2012 jyl el tarihynda eleulı oqiǧalarǧa toly boldy. Kezekten tys ötken Parlament sailauynda tūŋǧyş ret köppartiialy jüie jüzege asyryldy. Joǧary zaŋ şyǧaruşy organǧa üş partiianyŋ ökılderı öttı. London Olimpiadasynda Qazaqstan qūramasy 7 altyn, 1 kümıs, 5 qola medal alyp, jalpy esepte 12-orynnan körınıp, tarihi jetıstıkke jettı.
———————————————————————————
ESIMI ELGE QADIRLI
12 qaŋtarda Almatydaǧy Abai atyndaǧy opera jäne balet teatrynda halqymyzdyŋ bırtuar perzentı, asa körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı Dınmūhamed Ahmetūly Qonaevtyŋ tuǧanyna 100 jyl toluyna arnalǧan saltanatty jinalys bolyp öttı. Oǧan Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev qatysyp, esımı elge qadırlı eren tūlǧa haqynda söz söiledı.
———————————————————————————
KÜI ATASY – küi tartyp otyr
4 şıldede elordada qazaqtyŋ ūly küişısı Qūrmanǧazynyŋ eskertkışı saltanatty jaǧdaida aşyldy. Oǧan Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaev qatysty. «Babalarymyzdyŋ qūrmetıne eskertkışterdıŋ aşyluy – bızdıŋ ūrpaqtyŋ olarǧa degen şynaiy rizaşylyǧy men zor qūrmetınıŋ körınısı. Qazırgı kezde Astanada Jänıbek pen Kereige, Abylai men Kenesaryǧa, Abaiǧa, Jambylǧa jäne Bauyrjan Momyşūlyna eskertkışter ornatylǧan. Endı olardyŋ qataryna Qūrmanǧazy eskertkışı qosylyp otyr. Ol – halyqtyŋ senımın qasiettı aspap arqyly jarqyn jäne beinelı türde jetkıze bılgen ūly kompozitor. Onyŋ «Saryarqa», «Adai», «Balbyrauyn», «Qairan, şeşem», «Kışkentai» atty küilerın ärbır qazaq bıledı, süisınıp tyŋdaidy. Al «Saryarqa» küiı küllı älemge taralyp, qazaq muzykasyn tanytty» dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Küişınıŋ qolyndaǧy aspaby – Qūrmanǧazy dombyrasynyŋ däl köşırmesı. Qoladan qūiylǧan eskertkış «Duman» qonaqüi keşenınıŋ aldynda tūrǧyzylǧan. Müsın 5,5 metr biıktıktegı tūǧyrǧa ornatylǧan, al jalpy biıktıgı – 10 metr.
———————————————————————————
Jaratuşyǧa dūǧa baǧyttady
30 mamyrda Beibıtşılık jäne kelısım saraiynda Älemdık jäne dästürlı dınder köşbasşylarynyŋ IV qūryltaiy öttı. Astana törındegı törtınşı basqosuǧa älemnıŋ 40 elınen 87 qatysuşy keldı. Jiyndy aşyp, söz söilegen Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev qonaqtarǧa şyn jüregımen alǧys aityp, 9 jyl būryn ärtürlı dın ökılderınıŋ basyn qosatyn ülken sarai salu turaly ideiasynyŋ ıske asyrylǧanyna toqtaldy.
Prezident alqaly jiynnyŋ almaǧaiyp kezeŋde ötkızılıp otyrǧanyn mälım ettı. Nūrsūltan Äbışūlynyŋ aituynşa, būrynǧy qūryltailar da kürdelı jahandyq üderıster kezınde ötkızılgen. Ol tūŋǧyş basqosudyŋ dındı halyqaralyq terrorşylar men ekstremizm maqsatynda paidalanuşylarǧa qarsy jauap retınde ūiymdastyrylǧanyna, odan keiıngılerı ǧalamşardy qarjy daǧdarysy şarpyǧan tūsta ortaq alaŋnyŋ rölın atqarǧanyna toqtaldy. Būl jolǧysy da älemde aluan türlı özgerıster oryn alǧan kezeŋmen säikes kelgenın qadap aitty.
———————————————————————————
Oljasy mol OLİMPİADA
27 şıldede Londonda HHH jazǧy Olimpiada oiyndary saltanatty jaǧdaida aşyldy. Älemdık sport saŋlaqtary tızbegınde Qazaqstan qūramasy ötken kezde stadiondaǧy myŋ san qoşemet bıldıruşıler qatarynda Qazaqstan Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev
ta boldy. Elbasy Londonǧa jasaǧan būl saparynda bırqatar maŋyzdy kezdesuler ötkızdı. Al 17 tamyzda Astanada London Olimpiadasynda baq synaǧan Qazaqstan ūlttyq qūramasy müşelerıne qūrmet körsetu saltanaty boldy. Räsımnıŋ Täuelsızdık saraiynda ötken negızgı bölıgınde Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaev elımızdıŋ aty men daŋqyn Ūlybritaniia jerınen aspanǧa şaryqtatyp, aidai älemge taratyp qaitqan saŋlaqtarymyzdy qabyldady.
Qazaqstan London olimpiadasynda jetı altyn, bır kümıs, bes qola jülde ielenıp, jalpy komandalyq esepte 12-oryn aldy. Olimpiada oiyndaryna älemnıŋ 204 elınen on myŋnan astam sportşy qatysty. Jarys kezınde qauıpsızdıktı 14 myŋ polisei, 17 myŋ äskeri maman qadaǧalaǧan. Oiyndarda barlyǧy üş jüzden astam medal jūby sarapqa salynǧan. Olimpiada jüldesın 85 eldıŋ sportşylary ielendı.
Qazaqstan 12-oryn alyp, Gollandiia, Ukraina, Kuba, İran, Chehiia, İspaniia, Braziliia, Argentina siiaqty elderdı artqa tastady. TMD elderı arasynan Qazaqstan Reseiden keiıngı ekınşı oryndy aldy, Aziia qūrlyǧy boiynşa Qytai, Oŋtüstık Koreia, Japoniiadan keiıngı törtınşı satydan körındı.
———————————————————————————
ÜZDIK QALA QATARYNDA
Astanalar men ırı qalalardyŋ halyqaralyq assambleiasy ūiymdastyrǧan baiqaudyŋ qorytyndysy boiynşa Astana «TMD jäne EurAzEQ-tıŋ üzdık qalasy» atandy. Būl Astanany «aqyldy qalalar» qataryna bastaǧan «E-jedel järdem» jäne «Bolaşaq mektebı – bügın» jobalary üşın berıldı.
———————————————————————————
ÄLEMDIK ŪIYMDARǦA TÖRAǦALYQ ETTI
12 qaraşada BŪŪ Bas assambleiasynyŋ 67-sessiiasynda Qazaqstan BŪŪ-nyŋ Adam qūqyqtary jönındegı keŋesınıŋ müşelıgıne sailandy. Atalmyş keŋes 2006 jyldyŋ 15 nauryzynda Adam qūqyqtary jönındegı komissiianyŋ ornyna qūryldy. Būl organǧa 47 memleket müşe. Är memleket üş jylǧa sailanady. Qazaqstan keŋes müşelıgıne 2013-2015 jyldarǧa Aziia-Tynyq mūhity memleketterı tobynan sailandy.
Sol jyly elımız Ūjymdyq qauıpsızdık turaly şart ūiymy (ŪQŞŪ) men İslam yntymaqtastyǧy ūiymyna (İYŪ) töraǧalyq ettı. 2012 jyldyŋ körsetkışterı boiynşa Qazaqstan İYŪ-ǧa müşe memleketterdıŋ 40-tan astamymen sauda, kölık, turizm, qarjy salalarynda yntymaqtastyq ornatty.
———————————————————————————
Zobalaŋ jyldar zary – «QASIRET KEREGESINDE»
1 mausymda elordadaǧy Respublika daŋǧyly men Abai köşesınıŋ qiylysynda erekşe säulettık tuyndy boi köterdı. Jaŋa monumenttegı «1932-1933 jyldardaǧy aşarşylyq qūrbandarynyŋ ruhyna taǧzym» degen jazu alystan anyq körınedı. Erekşe eskertkış jas ūrpaqqa zobalaŋ jyldardyŋ qasıretın jetkızudı maqsat etken. Ekınşı jaǧynan, ol jıgerı jasymaǧan babalar ruhyna körsetılgen qūrmet dep bıluge bolady.
Monumenttıŋ aşylu saltanatyna qatysqan Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaev: «Bız tarihqa jıtı közben qarap, osyndai näubetterdıŋ qaitalanbauy üşın ötkendı ūmytpauymyz kerek. Halyqtyŋ qasırettı sätterı ärdaiym eldıŋ jadynda boluǧa tiıs. Būl rette tūtas ūltty joiyp jıbere jazdaǧan aşarşylyq eşqaşan ūmytylmaq emes. Esımızde boluy tiıs, maǧlūmat aluymyz kerek. Sol sebepten bız Astananyŋ qaq törınen aşarşylyq qūrbandaryna arnalǧan eskertkış aşyp otyrmyz» dedı.
Qazaqtyŋ talai-talai zobalaŋdy bastan keşkenıne kärı tarih kuäger. Qazan töŋkerısı, Alqaköl sūlama, bırneşe ret bolǧan aşarşylyq, 37-nıŋ quǧyn-sürgını, Ekınşı düniejüzılık soǧys. Alaida qazaq sol qyrǧyndardyŋ bärınde däl aşarşylyq jyldaryndaǧydai adam şyǧynyna ūşyraǧan joq. Näubet jyldary ūltymyzdyŋ jartysynan astamy qynadai qyryldy. Nūrsūltan Nazarbaev saltanatty räsımdegı söilegen sözınde aştyq bolmaǧanda qazaq halqynyŋ sany bügıngıden bırneşe esege köp bolaryn aitty. «1932-1933 jyldary kem degende 1,5 mln qazaq aştyqtan ajal qūşty. Aman qalǧan 200 myŋdaiy basy auǧan jaqqa bosyp kettı. Bızdıŋ tarihtan bılerımız – osy. Äitse de, būl kezeŋ älı tereŋ zertteudı qajet etedı. Sebebı ol kezdegı basşylar eseptı öz paidasyna orai bergen» dedı Prezident.
———————————————————————————
«ÄZIRET SŪLTAN» MEŞITI – ÄSEM ǦİMARAT
Älemnıŋ eŋ körıktı 10 meşıtınıŋ qataryna kıretın Astanadaǧy «Äzıret Sūltan» meşıtı Orta Aziiadaǧy äsem de zäulım ǧibadat oryndarynyŋ bırı sanalady. 2012 jyldyŋ 6 şıldesınde Qazaqstan Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ qatysuymen saltanatty jaǧdaida aşylǧan būl meşıttıŋ jalpy syiymdylyǧy – 12 myŋ adam. Joba avtorlary – Qazaqstannyŋ qūrmettı säuletşısı, Memlekettık syilyq laureaty Saǧyndyq Janbolatov, QR Suretşıler odaǧy men Euraziialyq dizainerler odaǧynyŋ müşesı Esenǧali Ahmetov.
Meşıt atauyn Elbasynyŋ özı ūsyndy. «Tört mūnaraly sändı jäne säulettı meşıttıŋ «Äzıret Sūltan» dep ataluy beker emes. Būl – kezınde küllı qazaqqa ruhani ortalyq bolǧan Türkıstannyŋ ruhy endı elordamyzda jaŋǧyrady degen söz. Ǧūlama babamyz Qoja Ahmet Iаsauidıŋ Türkıstandaǧy kesenesı osylai atalatynyn barşaŋyz bılesızder. Endı Astananyŋ da öz «Äzıret Sūltany» bar» degen edı Memleket basşysy meşıttıŋ aşylu saltanatynda.
Meşıt üş qabattan tūrady. Tört mūnarasynyŋ ärqaisysynyŋ biıktıgı – 77 metr. Kümbez sany – 10. Olardyŋ diametrı – 10,45 metr. Ülken namaz zalyndaǧy kümbez Ortalyq Aziiadaǧy eŋ ülken kümbez bolyp esepteledı. Onyŋ biıktıgı – 51 metr, enı – 28 metr. Meşıt aumaǧynda 800-ge tarta kölıkke arnalǧan avtotūraq bar.
Meşıttıŋ älemnıŋ özge meşıtterınen erekşelıgı – onyŋ dizainynda qoldanylǧan oiu-örnekterdıŋ 80 paiyzy – ūlttyq naqyş ülgılerı.
