BŪŪ Bas Assambleiasynyŋ 1990 jyldyŋ 14 jeltoqsanyndaǧy şeşımı boiynşa 1 qazan – halyqaralyq qarttar künı dep belgılenıp, jyl saiyn bükıl älemde atalyp ötıletını belgılı. BŪŪ-nyŋ osy mäsele boiynşa rezoliusiiasy qoǧamnyŋ qart müşelerıne degen qarym-qatynasty özgertuge, aǧa buynǧa medisinalyq qyzmet körsetu men äleumettık qoldaudy jaqsartuǧa, olardy jūmyspen qamtu jäne tabysyn molaituǧa baǧyttalǧan. Bızdıŋ oiymyzşa, qabyldanǧan rezoliusiianyŋ maŋyzdy tarmaqtarynyŋ bırı qart adamdar qoǧamnyŋ damuyna öz ülesterın qosa alatynyn moiyndau bolyp tabylady. Ol şyndyǧynda solai. Bız būǧan elorda ardagerlerımen jūmys ısteu barysynda köz jetkızdık. Olar belsendı ömırlık pozisiiany ūstanady, Elbasynyŋ ışkı jäne syrtqy saiasatyn, onyŋ jüzege asyrylyp jatqan reformalaryn qoldaidy, ötkızılgen sailau nauqandaryna qatysady: sailau aldyndaǧy ştabtaryn basqarady, ümıtkerlerdıŋ senımdı tūlǧalary bolyp jūmys ısteidı, eŋ bastysy, dauys beruge bärınen būryn kelıp, būqara toptaryna jaqsy ülgı körsetude.
Qalamyzdaǧy köptegen ardagerler ūiymdarynda, basqa da qoǧamdyq bırlestıkterde jūmys ıstep qana qoimai käsıpkerlıkpen, biznespen, türlı ūiymdar men mekemelerde mamandyǧy boiynşa jūmys ısteitının aita ketken jön.
Qarttar künı – jarqyn da, ızgı, erekşe meiram. Būl künı bız ata-anamyzǧa, ata-äjelerımızge ystyq yqylasymyzdy bıldıremız. Meiramdy atap ötu – qazırgı qoǧamdaǧy aǧa buynnyŋ köptegen mäselelerıne, olardyŋ keibıreulerıne materialdyq jäne moraldyq qoldau körsetuge nazar audartuǧa septıgın tigızedı. Bızdıŋ elımızde, onyŋ elordasy Astana qalasynda osy kündı atap ötudıŋ erekşe dästürı qalyptasqan. Jyl ötken saiyn Astananyŋ ardagerler ūiymdarynda osy merekege arnalǧan ıs-şaralar auqymy keŋeiıp, köbeie tüsude. Ötken jyly tek Almaty audanynda ǧana (audandyq ardagerler keŋesınıŋ töraǧasy S.D.Baibolov) 1000-nan astam ardagerdı qamtyǧan 25 merekelık tüskı as ūiymdastyryldy, tūrmysy tömen zeinetkerlerge 586 azyq-tülık qorjyny tabys etıldı. Jyl saiyn qarttarǧa «Berkut» konsorsiumy (S.Hamhoev), №1 avtobus parkı (S.Bogatyrev), «Astana Energiia» AQ (M.Qabidenov), «Astana-AEK» AQ (A.Smorodin), «Sesna Astyq» konsernı» JŞS (A.Ostrikov) jäne basqalar öz syi-siiapattaryn tapsyrdy. Būdan basqa olar zeinetkerlerge 5 myŋnan 10 myŋ teŋgege deiın materialdyq kömek körsettı.
Saryarqa audanynda (ardagerler keŋesınıŋ töraǧasy K.Qotyrov) Astana stansasy temır jol toraby ardagerler ūiymynyŋ (töraǧasy Q.Toqabaev) jäne temırjolşylar käsıporyndary basşylarynyŋ qarttar künı qarsaŋynda ötkızgen jūmysyn erekşe atap körsetkımız keledı. Mūnda barlyq üş myŋ zeinetkerge syi-siiapat körsetu ızgı dästürge ainalǧan. Basşylyq jäne ardagerler ūiymy būl mäsele boiynşa käsıpodaq ūiymymen tyǧyz qarym-qatynas ornatqan. Astana stansasy, lokomotiv deposy, energiia uchaskesı, belgı beru jäne bailanys distansiiasynyŋ bırınşı basşylary öz zeinetkerlerımen döŋgelek üstelder ötkızıp, merekelık as jäne t.b. aksiialar ūiymdastyrdy.
Elordanyŋ Esıl audanynda (ardagerler keŋesınıŋ töraiymy R.Atyǧaeva) da qarttar künın ötkızu jūmystary köŋıl audararlyq. «Astana» halyqaralyq äuejaiy» AQ (prezidentı K.Jauhanov), «Samūryq-Qazyna» (direktorlar keŋesı hatşylyǧynyŋ basşysy J.Qūrmanǧaziev), «Qazmūnaigaz» ŪK (bas direktory B.Başeev), «Keremet» monşa-sauyqtyru keşenı (bas direktory S.Kamazaev), «Duman» qonaqüi keşenı (bas direktory A.Maqajanova), «Zerde»
holdingı (basqarma töraǧasy M.Aiupov) ūjymdary tek öz zeinetkerlerıne ǧana köŋıl audaryp qoimai, Astana qalalyq ardagerler ūiymynyŋ ötınışterı boiynşa elorda-
nyŋ barlyq zeinetkerlerıne materialdyq kömek körsetıp, olardyŋ alǧysy men rizaşylyǧyna bölenude.
PİK nemese ÖPİ janynda qūrylǧan qalanyŋ ardagerler ūiymdary üşın būl merekenı ötkızu aitarlyqtai qiyndyqtar tuǧyzuda, öitkenı, keibır PİK basşylary ardagerler ūiymdarymen bırlesıp jūmys atqaruǧa, qarttarǧa järdem beruge yqylas tanytpai otyr. Sonymen qatar, ardagerler ūiymdary men keŋesterınıŋ tabandy jäne jüielı jūmystarynyŋ arqasynda köptegen PİK-ter qarttarmen bırlesıp jūmys ısteudıŋ jaqsy ülgısın körsetıp otyr. Bırqatar PİK-ter basqarma mäjılısterınde ardagerler ūiymdarynyŋ ötınışterı boiynşa asa mūqtaj zeinetkerlerdı PİK qyzmetı tölemderınen bosatu mäselesın qarap, şeşım qabyldady nemese jekelegen zeinetkerlerge 50 paiyz jeŋıldıkpen töleuge mümkındık berdı. Būl PİK-terde mūqtaj zeinetkerler üşın kışıgırım santehnika, elektr jöndeu jūmystary tegın jürgızıledı. Mūndai täjıribenı zerttep, taratu – qajettı ıs.
Elordanyŋ qalalyq, audandyq ardagerler keŋesterınıŋ, äsırese, bastauyş ardagerler ūiymdarynyŋ halyqaralyq qarttar künın ötkızu jūmystarynda kemşılıkter men olqylyqtar az emes. Bırınşıden, būl künı qala ardagerlerınıŋ barlyǧyna bırdei tolyq nazar audarylmaidy, olardyŋ köbı eskerusız qaluda. Ärine, būl jait ardagerler tarapynan renış tuǧyzady. Bızdıŋ oiymyzşa, keibır käsıporyndar, ūiymdar men mekemeler, oqu oryndarynyŋ bırınşı basşylary būl künge köŋıl audarmaidy jäne ūiymdastyrylǧan ıs-şaralarǧa qatyspaidy, al, qarttar üşın ekınşı därejedegı tūlǧalarmen emes, solardyŋ özımen kezdesu öte maŋyzdy.
BŪŪ Bas Assambleiasy Halyqaralyq qarttar künın belgılegende ony ardagerler ūiymdary (köptegen elderde ardagerler ūiymdary joq) ötkızedı dep emes, memleket pen qoǧam öz qarttaryna köŋıl bölıp, qoldau men kömek, qamqorlyq körsetedı dep oilaǧan boluy kerek. Būl jūmysta käsıpodaq ūiymdarymen tyǧyz qarym-qatynas jetkılıksız bolyp otyr.
Elımızde qarttar künın ötkızu täjıribesı barlyq qarttarǧa bır künde, iaǧni, 1 qazan künı ǧana köŋıl bölu mümkın emestıgın körsetude. Sondyqtan, Qazaqstannyŋ barlyq aimaqtarynda bırneşe jyl boiy ardagerler keŋesterınıŋ bastamasymen jäne äkımdıkterdıŋ kelısımımen qarttardyŋ ailyqtary ötkızılıp tūrady. Äsırese, būl ülken qalalarda, özderıne qarasty qūrylymdary bar ırı käsıporyndar men ūiymdarda özektı mäsele bolyp tabylady. Osyny eskere otyryp, biylǧy tamyz aiynyŋ basynda respublikalyq ardagerler ūiymy ortalyq keŋesınıŋ töraǧasy Ö.Ozǧanbaev būqaralyq aqparat qūraldary arqyly halyqaralyq qarttar künı aiasynda qarttarǧa äleumettık järdem körsetu ailyǧy ötetını turaly mälımdeme jasady. Elordamyzda halyqaralyq qarttar künın keŋınen ärı laiyqty ötkızu, oryn alǧan kemşılıkterdı joiu üşın jäne ortalyq keŋestıŋ mälımdemesın basşylyqqa alyp, qalalyq ardagerler keŋesı aldyn ala, şılde aiynyŋ basynda qarttar künıne arnalǧan negızgı ıs-şaralardy daiyndau jäne ötkızu jönındegı jospardy daiyndap, bekıttı jäne onyŋ oryndaluy baqylauǧa alyndy. Osylaişa, 1 qazan künı «Jastar» saraiynda ardagerler üşın merekelık konsert daiyndau jäne ötkızu, Beibıtşılık jäne kelısım saraiynda döŋgelek üstel otyrysyn ūiymdastyryp, qala ardagerlerınıŋ şeşılmegen mäselelerın talqylau, eŋ bastysy, barlyq ūiymdar, käsıporyndar men mekemelerde zeinetkerlerdı tegıs qamtyp, qūrmet körsetu josparlanǧan.
Bız alǧaş ret qalalyq mäslihattyŋ deputattaryna, ırı käsıporyndar men ūiymdardyŋ basşylaryna joǧaryda atalǧan merekenı daiyndau jäne ötkızuge özderınıŋ atsalysuyn sūrap hat joldadyq.
Qarttar soǧys kezındegı erlıkterımen, beibıt ömırdegı, tyŋ igeru jyldaryndaǧy jan aiamas eŋbegımen, qazırgı taŋdaǧy ömırge qūştarlyǧymen, belsendı ömırlık ūstanymymen erekşe qūrmetke ie bolu qūqyǧyna laiyq. Bızdıŋ ötınışımız ben ūsynystarymyzdy qala jūrtşylyǧy qoldaidy degen ümıttemız.
Beken ÄLIMJANOV,
qalalyq ardagerler keŋesınıŋ töraǧasy
