Jaqynda elımızdegı zeinetaqy audarymdarynyŋ jaŋa erejelerı jasaldy. Jaŋa şeşımge säikes, 2020 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap jūmys beruşınıŋ esebınen qyzmetkerdıŋ paidasyna 5 paiyz mölşerınde mındettı zeinetaqy jarnalary engızıledı.
Qazaqstandyqtardyŋ äl-auqatyn arttyru, jūmysşylardyŋ eŋbek ötılıne säikes keletın laiyqty zeinetaqymen qamt
amasyz etu maqsatynda jasalǧan būl şeşım boiynşa qyzmetkerdıŋ jeke zeinetaqy şotyna ai saiyn jalaqynyŋ 15 paiyzy audarylyp otyrady. Onyŋ 10 paiyzy qyzmetkerdıŋ mındettı zeinetaqy jarnasy bolsa, 5 paiyzy jūmys beruşınıŋ öz qarajaty esebınen tölegen zeinetaqy jarnasy bolyp tabylady. Mysal üşın eŋbek ötılı 33 jyl, eŋbekaqysy 172 myŋ teŋge (bügınde ortaşa jalaqy) qyzmetkerdı alaiyq. 33 jyl ışınde investisiialyq tabysty esepke ala otyryp, qyzmetkerdıŋ jalaqysynan 10 paiyzdyq zeinetaqy jinaqtary şamamen 12,7 mln teŋgenı qūraidy. Būl oraida, jalaqynyŋ ösuı eskerılmeidı. Eŋbek demalysyna şyqqan kezde qyzmetkerdıŋ zeinetaqysy 140 myŋ teŋgenı qūraidy, onyŋ ışınde jinaqtau – 110 myŋ teŋge, bazalyq – 30 myŋ teŋge. Alaida mūndai jaǧdaida jūmys beruşınıŋ jarnasyn engızu esebınen (JMZJ) qyzmetkerdıŋ zeinetaqysy 50 myŋ teŋgege ūlǧaiyp, 190 myŋ teŋgenı qūraidy.
Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgınıŋ mälımetı boiynşa būl jaŋalyq barlyq jūmys ısteitın azamattarǧa, onyŋ ışınde jeke käsıpkerler jäne jeke praktikamen ainalysatyn adamdarǧa qoldanylady eken. Jūmys beruşılerdıŋ mındettı zeinetaqy jarnasy azamattyq-qūqyqtyq sipattaǧy kelısımşarttar negızınde jūmys jäne qyzmet körsetetın adamdarǧa; zeinetkerlık jastaǧy jeke tūlǧalarǧa; äskeri qyzmetşıler men küştık qūrylymdardyŋ qyzmetkerlerıne; eŋbek sıŋırgen jyldary üşın zeinetaqy tölemderın aluşylarǧa; ömır boiy ai saiynǧy tölemmen qamtylatyn otstavkadaǧy sudialarǧa qoldanylmaidy. Jūmys beruşılerden kelıp tüsken zeinetaqy jarnalary jeke tūlǧalardyŋ menşıgı bolyp sanalmaidy jäne mūraǧa qaldyrylmaidy.
Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgınıŋ mälımetıne süiensek, bügınde Qazaqstanda 2,2 million zeinetker bar. Al 2019 jyldyŋ 1 şıldesındegı jaǧdai boiynşa zeinetaqynyŋ ortaşa mölşerı – 85697 teŋge, onyŋ ışınde bazalyq zeinetaqy – 26978 teŋge, ortaq zeinetaqy – 58719 teŋge.
Qazaqstanda erlerdıŋ zeinetkerlık jasy 63 bolsa, äielderdıŋ biylǧy zeinet jasy – 58 jas 6 ai. «Qazaqstan Respublikasynda zeinetaqymen qamsyzdandyru turaly» QR zaŋynyŋ 11-baby boiynşa äielderdıŋ zeinet jasy 2027 jylǧa deiın 10 jyl ışınde jyl saiyn 6 aiǧa köterılıp otyrady. Aita keteiık, qazırgı taŋda Qazaqstanda bazalyq, mındettı jäne erıktı deŋgeiden tūratyn köpdeŋgeilı zeinetaqy jüiesı jūmys ısteidı.
Qazaqstanda zeinetaqynyŋ azdyǧy – būrynnan aitylyp kele jatqan mäselenıŋ bırı. Qūzyrly oryndardyŋ aituynşa, jaŋa şeşım atalǧan mäselenı şeşuge de kömektesedı. Alaida būl jūmys beruşı oryndardyŋ şyǧymdy azaitu üşın qyzmetkerlerın qysqartuyna aparyp soqpas pa degen küdık te joq emes.
