Qazır, esırtkımen küres üzdıksız jürıp jatqanyna qaramastan, esırtkı taratuşylar da ärtürlı aila-täsıldı oilap tauyp, äsırese jasöspırımderdıŋ nazaryn audarady. Öitkenı kez kelgen üidıŋ janynan ötıp bara jatqan adamnyŋ qabyrǧadaǧy jazuǧa közı tüsedı. Ol bala bolsa, jai ǧana qyzyǧuşylyq tanytyp, esırtkı taratuşylardyŋ qarmaǧyna tüsıp qalady. Mūndai jazular mektepte de, üilerdıŋ janyndaǧy MİB pen PİK-terde de bar. Balalardy sodan saqtanuǧa üiretu üşın kün saiyn ärbır ata-ana esırtkınıŋ qaupı men ziiany turaly aşyq äŋgıme aitu qajet dep oilaimyn.
Qazır esırtkı satatyn internet-dükenderdıŋ sanyn eşkım bıle almaidy. Juyrda «Qarasora-2023» jedel profilaktikalyq ıs-şarasy aiasynda astanalyq Esırtkı qylmysyna qarsy küres basqarmasynyŋ qyzmetkerlerı sintetikalyq esırtkı kurerın qolǧa tüsırdı. Äleumettık jelılerge jürgızılgen monitoring barysynda küdıktınıŋ qūpiia oryndarǧa sintetikalyq esırtkı jasyryp, ony taratumen ainalysqany anyqtaldy. Psihoaktivtı zattardy satpaq bolǧan internet-dükennıŋ 32 jastaǧy qyzmetkerınıŋ bölmesın tıntu kezınde satuǧa daiyn 21 buma «Mefedron» esırtkı zaty tabylyp, tärkılendı. Sondai-aq Hyundai Accent avtokölıgın tıntu kezınde taǧyda ekı polietilen bailamy tärkılengen. Odan ärı poliseiler küdıktınıŋ tūratyn jerın, oǧan ırgeles aumaqty tıntu kezınde qoqys jäşıgınen riukzak tauyp alǧan. Onyŋ ışınde ekı sintetikalyq polietilen paketı jäne basqa da esırtkı zattaryn orau üşın kerek-jaraqtar bolǧan. Osy faktı boiynşa QR Qylmystyq kodeksınıŋ 296-babynyŋ 4-bölıgı boiynşa sotqa deiıngı tergeu amaldary jürgızılude. Er adam Astana qalasy PD uaqytşa ūstau izoliatoryna qamaldy.
Esırtkı zattaryn qoiyp ketetın kurerler de köbeiıp keledı. Astanalyq poliseiler esırtkı qoiyp ketuşı kurerdı anyqtady. 24 jastaǧy küdıktı öz äreketın üilestıruşınıŋ nūsqauymen astanalyq jastar arasynda odan ärı taratu üşın «tauarlardy» alǧan internet-dükennıŋ kömegımen jüzege asyryp otyrǧany belgılı boldy. Jeke tıntu kezınde onyŋ ämiianynan ūntaq jäne tüiırşıkter türındegı zat salynǧan 35 buma tärkılendı. Tärkılengen zat salmaǧy 31 gramm «Mefedron» esırtkı zaty ekenı anyqtaldy. Jas jıgıt qamauǧa alynyp, atalǧan faktı boiynşa QR QK 296-babynyŋ 4-bölıgı boiynşa sotqa deiıngı tergeu amaldary jürgızılude. Negızgı aiyptaluşylardy anyqtau jäne odan ärı ūstau boiynşa jedel ızdestıru şaralary jürgızılude.
Astanada jyl basynan berı 5 aida 362 esırtkıge qatysty qylmys tırkelgen. Būl, ärine, resmi aqparat. Al poliseiler anyqtai almai jatqan qanşama qylmys bar. Qazır sintetikalyq esırtkınıŋ zaŋsyz ainalymyna tosqauyl qoiu mäselesı öte özektı, kürdelı bolyp tūr. Būl baǧytta jyl basynan berı 14 kelı esırtkı tärkılengen. Bügınge deiın 4 esırtkı jasap şyǧaratyn zerthana anyqtalyp, esırtkı öndıruşıler men satuşylar qūryqtaldy. Esırtkı qylmysymen küres basqarmasynyŋ qyzmetkerlerı 52 esırtkı satatyn saitty japqan. Soǧan qaramastan, esırtkı qylmysyna tartylǧandar sany azaimai otyr. Olardyŋ qatarynda 5-synyp oquşylary da bar.
Densaulyq saqtau ministrlıgı Medisinalyq jäne farmasevtikalyq baqylau komitetı Astana qalasy boiynşa departamentı jetekşısınıŋ orynbasary Gülnar Ǧabbasova elordada 1 ǧana därıhana medisinalyq maqsatta psihotroptyq zattar men prekursorlardy satuǧa lisenziia alǧanyn aitady.
«2023 jyldyŋ 1 mamyryndaǧy ahual boiynşa elordada 820 därıhana bar. Sonyŋ ışınde «Maksima-farm» atty JŞS ǧana esırtkı zattaryn medisinalyq maqsatta satuǧa zaŋdy lisenziia alǧan. Alaida mūndai zattardy basqa därıhanalar satatynyn joqqa şyǧara almaimyz. Bır ökınıştısı, bızdıŋ departament tekserıs üşın därılık preparattardy satyp ala almaidy. Öitkenı zaŋnamada ondai bap joq. Sol sebepten esırtkı zattaryn satuşylardyŋ şaruasymen prokuratura, Esırtkı qylmysymen küres basqarmasynyŋ mamandary ainalysady. Mysaly, qazır «Tramadol» därısı psihotroptyq hattar tızımıne engızıldı. Desek te būl jūmys soŋyna deiın jasalmaǧandyqtan, osy preparatty därıhanalardan satyp aluǧa bolady» deidı G.Ǧabbasova.
Qoǧamdyq densaulyq saqtau basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Berık Qaikenov belgılı bır konsentrasiiada adamnyŋ auyr psihologiialyq jäne fiziologiialyq täueldılıgın tudyruy mümkın medisinalyq preparattar tobynyŋ qaupı zor ekenın aitady.
«Ädette, olar därıhanalarda tek därıgerdıŋ reseptısı boiynşa satylady. Bıraq keibır alaiaq satuşylar olardy erkın satady. Būl därı-därmekterdıŋ arasynda auyrsynudy basatyn, sedativtı, ūiyqtatatyn därıler bar. Qazır aǧzada esırtkınıŋ boluyna test erıktı türde jasalatynyn, naşaqordy mäjbürlep emdeu tek sot şeşımımen jüzege asatynyn ūmytpauǧa tiıspız. Täjıribe körsetkendei, därıhanalyq naşaqorlyqtan jasöspırımder köbırek zardap şegedı» deidı ol.
