Elordada «Altyn orda. Tarih pen taǧylym» atty halyqaralyq döŋgelek üstel mäjılısı öttı.
Basqosuda tarihşylar men sarapşylar Altyn orda tarihynyŋ aqtaŋdaq betterın, äskeri öner taqyryby, sondai-aq Qazaq handyǧynyŋ şyǧu tegı men Joşy ūlysynan enşısın alǧan elderdıŋ özara qarym-qatynas erekşelıkterı turaly oi qozǧady.
Jiyn tızgının ūstaǧan QR Tūŋǧyş Prezidentı – Elbasy qory janyndaǧy Älemdık ekonomika jäne saiasat institutynyŋ sarapşysy, tarihşy Radik Temırǧaliev qazaq handary özderın eşqaşan jaŋa memlekettıŋ bileuşısı sanamaǧan. Olardyŋ bärı baiyrǧy babalary sekıldı Joşy ūlysynyŋ bileuşılerı edı degen pıkırın aitty.
Sondai-aq sarapşylar osy tarihi kezeŋnıŋ qazırgı elımızdegı jäne reseilık qoǧamnyŋ sanasyndaǧy maŋyzyna toqtalyp, qalyptasqan qasaŋ pıkırler men qaişylyqtardy jäne sol däuırge halyqtyŋ közqarasy qalai özgergenın söz ettı.
Mäselen, Tatarstannan kelgen tarih ǧylymdarynyŋ doktory Damir İshakov baiandamasynda Altyn Orda Europany astyqpen qamtyp, sol dəuırdegı ülken memleketter Iýan imperiiasy jəne Parsy elımen qarym-qatynasta bolǧany jaily tyŋ derekter keltırdı
«Altyn Orda – türkıler imperiiasy. Onyŋ mədenietı men tarihy – bərımızge ortaq. Öitkenı Altyn Orda dəuırı – türkılerdıŋ jūldyzdy sətı. Mūndai alyp imperiiany basqalar qūra alǧan joq. Bır sözben aitqanda, būl Ūlys – köşpelı şaruaşylyq pen otyryqşylyqty qatar üilestırgen klassikalyq qoǧam» dedı. Sonymen qatar Memleket tarihy institutynyŋ direktory Bürkıt Aiaǧan Altyn orda zamanynda poşta qyzmetı jaqsy jūmys ıstegenın jetkızdı.
– Bır şetı – Qara teŋızden Baiqalǧa deiın, ekınşı şetı Qytaiǧa deiın sozylǧan alyp memleket, ökınışke qarai, Keŋes däuırınde saiasattyŋ qūrbanyna ainaldy. 1944 jyly Stalin bastaǧan kösemder Altyn ordany zertteudı toqtatu turaly qauly qabyldady. Būl qaulynyŋ zardabyn qazaqtar tartty. Soǧys aiaqtalǧannan keiın halqymyzdyŋ myqty tarihşylary –Ermūhan Bekmahanov, Bek Süleimenov quǧyndalyp, sottaldy. Osy tosqauyl älı künge deiın alynǧan joq. Öitkenı Altyn orda turaly jazylǧan eŋbekter men tüsırgen körkem filmder de sol däuırdıŋ adamdaryn közı syǧyraiǧan, basynan malaqaiy tüspegen etıp körsetedı. Şyndyǧynda olai emes. Şyn mänınde, Altyn ordanyŋ qūramynda bolǧan türkı halyqtarynan bölek, orys kniazdary bölınıp, memleket qūrdy. Ukraina da solai. Eŋ qyzyǧy, Moldovany qūrǧan Dmitrii Kantemir Altyn ordanyŋ hanzadasy edı. Sondai-aq ekonomikalyq, saiasi, äskeri, diplomatiialyq jüie sol kezde qalyptasty, – dedı ǧalym.
