جوق ىزدەگەن «جولىقسىن» جۇمەكەنگە
سىرشىل ەدىك قوي. سەزىمگە باي ەدىك. بالكىم, قازىر دە سونداي شىعارمىز, بىراق, سول سەزىمىمىزدى بۇرىنعىداي سۇلۋ دا سۇيكىمدى تۇردە جەتكىزىپ ءجۇرمىز دەي الار ما ەكەنبىز؟ دەسەك, «سالەم, جان, قالايسىڭ؟» نەمەسە «ءجۇرەگىم, ساعىندىم سەنى مەن» دەپ شەكتەلەتىن حاتتارىمىزدىڭ نەسى سۇيكىمدى, قاي جەرى جۇرەكتى سەلت ەتكىزەدى؟ حات دەيمىز-اۋ, باياعىداي اق قاعازعا تەبىرەنە وتىرىپ جازساق, نە دەرسىڭ, بۇگىنگىنىكى «سمس» قوي.
بۇرىنعى عاشىقتىق حاتتار قالاي جازىلاتىن؟ وڭاشادا بار ىجداھاتتى سالىپ, تۇلا بويىن سەزىم بيلەپ, جۇرەك تۇكپىرىندەگى ماحاببات «سياسىنا» قالامۇشتى مالىپ الىپ, بار سىرىن, بار قۇشتارلىعىن الاقانداي قاعازعا سىيعىزىپ جىبەرەتىن-ءدى. ءتىپتى, بىرەۋلەر اقىن بولىپ كەتۋگە شاق قالاتىن (اقىل-ەسىنەن اداسىپ قالا جازدايتىندار قانشاما؟!). ونى جازۋ ءۇشىن بالەن كۇن دايىندالاتىنى ءوز الدىنا, بەرۋ ءۇشىن مىڭ سان وقتالاتىنى تاعى بار. وسىنشا تەبىرەنىستەن كەيىن سۇيگەنىنىڭ قولىنا جەتەتىن ءۇشبۋ حات كوبىندە قىز جۇرەگىن ەرىكسىز باۋراپ الاتىن. سوندا دا ۇياتقا بەرىك ول بىرازعا دەيىن ءۇن قاتپاي, اق قانات حاتتاردىڭ ءتورت-بەسەۋى ءبىرىنىڭ ارتىنان ءبىرى جەتكەندە عانا جاۋاپ جازاتىن… قانداي كەرەمەت سەزىم, قانداي پاك ماحاببات!
و زاماندى كوزىمىزبەن كورمەسەك تە, ۇلكەندەردەن ەستىگەن سايىن ءوتكەنگە سۇيسىنە قارايتىنبىز.
بۇگىن قايتەدى؟ ءبىر قىزعا كوڭىلى اۋسا, اگەنتتە «اڭگىمە» ايتىپ, سول كۇنى-اق جاۋابىن الىپ جاتادى. ەرتەسىنە «ءولىپ-ءوشىپ سۇيگەن» بيكەشىنە اۆتوبۋستىڭ ىشىندە كەتىپ بارا جاتىپ تا, ساۋنادا وتىرىپ تا, جۇمىس ىستەپ ءجۇرىپ تە ەكى-ءۇش سويلەممەن «سمس» جولداي سالادى. وپ-وڭاي! ونىسىن جۇرەكپەن ەمەس, «ساۋساقتىڭ ۇشىمەن» عانا جازاتىنى جاسىرىن ەمەس. بىزدىڭشە, سەزىم ماسەلەسىنە قاتىستى ىسكە سەزىمسىز ارالاسقان – ءوزىن دە وزگەنى دە الداۋ!
اقىل ايتۋدان اۋلاقپىز, ءبىزدىڭ نيەت – جۇرەگىنە وسىناۋ ۇلى سەزىم ۇيا سالعان جاندارعا سەزىمىن ادەمى جەتكىزە ءبىلۋدى ايتۋ. ايتقاننىڭ ءجونى وسى دەپ, «بىلاي ىستە» دەۋگە ومىرلىك تاجىريبەمىز دە جەتكىلىكسىز, حاقىمىز دا جوق شىعار. سوندىقتان, اقىن جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ اعامىزدىڭ ءناسىپ جەڭگەمىزگە جولداعان ءبىر حاتىن ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.
عايىپ بولعان عاشىقتار حاتى
سۇيەرىم!
ارۋىم! سىزگە دەگەن ماحاببات جالىنى كۇننەن كۇنگە ورشۋدە… اباي ايتادى: «ماحابباتسىز دۇنيە بوس, حايۋانعا ونى قوسىڭدار» دەيدى. قىسقاسى, ماحابباتسىز, سۇيىسپەنشىلىگى جوق جانە ەشقانداي جىلى جۇرەكتىلىك جوق ادامدى ادام دەپ قاراۋدان گورى ايۋان قاتارىنا قوسۋ ورىندىراق ەكەنىن قازاق حالقىنىڭ كەمەڭگەرى اباي كورە ءبىلدى, وسيەت ەتىپ ايتا ءبىلدى. ولاي بولسا, ءبىزدىڭ جۇرەكتەرگە كىنا ارتۋعا بولمايدى. ازداپ ەرتەرەك تىپىرلاعانى ءۇشىن شامالاپ وكپەلەۋگە بولار دا ەدى…
«يگىلىكتىڭ ەرتە-كەشى جوق» دەيدى قازاق. بۇعان قاراعاندا, جاقسىلىققا, باقىتقا, ومىرگە تالپىنعان ادامدى ەشكىم ايىپتامايتىن ءتارىزدى. (وقۋشىلىق تۇرعىدان قاراعاندا: «سۇيىسپەنشىلىكتى وقىپ جۇرگەن كەزدەن باستاپ قامداۋعا بولادى» دەپ ايتپايدى).
سۇيىكتىم! ءسىزدىڭ كورگەن تۇستەرىڭىز مەن تۋرالى ءوزىڭىزدىڭ وي قورىتىندىڭىزدان شۇعىل عاجاپ ەمەس. ۇيتكەنى, ءتۇس – ادامنىڭ كوڭىل-كۇيىنەن اۋلاق كەتپەك ەمەس. مىسالى: ءبىز قايعىلانىپ جاتقاندا جامان ءتۇس, ال شاتتانىپ جاتساڭ, جاقسى ءتۇس كورىپ, ونى كەلەشەگىمىزگە جورىپ, وڭىپ قالامىز. بىراق, ءسىزدىڭ تۇسىڭىزگە ءمان
بەرمەۋگە, «انشەيىن وي عوي» دەپ قاراۋعا بولمايدى. مۇمكىن, مەنىڭ باقىتتى, قىزعىلىقتى ءومىر سۇرۋىمە كىم شەك قويا الادى؟!
بۇدان بىلاي كەيبىر تۋىسقاندارىڭا, شىن دوس-قۇربى, قۇرداس جەڭگەلەرىڭە بىلدىرە بەرۋىڭە مەنىڭ قارسىلىعىم جوق. (مەنىڭ الدامشى ەمەس ەكەنىمدى تانىعان شىعارسىڭ). وسى سىردى ا. باقىت بىلە مە؟ قاشىقتان حابارلاسۋ تۋرالى نە ويلايسىز؟
ءسىزدىڭ حاتتارىڭىزدى مەن العاشىندا ساقتىقپەن جىرتىپ ءجۇر ەدىم, سوڭعى كەزدە ءوزىم ساقتاۋعا ۇيعاردىم (كوپشىلىگى قولىمدا).
باسقا ايتار سىر بولسا, ايتارسىز.
ءسىز ماعان «جازىلعان حاتتىڭ كەرەگى بولادى, ويلان!» دەپسىز عوي. مەن ونىڭ كەرەگىن بىلمەيمىن.
ەسكەرتكىش رەتىندە حاتتى تۇتاسىمەن, ولەڭدەردى بلوكنوتقا جازىپ ساقتاپ ءجۇرمىن. كەرەگى تۋرالى ءوزىڭ ايت.
ج.ك. 27/V.53 ج.