Astana qalalyq mäslihatynyŋ otyrysynda qalalyq Bılım beru basqarmasynyŋ basşysy Qasymhan Senǧazyev jasöspırımder arasynda salauatty ömır saltyn nasihattauǧa baǧyttalǧan sporttyq, aǧartuşylyq jäne mädeni ıs-şaralardy ötkızu, eseptıŋ barlyq türlerınde tūrǧan kämeletke tolmaǧandar üşın bos uaqytty ūiymdastyru turaly baiandama jasady.
Qazırgı uaqytta mekteptegı bılım beru aiasynda jüzege asyryla bermeitın salalar boiynşa balalardyŋ tanymdyq qyzyǧuşylyqtary men qajettılıkterın qanaǧattandyrumen bailanysty bılım beru qyzmetı keŋeiıp keledı.
Balalardyŋ boiynda ūlttyq qūndylyqtardy darytu jäne bos uaqyttaryn tiımdı paidalanu maqsatynda, jaŋa oqu jylynan bastap bırqatar ıs-şaralar ötkızılıp, «Toǧyz aiǧa 9 ıs-şara» tūjyrymdamasy bekıtıldı. Atalǧan tūjyrymdama negızınde qosymşa bılım beru jäne bılım beru ūiymdary arasynda: sergıtu sätı, änūran aitu, asyq atu, şyǧarma jazu, bolaşaqqa hat, qazaq esebı, oquǧa qūştar mektep, dombyra, şahmat oinau, jasyl meken chellendjderı jüzege asyrylyp keledı.
Qosymşa bılım berudıŋ maŋyzdy körsetkışterınıŋ bırı – balalardyŋ būqaralyq sport türlerımen belsene ainalysuy. Mektepten tys ūiymdarda jäne jalpy bılım beretın mektepterde sport seksiialarymen qamtylǧan bılım aluşylardyŋ ülesı 44,5% qūraidy. Osy maqsatta bılım beru ūiymdarynda 910 sport seksiiasy jūmys ısteidı.
92 bılım beru ūiymdarynda aşyq auada köpfunksionaldy sport alaŋdary (jügıru joldary, futbol, basketbol jäne voleibol alaŋdary) bar.
88 mektepte futbol alaŋdary, 71 mektep basketbol alaŋdary, 67 mektepte voleibol alaŋdary, 8 mektepte stasionarlyq hokkei korttary, 10 mektepte tennis korttary bar.
Ūlttyq oiyndardy nasihattau jäne ūlttyq sport türlerı boiynşa sport seksiialarynda (qazaq küresı, toǧyzqūmalaq) ainalysatyn balalardyŋ sanyn arttyru maqsatynda 2020 jyldyŋ qazan aiynda «Örken» balalar-jasöspırımder dene tärbiesı ortalyǧynyŋ qūrylymdyq bölımı «Arqa Alan» ortalyǧy aşyldy jäne äskeri-qoldanbaly sport türlerı boiynşa sport seksiialarynda oqu-jattyǧu sabaqtaryn ūiymdastyru jäne äskeri-patriottyq baǧyt boiynşa dene şynyqtyru jäne sporttyq-būqaralyq ıs-şaralardy ötkızu maqsatynda 2021 jyly «Jas tarlan» äskeri-patriottyq sport ortalyǧy aşyldy.
Qūqyq būzuşylyqtyŋ aldyn aludaǧy maŋyzdy aldyn alu şaralarynyŋ bırı – balalardy qosymşa bılımmen qamtu.
Bılım beru ūiymdarynda 2183 üiırme men seksiia jūmys ısteidı, onda 151 104 bala ainalysady. Qala boiynşa qosymşa bılımmen qamtu 76% qūraidy.
Bılım basqarmasy men vedomstvolyq baǧynysty bılım beru ūiymdary balalardyŋ qūqyqtaryn qorǧau, kämeletke tolmaǧandar arasyndaǧy qūqyq būzuşylyqtyŋ, suisidtık mınez-qūlyqtyŋ jäne zorlyq-zombylyqtyŋ barlyq türlerınıŋ aldyn alu boiynşa jūmysty jalǧastyruda.
Toqsan saiyn qalada qolaisyz otbasylardan şyqqan balalarǧa, mektepışılık esepke, kämeletke tolmaǧandardyŋ ısterı jönındegı toptyŋ esebıne monitoring jasalady. Barlyq jaǧdailar boiynşa kämeletke tolmaǧandar men olardyŋ ata-analary qūqyq būzuşylyqtyŋ aldyn alu boiynşa mektepışılık keŋesterge şaqyrylady, otbasymen jäne jasöspırımmen jūmys jürgızıledı. Ömırlık qiyn jaǧdaidaǧy balalar men otbasylar anyqtalǧan kezde materialdar kämeletke tolmaǧandardyŋ ısterı jäne olardyŋ qūqyqtaryn qorǧau jönındegı komissiiaǧa qarau üşın jıberıledı.
Jasöspırımder qylmysyn azaitu maqsatynda:
2022-2023 oqu jylynda ülgılık oqu josparynyŋ variativtık komponentıne 5-11 synyptarda «Jahandyq qūzyrettılık» kursy engızıldı. 5-8 synyptarda kurs 5 bırlıkten tūrady: «Parasattylyq jäne etika», «Azamattyq jäne patriotizm», «Media sauattylyq jäne qarjylyq sauattylyq», «Tırşılık qauıpsızdıgı», «Ekologiialyq mädeniet», 9-synypta qosymşa «Zaiyrlylyq jäne dıntanu» bırlıgı engızılgen.
Jalpy bılım beretın mektep oquşylarynyŋ qūqyqtyq sauattylyǧyn arttyru üşın 87 bılım beru ūiymdarynda qūqyq būzuşylyqtyŋ aldyn alu jönındegı menedjerdıŋ ştat bırlıgı engızıldı.
Ärbır bılım beru ūiymynyŋ äleumettık pasporty balanyŋ jūmyspen qamtyluyn, ülgerımın, sondai-aq qajettılıkterın körsete otyryp, qalanyŋ iuvenaldy polisiia bölımınıŋ esebınde, mektepışılık esepte tūrǧan oquşylar turaly mälımetter jasaldy (bala bolaşaqta nemen ainalysqysy jäne bolǧysy keledı).
Sonymen qatar, 2023 jyldan bastap Astana qalasy sotynyŋ bastamasymen «Izgılık joly» QB vedomstvoaralyq özara ıs-qimyl turaly memorandum şeŋberınde äkımşılık jäne qylmystyq qūqyq būzuşylyq jasaǧan kämeletke tolmaǧandardyŋ qūqyqtaryn qorǧau jäne äleumettık beiımdeu jönındegı pilottyq joba ıske asyryluda.
Iývenaldy inspeksiia jäne probasiia organdarymen özara ıs-qimyl arqyly jobaǧa esepte tūrǧan 18 jasöspırım tartyldy, olarǧa tūraqty negızde bılıktı psihologiialyq kömek, būdan basqa, balanyŋ jeke qalauyna säikes kämeletke tolmaǧandarǧa emtihanǧa daiyndyq kurstary boiynşa jäne sport seksiialarǧa qatysuǧa kömek körsetıledı.
Bılım basqarmasy Vedomstvoaralyq (prokuratura, sot, tötenşe jaǧdai departamentı, densaulyq saqtau basqarmasy, polisiia departamentı jäne t.b.) dialog alaŋy arqyly «Qauıpsızdık saǧaty» jaŋa qalalyq jobasyn jüzege asyruda. Joba aiasynda qalanyŋ 20 mektebı men 4 kolledjınde ata-analar jinalysy ötkızıldı, oǧan 7000-nan astam ata-ana qatysty.
Pedagogtar, oquşylar jäne olardyŋ ata-analary arasynda «BalaQorgau» veb-saitynyŋ jobasy boiynşa QR-kodtary bar ornalastyrylǧan aqparattyq taqtaişalar boiynşa tüsındıru jūmystary jalǧasuda.
Qasymhan SENǦAZYEV,
Astana qalasy
Bılım basqarmasynyŋ basşysy
