Soŋǧy jyldary elorda halqynyŋ sany 60 paiyzǧa juyq öskenı aitylyp jür. Öitkenı, elımızdıŋ öŋırlerınen köşıp kelıp jatqandar köp. Mäselen, 2022 jyly qaŋtar-qyrküiek ailarynda Astanaǧa 55,8 myŋ adam qonys audarypty. Negızınen alǧanda, elordaǧa soltüstık, ortalyq jäne şyǧys öŋırlerdıŋ tūrǧyndary köşıp keledı. Alaida, bas qalanyŋ infraqūrylymy jyl saiyn köşı-qon aǧynyna tötep bere almaityny anyq. Būl jerde demografiialyq jäne migrasiialyq bırqatar mäsele bar. Solarǧa özımızşe saraptama jasaiyq.
Astana «rezeŋke» qala emes
Urbanizasiia üderısınıŋ qazırgı qarqyny saqtalatyn bolsa, elorda halqynyŋ sany 2030 jylǧa qarai 2-2,5 million adamǧa jetuı mümkın. İnfraqūrylymnyŋ damymaǧanyn Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev ta synǧa aldy. «Qala tez ülkeiıp keledı. Sol sebeptı qazırgı taŋda Bas josparǧa qoiylatyn talaptar jiı būzylady. Sondyqtan injenerlık infraqūrylymdy keşendı türde damytu – basty mındet. Alaida būl baǧytta bırqatar mäsele bar. Atap aitqanda, äkımdık JES-3-tı paidalanuǧa bere almai kele jatqanyna 10 jyldan asty. Jobany aiaqtau merzımı bırneşe ret şegerıldı. Būl onyŋ 53 milliard teŋgege qymbattauyna sebep boldy. Atalǧan mäsele 2019 jyly köterıldı. Bıraq nysannyŋ äzırlık deŋgeiı būrynǧydai 83 paiyzdy qūrap otyr. Nätijesınde, qazır elorda 300 gigakaloriiden astam jylu energiiasy tapşylyǧynan zardap şegıp otyr» dedı Prezident Astanany damytu mäselelerıne arnalǧan jiynda.
Demek, demografiialyq jäne köşı-qon saiasatyna basyn qatyratyndar bas qalanyŋ halqyn aldaǧy uaqytta belgılı bır kölemde şekteudı qaperınde ūstaityny belgılı. Sebebı, jyluǧa, auyz suǧa jäne elektr quatyna tapşylyq bolsa, halyqtyŋ sany ösken saiyn onyŋ da körsetkışı ūlǧaia beredı. Bas josparda būlardyŋ bärı mındettı türde eskerıluı kerek. Köşı-qon aǧynyn eşkımnıŋ de toqtata almaityny aidan anyq.
Biyl elordaǧa 25 jyl toldy. Osy aralyqta halyq sany 4-4,5 esege deiın östı. 1998 jyly būl jerde 326 myŋ adam bolsa, qazır 1 mln 300 myŋ adamǧa juyqtady. 2013 jyly elordany damytuǧa qatysty jiyn ötkızgen Tūŋǧyş Prezident N.Nazarbaev bylai degenı esımızde: «Men Astana halqynyŋ sanyn milliondarǧa jetkızıŋder degen joqpyn. Būl jerde aldaǧy uaqytta ǧimarattar, tūrǧyn üiler salyna beredı. Bıraq ol halyq sanyn ösıru üşın emes, qalany tūrǧyndarǧa jaily, qolaily etuımız üşın, tūrǧyndarǧa eŋ sapaly ömır süru jaǧdailaryn qalyptastyru üşın jüzege asyrylady». Alaida, 10 jyl būryn berılgen būl tapsyrma tolyq oryndalǧan joq. Aradaǧy 10 jylda elorda halqynyŋ sany 800 myŋnan asa adamǧa östı. Demografiialyq jäne köşı-qon saiasatyndaǧy qatelıktıŋ bırı osy. El Ükımetı üş ırı megapolis: Astana, Almaty jäne Şymkentke balama bolatyndai basqa qalalarda jaǧdai jasai almai otyr. Sol sebepten, öŋırlerden köşetın el-jūrt negızınen Astanany taŋdaidy. Sebebı, būl jerde ortaşa jalaqy kölemı 300-360 myŋ teŋgenıŋ kölemınde. Al Soltüstık Qazaqstan oblysynda 170-200 myŋ teŋge kölemındegı jalaqy älı öspei otyr.
