانشاما. قازىرگى تاڭدا ەلوردادا 300-گە جۋىق ازامات ىزدەستىرىلۋدە. ولاردىڭ جارتىسى – تۋىستىق قارىم-قاتىناسى ۇزىلگەندەر.
ۆولونتەرلەر ۇيىمى – 25 قالا مەن وڭىردە ورنالاسقان بىرەگەي قاۋىمداستىق. ولاردىڭ قاتارىندا, نەگىزىنەن, ءوزىن-ءوزى جۇمىسپەن قامتىعان كاسىپكەرلەر, دارىگەرلەر, زەينەتتەگى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى, ءورت سوندىرۋشىلەر سەكىلدى بارلىق سالانىڭ ماماندارى اقىسىز قىزمەت ەتەدى. استانا قالاسىنداعى توپتا 80-گە تارتا ۆولونتەر بار. نەگىزىنەن, ايەلدەردەن تۇراتىن كوماندادا ەر ادامدار از ەكەن.
ۇيىم قۇرىلماس بۇرىن ايزادا ەرىكتى رەتىندە العاش ىزدەۋ جۇمىسىنا اياقاستى ارالاستىم دەيدى.
«2016 جىلى شاشتاراز بولىپ جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كەزىم. ءبىر كليەنتىم كەلىپ, قاتتى قوبالجىپ, كورىپكەل تانىستارىڭىز جوق پا دەپ سۇراپ, ارىپتەسىنىڭ قىزى تابىلماي جاتقانىن ايتتى. مەن جوق دەپ, قانداي جاعداي بولعانىن سۇرادىم. سويتسە ەكى جاسار ءبۇلدىرشىن جوعالىپ كەتكەن ەكەن. اتا-اناسىمەن نۇرا وزەنىنىڭ بويىندا دەمالىپ جۇرگەندە, قىزدارىن تاپپاي قالعان. بۇل 11 مامىردا بولعان جاعداي ەدى. مەن جۇمىسىمدى جالعاستىرا بەردىم. بىراق الگى قىز ەسىمنەن كەتپەي قويدى. جازىلىپ قويعان كليەنتتەرىمدى باسقا ۋاقىتقا شەگەرىپ, جاڭاعى كليەنتكە حابارلاسىپ, وقيعا ورنىنا بىردەن باردىم. سول كەزدەگى كورىنىستەن جۇرەگىم قاتتى ەزىلدى. قابانباي باتىر (بۇرىنعى روجدەستۆەنكا) اۋىلىندا 500-گە جۋىق ۆولونتەر جينالعان ەدى. قاراعاندى جانە الماتىدان ارنايى ەرىكتىلەر كەلىپ كومەكتەستى. مەن دە ىزدەۋ جۇمىسىنا قاتىستىم. 10 كۇن ىزدەپ, تەك 21 مامىردا بالانىڭ ءمايىتىن بالىقشىلار تاپتى. وسى وقيعادان كەيىن سول كەزدە تانىسقان ۆولونتەرلەر بىرىگىپ, ۇيىم قۇرۋعا بەل بۋدىق. سول ءبۇلدىرشىننىڭ قازاسى ەسىمىزگە تۇسكەن سايىن كوكىرەگىمىز قارس ايىرىلادى. بۇل ءبىزدىڭ وسى يگىلىكتى ءىسىمىزدى تاستاماۋعا سەرپىن بەرەدى» دەيدى ايزادا.
ۆولونتەر ءوزى سەكىلدى نيەتتەس ادامداردى جيناپ, ەرىكتىلەر ۇيىمىن قۇرىپ, بۇگىندە بۇل ۇيىمنىڭ باس قالادا اسا تانىمال ەكەنىن ايتادى. ەرىكتىلەر قاتارى جىل ساناپ ارتا تۇسۋدە. ءبىر قىزىعى, ءاربىر ىزدەۋ جۇمىسىنان كەيىن جوعالعانداردىڭ تۋىستارى مەن جاقىندارى ءوز قالاۋىمەن ەرىكتىلەر قاتارىنا قوسىلىپ جاتادى ەكەن.
ۇيىم جوعالعان ادامداردى ىزدەپ, ۇزىلگەن تۋىستىق قاتىناستاردى جالعاۋمەن اينالىسادى. ەرىكتىلەر توبى ىشكى ىستەر ورگاندارىمەن تىعىز قارىم-قاتىناس ورناتىپ, بۇگىنگى تاڭدا قالالىق بىرقاتار اۋداننىڭ ىشكى ىستەر باسقارماسىمەن مەموراندۋمعا قول قويىپتى. ەڭ اۋەلى بالالار, مۇگەدەكتىگى بار جانە ەگدە جاستاعى ادامداردى كەزەك كۇتتىرمەي ىزدەستىرەدى. ەرىكتىلەر وقيعا ورنىنان باستاپ ءىز قۋىپ, بەينەجازبا نەمەسە كۋاگەرلەر ارقىلى سوڭىنا تۇسەدى. توپ مۇشەلەرىنىڭ ءبىرى الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى چاتتاردا حابارلاما جىبەرەدى, ال باسقالارى جاياۋ ىزدەيدى. ەرىكتىلەردىڭ ارنايى كەۋدەشەسى مەن قۇجاتى بار. ىزدەۋ جۇمىسىنا ۆولونتەرلەر كەۋدەشەسىز شىقپايدى. سونىمەن قاتار ولارعا شام مەن راتسيا دا بەرىلەدى. ناقتى ىزدەۋ جۇمىسىنا تەك 18 جاستان جوعارى ازاماتتار عانا قاتىسا الادى. كامەلەت جاسىنا تولماعاندارعا, نيەتى بولسا, جۇمىس تابىلادى. مىسالى, 14 پەن 18 جاس ارالىعىنداعى جاسوسپىرىمدەر جوعالعاندار تۋرالى مالىمەتى بار پاراقشالاردى جاپسىرۋمەن جانە الەۋمەتتىك جەلىدە تاراتۋمەن اينالىسادى. بىراق ولارعا تەك كۇندىزگى ۋاقىتتا عانا جۇمىس ىستەۋگە رۇقسات ەتىلەدى. ودان جوعارى جاستاعىلار, شىن مانىندە, جۇرەك قالاۋىمەن توپقا قوسىلسا بولادى. بىراق العاشقى ىزدەۋ جۇمىسىنان كەيىن-اق كەيبىرى جۇمىس بارىسىنداعى ءتۇرلى قاۋىپ پەن كەدەرگىنى قيىنسىنىپ, ءوز نيەتىنەن باس تارتىپ جاتادى ەكەن.
«ادامداردى ىزدەۋ ەرىكتىلەردەن كوپ كۇش جۇمساۋمەن قاتار, ولار ءولى تابىلعان جاعدايدا دا اۋىر پسيحولوگيالىق سىناققا اكەلەدى جانە وعان بارلىعى بىردەي قارسى تۇرا المايدى. ماسەلەن, ۇيىمنىڭ العاشقى جىلىندا اسەل ەسىمدى ۆولونتەر بولدى. سول جىلى سۋعا باتىپ كەتكەن بالانىڭ ءمايىتىن تاۋىپ, اناسىنا حابارلاعاندا, ول جالعىز ۇلى ەكەنىن ايتىپ, جەر تىرناپ جىلاعانىن كورگەن اسەل شىدامادى. تەك ءۇش جىلدان كەيىن عانا ۆولونتەر بولۋ وتە ماڭىزدى ميسسيا ەكەنىن ۇعىپ, ۇيىمعا قايتا ورالعان ەدى. سوندىقتان جۇرەگىندە اياۋشىلىعى جوق جاندار ەرىكتى ەمەس» دەيدى ايزادا.
ۆولونتەردىڭ سوزىنشە, جاز مەزگىلىندە, اسىرەسە شومىلۋ ماۋسىمىندا بالالاردىڭ جوعالىپ كەتىپ, سۋعا باتۋ وقيعاسى كوبەيەدى. بىلتىر قالاداعى سۋ ايدىندارىندا 42 بالا سۋعا باتقان. وسى جاعىنان ءبىرىنشى كەزەكتە اتا-انا تاراپىنان مۇقياتتىلىق جەتىسپەيدى.
– بالالاردىڭ قۇدىققا ءتۇسىپ كەتۋ جاعدايى دا ءجيى كەزدەسەدى. ماسەلەن, توپ قىزمەتىنىڭ تاريحىنداعى ەڭ اۋىر وقيعالاردىڭ ءبىرى 2019 جىلى تىركەلدى. 13 جاسار باقداۋلەت ءومىرحان ەكى كۇننەن كەيىن ءوز ۇيىنەن 150 مەتردەگى قۇدىق ىشىنەن تابىلعان. ءتورت جىل بۇرىن, اقپان ايى, قاقاعان قىستىڭ كەزى, ەلوردا ىرگەسىندەگى قىرقىنشى ستانساسىندا بەتى اشىق, بىراق قار كومىپ, كورىنبەي قالعان قۇدىق كوپ بولدى. ىزدەۋ جۇمىسىن جىلدامداتۋ ءۇشىن بىردەن سونداي قۇدىقتار كارتاسىن ءتيىستى ورگانداردان سۇراتتىق, بىراق ولار قۇزىرەتى جوق ەكەنىن ايتىپ, بەرمەدى. سوسىن ءوزىمىز ىزدەي باستادىق. اقىرى ءۇشىنشى كۇنى تۇندە تاپتىق. ساراپتاما ناتيجەسى بالانىڭ ەكى كۇن بويى ءتىرى بولعانىن راستادى. بالا سۋىقتان جانە اش بولىپ السىرەپ ءولدى, – دەپ ەسكە الدى ايزادا.
ۆولونتەردىڭ ايتۋىنشا, بالالاردىڭ جوعالۋىنا ءبىرىنشى كەزەكتە اتا-انا كىنالى. ولار بەيقامدىق تانىتىپ, ونى قاراۋسىز قالدىرادى. سوندىقتان دا قايدا تۇراتىنىن, اتا-انانىڭ فاميلياسى مەن تەلەفونىن جەتى جاسقا دەيىنگى بالانىڭ ميىنا قۇيا بەرۋ كەرەك. ەگەر جاتتاي المايدى دەسەڭىز, قالتاسىنا قاعازعا جازىپ سالىپ قويىڭىز. GPS-ساعات تاعىپ نە اشىق ءتۇستى كيىمدەردى كيىندىرگەن ءجون. سونداي-اق تەرەزەگە قورشاۋ قويىپ, بۇلدىرشىندەردى وعان جولاتپاعان دۇرىس. بارىنەن بۇرىن كوزدەن تاسا قىلماڭىز. ويتكەنى بالا ەشقاشان ءولىپ قالامىن دەپ ويلامايدى, ءوزىن-ءوزى ساقتاۋ ينستينكتى جوق. ال جاسوسپىرىمدەردىڭ قىزىق قۋىپ, بىرەۋگە بىردەڭەنى دالەلدەيمىن دەپ ۇيدەن كەتىپ قالاتىن كەزى از ەمەس. ءتىپتى ءبىر-بىرىمەن باسەكەلەسىپ تە ۇيدەن كەتىپ قالعان جاعدايلار بولعان.
– ەرىكتىلىك بۇل حوببيدەن بۇرىن ءومىر سالتىنا اينالىپ كەتەدى ەكەن. بۇل جولدا مەن قانشاما جۇرەگى تازا, نيەتى اق جانمەن تانىسىپ, ەرەكشە ءبىر ورتا تاپتىم. كوپتەگەن ادام دا ومىرگە جاڭاشا كوزقاراسپەن قاراپ, تاجىريبە جيناۋ ءۇشىن ۆولونتەر بولىپ جاتادى. ەرىكتىلىك – وزگەلەرگە كومەكتەسۋ, ءوز ەلىنىڭ دامۋىنا, كەمەلدەنۋىنە قانداي دا ءبىر ۇلەس قوسۋعا دەگەن ۇمتىلىس. ءبىر قۋانتاتىنى, ونداي جاندار بىزدە دە بارشىلىق. ءوزىڭدى-ءوزىڭ كۇشتەپ ەرىكتى بولۋ مۇمكىن ەمەس, ەرىكتىلىك – جۇرەك قالاۋى. ەگەر جانىڭا جاقپاسا, بۇل ىسپەن اينالىسۋدىڭ قاجەتى جوق, – دەدى ءوز سوزىندە ا.بولاتقىزى.
جاقىنىڭدى جوعالتقاننان اۋىر ەشتەڭە جوق. الاساپىران سوعىس كەزى ەمەس, مامىراجاي بەيبىت كۇنى ونىڭ ۋايىمى وتە اۋىر. ال شارق ۇرىپ ىزدەگەندەگى جانتالاستا قارالى حابار جەتسە, قايعىسى ەسەلەنە تۇسپەك. ۆولونتەر ءبىر تيىن اقى سۇراماي, كۇن-ءتۇن دەمەي سارپ ەتكەن ەڭبەگىنىڭ قيىنشىلىعى جوعالعان جانداردىڭ تابىسقانداعى قۋانىش سەزىمىنىڭ ءبىر ساتىنە دە تاتىمايتىنىن ايتادى.
ۆولونتەر ءوزى سەكىلدى نيەتتەس ادامداردى جيناپ, ەرىكتىلەر ۇيىمىن قۇرىپ, بۇگىندە بۇل ۇيىمنىڭ باس قالادا اسا تانىمال ەكەنىن ايتادى. ەرىكتىلەر قاتارى جىل ساناپ ارتا تۇسۋدە. ءبىر قىزىعى, ءاربىر ىزدەۋ جۇمىسىنان كەيىن جوعالعانداردىڭ تۋىستارى مەن جاقىندارى ءوز قالاۋىمەن ەرىكتىلەر قاتارىنا قوسىلىپ جاتادى ەكەن
