Astana ırgesındegı №68665 äskeri bölım – elordanyŋ qoǧamdyq qauıpsızdıgıne qater töner bolsa, ony qorǧauǧa bırınşı kezekte jūmyldyrylatyn mekeme. Biyl küzde qūrylǧanyna 20 jyl tolatyn Qūrlyq äskerlerınıŋ qūramyndaǧy bölımnıŋ tynys-tırşılıgımen tanysuǧa Temırjolşylar tūrǧyn alabyna bardyq. Kent şetınde ornalasqan nysanda bızdı baqylau beketınen bölım komandirınıŋ tärbie jäne ideologiialyq jūmystar jönındegı orynbasary, podpolkovnik Talǧat Qūlmanov qarsy aldy.
Qazaqstan Respublikasy Konstitusiiasynyŋ 36-babynda körsetılgendei, äskerge baryp, Otan aldyndaǧy boryşyn öteu – ärbır azamattyŋ qasiettı paryzy. Sol maqsatta atalǧan bölımde elımızdıŋ tükpır-tükpırınen kelgen jas sarbazdar äskeri boryşyn ötep jatsa, odan bölek, äskeri qyzmetkerler de eŋbek etude. Qūrlyq äskeri küşterınıŋ qūramyna kıretın bölım 2003 jyly №36 jeke desanttyq şabuyldauşy batalony bolyp qūrylyp, keiın brigada bolyp özgerdı. Äskeri bölım aumaǧynda bölım ştaby, oqu korpusy, 3 sarbazdar kazarmasy, ashana, monşa jäne äskeri tehnikalar parkı bar.
Eldı syrttan kelıp eşkım qorǧamaidy
Talǧat Qūlmanovtyŋ aituynşa, bölımde qazırgı taŋda äskerde jürgen sarbazdar – Türkıstan, Pavlodar, Qaraǧandy oblystary men Astana qalasynyŋ jastary. Olar bırden bırneşe äskeri bölımşege, iaǧni arnaiy maqsattaǧy «Qalqan», «Arnasai», «Aldaspan» degen desanttyq şabuyldauşy batalondarǧa bölınedı. Sarbazdardyŋ ışınde boiy 1.80 m-den joǧary, eŋ myqtylary Qūrmet qarauyl rotasyna ırıktelıp alynady.
Bölımge tüsken soŋ sarbazdar äskeri ömırdıŋ qataŋ tärtıbıne baǧynady. Tärtıptıŋ arqasynda bılım men täjıribeden ötken olar bır jyldan soŋ äskeri biletpen qosa äskeri mamandyq alyp şyǧady. Bolaşaqta sol mamandyǧymen äskeri qyzmetker retınde Qazaqstannyŋ kez kelgen äskeri bölımınde qyzmetke ornalasa alady. Bolmasa äskerge barǧan özge azamattar sekıldı mobilizasiialyq resurs bolyp tırkeude tūrady. El basyna kün tuǧanda qolyna qaru alyp, el qorǧauǧa osy resurstaǧy būrynǧy barlyq sarbaz şyǧarylady.
– Syrttan kelıp bızdıŋ elımızdı eşkım de qorǧap bermeidı. Sondyqtan jasy jetıp tūrǧan, şaqyrtu alǧan jastar äskeri boryşyn öteuden qaşpauy kerek. Jalpy zaŋ boiynşa joǧary oqu ornynda oqymaityn 27 jasqa deiıngı azamattar äskerge şaqyrtylady. Soŋǧy reformalarǧa säikes, qazırde äskerge aldyŋǧy lekpen kelgen sarbazdar toby kelesı jartyjyldyqta keletın toppen bırge tūrmaidy, ekı bölek bölımşege bölınedı. Sondyqtan būrynyraq kelgenderdıŋ keiıngı kelgen sarbazdarǧa älımjettık körsetuı – mümkın emes jaǧdai. Al er jıgıt bolǧan soŋ özara tüsınıspeuşılık bolyp, şekısıp qaluy mümkın. Är batalonda tärbie jönındegı ofiser men psiholog bar. Olar kündelıktı tärbielık nariadqa tüskenge deiın sarbazdarǧa psihologiialyq test jürgızedı. Psihologiialyq küiın anyqtau barysynda auytqu bolsa, nariadqa tüsuge sarbazdar da, qyzmetkerler de jıberılmeidı. Äskerdegı ömır er jıgıttı şyŋdap, şynyqtyrady. Tärtıpke baǧynuǧa, ūqyptylyqqa üiretedı. Sondyqtan jastardy Otan aldyndaǧy boryşyn öteuge şaqyramyz, – deidı T.Qūlmanov.
Sarbazǧa oquǧa jeŋıldık bar
Biyldan bastap QR Qorǧanys ministrlıgı men joǧary oqu oryndary arasyndaǧy memorandum şeŋberınde merzımdı äskeri qyzmetten ötken sarbazdarǧa ŪBT tapsyrmai-aq oquǧa tüsu mümkındıgı berıldı. Ministrlık 43 oqu ornymen kelısım ornatqan. Sonymen qatar jauyngerlık daiarlyqta joǧary körsetkışke qol jetkızgen sarbazdar äskerden soŋ joǧary oqu ornyna grantqa tüsuge bolady. Sarbazdar aptasyna ekı ret üiımen bailanysa alady. Senbıde tüsten keiın saǧat 18:00-18:50 aralyǧynda, jeksenbı saǧat 15:00-16:00 aralyǧynda beinebailanys arqyly ata-anasymen söilesu mümkındıgı berıledı. Sol saǧattarda bölım aumaǧyna ata-analar kelıp jatsa, keluşıler bölmesınde kezdesuge rūqsat etıledı. Sondai-aq mekteptegı siiaqty är batalondaǧy sarbazdardyŋ ata-anasynyŋ äskeri bölım basşylarymen bırge aşyp qoiǧan WhatsApp-chaty bar. Sol jerde de ärbır ata-ana öz balasynyŋ jaǧdaiynan habar alyp otyrady. Sarbazdar jeke qajetıne jaratu üşın ai saiyn 3400 teŋge ailyq alady.
Tärtıpke baǧynǧan qūl bolmaidy
Äskerdegı qyzmet kezeŋı jazǧy jäne qysqy dep ekıge bölınedı. Bırınşı jarty jyl ötken soŋ sarbazdar säuır aiynda aralyq qorytyndy tapsyrady. Bır ai daiyndyqtan keiın mausymnan qazan aiyna deiın jazǧy oqu kezeŋı bolady. Soŋynda jyl qorytyndysy şyǧarylady. Joǧary ştabtan komissiia qūrylyp, olar memlekettık qūqyqtyq daiyndyq, saptyq daiyndyq, atys daiyndyǧy, dene daiyndyǧy, äskeri tehnikalardy jürgızu, taktikalyq daiyndyq, radiasiialyq qorǧau daiyndyǧyn tekserıp, synaqtan ötkızedı. Sonyŋ nätijesınde äskeri bölımge baǧa berıledı.
– Sarbazdar kün saiyn taŋǧy saǧat 6:30-da ūiqydan tūrady. Taŋǧy jattyǧu jasap, as ışıp bolǧannan keiın, saǧat 9:00-den bastap 13:00-ge deiın keste boiynşa mamandyǧyna qarai sabaq oqidy. Äskeri qyzmetkerlerdıŋ negızgı jūmysy – sarbazdardy oqytu. Olar bır jylda sarbazdardy desanttyq şabuyldauşy, granatometşı, snaiper, atqyş mamandyǧy boiynşa daiyndaidy. Tüskı asyn ışıp bolǧannan keiın, saǧat 14:00-den bastap sarbazdardyŋ öz betınşe jeke daiyndyǧy bastalady. Alǧan teoriialyq bılımın kazarmada oqu klasynda täjıribemen ūştastyra daiyndalady. Keşkı astan keiın saǧat 22:30-ǧa deiın är sarbazdyŋ jeke uaqyty bolady. Ol kezde teledidar qaraidy, kiım ütıkteidı. Bes kündı osylai ötkızgen soŋ, senbıde parktık şaruaşylyq künıne, iaǧni bölım aumaǧyn tazalau, tehnikalardy retteu jūmysyna şyǧady. Sol künı monşaǧa tüsedı. Al jeksenbıde batalon bolyp Astana qalasyndaǧy muzeiler men körmelerge, basqa da körnekı oryndarǧa ekskursiiaǧa barady. Sabaq pen praktikada jäne tärtıbı boiynşa joǧary nätije körsetken sarbazdarǧa jeksenbıde saǧat 9:00 men 18:00 aralyǧynda seiıldeuge rūqsat berıledı. Tärtıptı sarbaz qalaǧa şyǧyp, uaqytyn öz erkımen ötkızıp keledı, – deidı bölım komandirınıŋ orynbasary.
Osylaişa aiyna 3 apta teoriia, bır apta praktika sabaǧyn oqidy. Bır aptalyq praktika sabaǧy 2 poligonda ötkızıledı. Oqu-jattyǧuyn ötkızu üşın sarbazdar men äskeri qyzmetkerlerden qūralǧan batalondar Şuchinsk qalasyndaǧy Amandyq poligonyna, Qaraǧandydaǧy Spassk poligonyna barady. Joǧary basşylyqtyŋ qatysuymen jylyna bır ret ekı satyly komandalyq-ştabtyq oqu-jattyǧu ūiymdastyrylady.
Täjıribede talmaǧan şyŋdalady
Desanttyq şabuyldauşy batalondar soǧys jaǧdaiynda qalai ıs-qimyl jasau keregın üirenu üşın qoian-qoltyq ūrystar boiynşa taktikalyq daiyndyqtan ötedı. Kündelıktı atys daiyndyǧy atys tirınıŋ ışınde ötedı. Memlekettık qūqyqtyq daiarlyq sabaqtarynda memlekettegı ideologiia, memlekettık baǧdarlamalar, bölım men Qaruly küşter tarihy turaly aitylady. Jyl boiyna şet memleketterden delegasiialar ökılderı de, jergılıktı tūrǧyndar men oquşylar da kelıp, äskeri bölım ömırımen tanysa alady. Ai saiyn aşyq esık künı ötkızılıp, sonyŋ barysynda äskerilerdıŋ otbasy müşelerı kelıp, bölım qyzmetın köruıne bolady. Elorda mektepterımen aradaǧy memorandum aiasynda oqu oryndaryndaǧy kadet synyptarynyŋ oquşylary bır künge kelıp, atys daiyndyǧyn, qarulardy şaşyp-jinau prosesın köredı. Jalpy bılım beretın oqu oryndaryna baryp äskeri qyzmetkerler «erlık sabaǧyn» ötkızedı. Bölım aumaǧynda ısten şyǧyp qalǧan ūşaq, puşka, tank, basqa da äskeri jabdyqtar qoiylǧan dalalyq muzei de osynda keletınderdı qyzyqtyratyn körnekı oryn.
– Bızdıŋ äskeri bölımnıŋ erekşelıgı – Astana qalasynyŋ qoǧamdyq qauıpsızdıgın saqtauǧa jauaptylyǧy. Karantin kezınde IIM qyzmetkerlerımen bırge blokbeketter qoidyq. Qaŋtar oqiǧasy kezınde de qauıpsızdıktı qamtamasyz etuge jūmyldyq. Biyl qyrküiek aiynda 20 jyldyqty atap ötemız. Astananyŋ qūryluyna bailanysty aşylǧan bölımdı būǧan deiın 7 komandir basqardy. Segızınşısı, qazırgı basşymyz – Abai Älıbekov. Bölımnıŋ basşylyq qūramynyŋ barlyǧy joǧary äskeri oqu oryndaryn tämamdaǧan. Osy aralyqta äskeri bölımde 3 general qyzmet ettı. Mereitoi aiasynda 20 jylda jetken basqa da jetıstıkterımız saraptalady, – deidı podpolkovnik.
Bölımde qyzmet etetın äskeri qyzmetkerdıŋ köbı respublikanyŋ är öŋırınen kelgen. Sondyqtan baspana mäselesınde olarǧa päter jaldauǧa qarjy bölınedı. Qyzmetkerdıŋ otbasyndaǧy adam sanyna qarai ärqaisysyna 83 myŋ teŋgeden berıledı. Sol aqşaǧa äskeri qyzmetker päter jaldap tūrsa da nemese bolaşaqta «Äskeri baspana» baǧdarlamasy arqyly üi alu üşın «Otbasy bankıne» jinasa da bolady.
