2008 jyl – Qazaqstan üşın de, älem üşın de maŋyzdy jäne şym-şytyryq oqiǧalarǧa toly boldy: Aqmola qalasynyŋ astana märtebesın ielenuınıŋ 10 jyldyq mereitoiy, Beijıŋ Olimpiadasy, AQŞ-tan bastalǧan ipotekalyq daǧdarystyŋ bükılälemdık qarjylyq qūldyrauǧa äkelıp soqtyruy, t.b. Bızdıŋ ūjym üşın maŋyzdysy – būrynǧy «Astana habary» gazetınıŋ osy jyldyŋ 9 tamyzynan bastap «Astana aqşamy» bolyp şyǧa bastauy. El ömırınde oryn alǧan basqa da oqiǧalar az emes edı. Solardyŋ gazet betınde jaryq körgen negızgı degenderın yqşamdap körsetuge tyrystyq.
Gazettıŋ alǧaşqy sany astananyŋ 10 jyldyq mereitoiyna arnalǧan aqparatpen bastalyp, jyl boiy būl taqyrypta ırılı-ūsaqty materialdar üzbei jariialanyp tūrdy. Belgılı ǧalymdardyŋ maqalalary jaryq kördı. Älbette, elordada qarqyndy jürgızılıp jatqan qūrylys jūmystarynyŋ
barysy ärdaiym el nazarynda jürdı.
«Mereitoilyq nysandar merzımınde tapsyryluy tiıs»
«Keşe Premer-ministr Kärım Mäsımov pen qala äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov elordada salynyp jatqan bırqatar qūrylys nysandaryn aralady. Būlardyŋ köpşılıgı Astana künı paidalanuǧa berıletın ǧimarattar» delıngen gazettıŋ kezektı bır nömırınde.
Ükımet basşysy men qala äkımı aralaǧan nysandardyŋ bırı – 30 myŋ janküierge arnalǧan jabyq stadion. Älemde töbesı aşylyp-jabylatyn jyljymaly şatyry bar bes stadion bar eken, sonyŋ bırınıŋ astanada salynuy – ülken jetıstık ekenı sözsız. Aita keteiık, bügınde tūrǧyndar men qala meimandarynyŋ közın quantatyn aituly ǧimarattardyŋ köpşılıgı sol kezeŋderde salynǧany belgılı. Mäselen, Orta Aziiadaǧy eŋ biık 40 qabatty ǧimarat (sol jyldarǧy jaǧdai boiynşa-avt.) – «Qazaqstan Temır Joly» ŪK» AQ-tyŋ egız qozydai qos korpustan tūratyn bas keŋsesı 2008 jyly paidalanuǧa berıldı.
«Jūldyz bolyp Aitmatov aqty»
Osy jyly «adamzattyŋ Aitmatovy» atanǧan Şyŋǧys aǧamyz seksenge qaraǧan şaǧynda aqtyq saparǧa attanyp ketıptı. Qanynda türkınıŋ tektılıgı bar, qazaq-qyrǧyzǧa ortaq tau tūlǧa turaly jazuşy Raqymjan Otarbaev: «Altynǧa satylmaǧan arysty ajal qanşaǧa baǧalaǧanyn kım bılgen?! – dep estelık jazady gazettıŋ 12 mausym künındegı sanynda özı de egıle otyryp, oqyrmandy da egıltıp. – «Dünieden Chıkeŋ öttı» degende, qaraşyǧymyz maŋyp-maŋyp baryp ornyn äreŋ tapqan. Beskündık pätuasyz jalǧan eŋ qūryǧanda bır bülk etseişı. Qūiyn da oinamapty. Jetım būlt ta sırkıremeptı».
Älem ädebietınıŋ patriarhtarynyŋ bırı bolǧan, proza janryna lirizm stilın engızgen zaŋǧar tūlǧadan, ūlttyq mädeniet pen önerdı, sana men sapany, kino men dramaturgiiany şyrqau biıkke kötergen köregen jannan aiyrylyp qaldyq.
«Esılde endı kememen jüzemız»
Astananyŋ on jyldyq mereitoiyna orai Esıl özenıne alǧaş ret şaǧyn keme tüsırıldı. Qala tūrǧyndary üşın aituly oqiǧany gazet tılşısı Qymbat Toqtamūrat bylai suretteidı: «Osydan bıraz jyl būryn Astanada keme jüredı dese, ol ertegıdei elester edı. Endı mıne, qala äkımdıgınıŋ qoldauymen bır aidan berı Esıl özenınde şaǧyn kemeler jüze bastady. Su kölıkterınıŋ qyzmetın ūiymdastyratyn, kütıp-baptaityn «Esıl-Astana» mekemesı qūryldy» deidı tılşı.
Qala biudjetınen keme tasymaly qyzmetın ūiymdastyruǧa 2 milliard teŋge jūmsalypty. Būl şyǧyndardyŋ ışıne jaŋadan satyp alynǧan üş keme de kıredı: 30 oryndyq ekı keme, 65 oryndyq bır keme. Kemenı basqaruşy jäne qyzmet körsetuşı mamandar Qazaqstannyŋ basqa öŋırlerınen şaqyrtylǧan.
«Jasampaz Qazaqstannyŋ jaŋa boitūmary»
«Astana künı elımızdıŋ baiandy bolaşaǧyna baǧyt sılteitın eŋselı eskertkış – «Qazaq elı» monumentınıŋ tūsauy kesıldı. Onyŋ saltanatty aşyluyna qatysqan Elbasy Nūrsūltan
Nazarbaev elımızdıŋ basty eskertkışı osy bolatynyn airyqşa atap öttı» delıngen gazettıŋ merekelık sanyndaǧy maqalada.
Älbette, ūlttyq merekeler – tek ışıp-jeu üşın emes, ūlt bolyp ūiysu, onyŋ ūlylyǧyn ūlyqtau, sanasyn sergıtu, tarihymyzdy jaŋǧyrtu üşın qajet. «Myŋ ölıp, myŋ tırılgen» qazaq halqynyŋ basynan nebır zobalaŋdar, zar zamandar, «Aqtaban şūbyryndylar» men aşarşylyq jyldar, talai näubetter men qyrǧyndar öttı. Bıraq sonyŋ bärınen Jaratqannyŋ jar boluymen, halyqtyŋ janqiiarlyǧy men erlıgınıŋ, tözımdılıgı men ömırşeŋdıgınıŋ arqasynda aman şyqty. Keŋes ükımetınıŋ qazaq ūltyn joiyp jıberuge baǧyttalǧan barlyq qūityrqy amal-ailalarynan, qasköi saiasatynan jüikesı jūqaryp, jany jüdep, ruhy jūtaŋdanǧanymen, tüptıŋ-tübınde bärıbır ūlttyq bolmysyn, ata-babanyŋ tektılık qasietın saqtap qala aldy. Oǧan bügınde täuelsız memleket bolyp tütın tütetıp otyruymyz, ūrpaǧymyzdyŋ eşkımge jaltaqtamai būla bolyp ösıp kele jatqandyǧy dälel. Sondyqtan astana künı qarsaŋynda aşylyp otyrǧan «Qazaq elı» monumentı – qazaq tarihynyŋ ötkenın, bügının jäne bolaşaǧyn tūtas qamtityn bıregei kompozisiia retınde qabyldanuy tiıs.
«Qap tauyndaǧy qyrǧyn»
Esterıŋızde bolsa, Beijıŋde 2008 jyly 8 tamyzda HHIH jazǧy Olimpiada oiyndarynyŋ alauy jaǧylǧan künı Gruziia men Resei arasynda soǧys örtı būrq ete qalyp, älem jūrtşylyǧyn dürlıktırgenı belgılı. Osy atyşuly uaqiǧa «Astana aqşamy» gazetınıŋ betınen de körınıs tapqan. Degenmen, maqala avtory Erbolat Qamen saiasi saraptama jasaǧanda «ögız ölmes, arba synbas» täsıldı ūstanǧan. Bır täuırı – jurnalist janjaldasuşy ekı taraptyŋ da yŋǧaiyna qūlai ketpegen. Saiasi saraptamada osy oqiǧaǧa qatysty Batys aqparat qūraldarynyŋ da, reseilık aqparat qūraldarynyŋ da pıkırlerın qosa ūsynypty. Maqala sonysymen qūndy.
Beijıŋ Olimpiadasy
«Balasy alamanda atqa şapsa, şeşesı üide taqymyn qysyp otyratyn» ūlttyŋ ūrpaǧy emespız be, sondyqtan qazaqtyŋ olimpiadaǧa degen qyzyǧuşylyǧy zor. Bäseke, bäs, namys taitalasqa tüsetın jerde boiymyzda batyr babalarymyzdan qalǧan jauynger köşpendılerdıŋ qany oinap şyǧa keletını ras. Osy erekşelıktı eskerıp, «Astana aqşamy» gazetı Beijıŋde ötıp jatqan HHIH jazǧy Olimpiada oiyndarynan üzbei aqpar berıp otyrǧan.
Tört jylda bır keletın älemdık dodaǧa Qazaqstannan sporttyŋ 22 türınen 132 ümıtker qatysqan. Onyŋ qortyndysy boiynşa 2 altyn, 4 kümıs, 7 qola medal alǧan bızdıŋ eldıŋ sportşylary jalpy komandalyq esepte 29-ynşy orynǧa tūraqtady. Äsırese, auyr atletşıler (1 altyn, 2 kümıs, 1 qola medal), boksşylar (1 altyn, 1 qola medal) jäne baluandar (1 kümıs, 4 qola medal) erledı. Olimpiada kündelıgı gazet betınde üzbei jariialanyp, oqyrmandardyŋ sūranysyn qanaǧattandyryp tūrdy.
Qate jarnamalar
Gazettıŋ 16 tamyz küngı sanynda qaladaǧy jarnamalarǧa şolu jasalǧan. Maqala avtory qala astana bolǧaly on jyl ötse de, olardyŋ qazaqşa nūsqasy älı de qatege toly ekenın aityp qynjylady. «Tılderdı damytu basqarmasy qazaqşa qate jazylǧan jarnamalardy tüzetumen älek, bıraq oǧan jarnama beruşıler «bylq» etpeidı. Öitkenı, qate jazu üşın eşkımge aiyppūl salynbaidy, qūzyrly organdar tek «auyzşa qorqytudan» ärı aspaidy» deidı. Maqalada qazaqşa qate jazylǧan jarnamalar üşın tölenetın aiyppūl mölşerın ūlǧaitudy jäne tıl tazalyǧy üşın kürestıŋ pärmendılıgın arttyru mäselesı köterılgen.
100 mektep pen 100 auruhana
Elımızdıŋ Tūŋǧyş Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev Ükımetke 3 jyldyŋ ışınde äleumettık nysandarǧa mūqtaj eldı mekenderde 100 mektep pen 100 auruhana saludy tapsyrǧany esterıŋızde. Gazettıŋ 16 qyrküiek küngı sanynda osy mäselenıŋ barysy turaly baiandalady. «Būl – elımızde būryn-soŋdy bolmaǧan ırı joba. Osynşama nysandar jaqyn jyldary salynyp bıtse, äleumettık salada qordalanyp jatqan talai mäseleler şeşıler edı» deidı maqala avtory.
Gazette mūnan ärı astanada qandai nysandardyŋ qūrylysy qolǧa alynǧany, olardyŋ jūmys barysy turaly täptıştep jazylǧan.
«Ortamyzdy toltyrǧan oralmandar»
Elımız egemendık alǧannan bastap osy künge deiın syrttan tuǧan Otanyna oralǧandar men osynda ösıp-öngen qandastardyŋ sany 1 millionnan asypty. Keŋestık zamandarda öz atamekenınde otyryp azşylyqqa ainalǧan qazaq üşın şetelderden qandastarymyzdyŋ oraluy – zor ruhani küş boldy, ūlttyq senımdı bekıttı. Syrttan kelgen qandastar kömeskılenıp bara jatqan salt-dästürımızdı jaŋǧyrtty, küşımızge – küş, quatymyzǧa – quat qosty. Ädebietımız ben mädenietımız baiydy. Bügınde olar täuelsız memleketımızdıŋ ärtürlı salalarynda jemıstı eŋbek etıp, egemendıgımızdıŋ ırgesın bekıtuge zor üles qosyp jatyr.
Qandastardyŋ ata-baba mekenıne bırjolata sıŋıstı bolyp ketuı, ömırlerınıŋ jaily boluy üşın memleket te, jergılıktı jūrt ta hal-qadırlerınşe kömektesıp jatyr. Ärine, qanşa jerden «Otanym», «ata-jūrtym» dep saǧynysyp kelgenımen, olardyŋ kündelıktı tūrmysynda kezdesken qiynşylyqtary az bolmady. Orystanǧan qoǧamnyŋ kertartpalyǧy qandastarǧa bärınen qiyn tidı. Osy jäne basqa da mäselelerdı gazettıŋ 27 qyrküiek küngı sanynda Qairat Bekenūly kötergen eken.
